Goed geboekt

[p. 7]

We schrijven een boek!

‘Wat doe je?’ vroeg Rineke.

Ik keek gestoord op en bezag haar streng.

‘Ik schrijf,’ zei ik.

Het bleef gelukkig stil en dus boog ik mij weer met een bezig air over mijn tafel en schreef verder. Op het moment dat ik er weer een beetje in begon te komen, hervatte Rineke:

‘Wat schrijf je?’

Het is een van de naarste vragen die ik ken, want hoe moet je het nu in vredesnaam noemen. Met mijn vrouw is het gemakkelijker, want ik ken haar denkrichting. Maar bij Rineke ben ik van die richting nooit helemaal zeker.

‘Ja,’ zei ik dus.

Dat helpt niet, al maakt men het zich graag wijs. Even leek het te gelukken.

‘O,’ zei Rineke.

Ik schreef weer een regel.

‘Wat schrijf je?’ vroeg Rineke. Ze vroeg het op de toon van iemand die een volkomen nieuw onderwerp aan de orde stelt en daar zelf een weinig verrast door is.

‘Een boek,’ zei ik.

Het was niet waar. Ik schrijf geen boeken. Ik zou het graag doen, maar ik kan het niet, omdat een boek zo verschrikkelijk veel bladzijden heeft.

‘Een mooi boek?’ vroeg Rineke.

[p. 8]

‘Een prachtig boek,’ zei ik van harte, want ik was per slot van rekening niet met een recensie bezig, en later konden we altijd nog zien.

‘Waar gaat het over?’ vroeg Rineke.

Dat is ook weer zo'n vraag, die alleen maar in de geraffineerde onschuld van een kinderbrein kan ontstaan. Want een boek gaat nooit ergens over. Zomin als zelfs het kleinste verhaaltje. Het gaat allemaal over je hart, of over je vadercomplex, maar dat zijn allemaal dingen, die men niet kan zeggen, behalve in een verhaaltje of in een boek dat er over gaat.

‘Over alles,’ zei ik.

Dat was een vondst. Ik wist dat niet op het moment dat ik het zei. Maar ik wist het toen ik het peinzende gezicht van Rineke zag. Er is geen groter overwinning dan kinderen zonder slaan aan 't zwijgend denken te brengen. Ongestoord reeg ik vijftig woorden aan elkaar. Toen was het denken tot zijn grenzen genaderd.

‘Verdien je daar geld mee?’ vroeg Rineke.

‘Ja,’ zei ik.

En dat ja ontsloot alle bitterheden van mijn hart. Men behoort niet te schrijven om er geld mee te winnen. Dat weet ik. En ik weet ook dat die zekerheid de laatste rest is van de schrijver, die ik eens hoopte te zullen worden. Dat is lang geleden allemaal. ‘Ik zou er een mooi stukje over kunnen schrijven,’ mijmerde ik. ‘Van een man, die...’

‘Hoeveel?’ vroeg Rineke, met de exactheid van een belastinginspecteur.

‘Duizend gulden,’ zei ik zonder aarzelen, want ik weet genoeg van kinderen om niet mijn toevlucht te nemen tot de waarheid.

‘O,’ zei Rineke.

Het werd mooi stil in de kamer. In zulke ogenblikken denkt men, dat men er is, dat de levensproblematiek verstild is en dat er geen moeilijkheden meer kunnen ko-

[p. 9]

men. Maar juist toen ik daar helemaal van doordrongen raakte, ging de deur open en kwam Freekje binnen.

‘Dag,’ zei hij.

‘Dag,’ zei Rineke.

‘Dag,’ zei ik verstrooid.

‘Wat doen jullie?’ vroeg Freekje.

‘We schrijven,’ zei Rineke.

‘Waarom?’ zei Freekje, daarmee een vraagstuk aanborend dat mij alleen maar in mijn allerintiemste momenten teistert. Gelukkig was Rineke op de hoogte van de echte beweegredenen.

‘Om geld te verdienen,’ zei ze.

‘Hoeveel?’ vroeg Freekje.

‘Duizend gulden,’ zei Rineke.

En daarmee was de beproeving ten einde, want ze begonnen onmiddellijk die duizend gulden te verkwisten. Aan een auto, een jonge olifant, vijftig repen chocolade en, wonderlijk genoeg, een rol blauw papier. Ik weet niet wat ze daarmee wilden, maar het zal stellig iets heel goeds en moois zijn geweest.

Drie dagen later werd ik 's morgens in alle vroegte wakker. Er was iets dat mij het bed uit dreef. Het moet iets heel krachtigs zijn geweest, want meestal weet ik tegen alles wat mij tot opstaan tracht te bewegen bijzonder steekhoudende argumenten aan te voeren.

Ik ging lusteloos naar de badkamer, niet uit behoefte, maar uit sleur en ik begon mijn tanden te poetsen.

‘Wat doe je?’ vroeg mijn vrouw met dikke stem.

‘Im oets e ande,’ zei ik verhelderend.

‘Waarom?’ vroeg mijn vrouw. Maar nog voor ik tijd had gehad om me serieus op te winden over het onzinnige van die vraag, hoorde ik dat ze zich omdraaide met de lome nadrukkelijkheid van iemand die nu eens ernst gaat maken met slapen. Mijn tanden waren schoon en de pepermuntsmaak gaf me het gevoel dat ik tot iets bekeerd was. Ik dacht er over om de douche maar eens in

[p. 10]

werking te stellen. Maar ik aarzelde nog, want buiten begon een merel te fluiten.

‘Fluit maar,’ dacht ik met goedige kribbigheid.

Toen keek ik in de slaapkamer van de kinderen en zag ik, dat de bedjes leeg waren.

‘Er klopt iets niet,’ dacht ik spits.

Ik ging naar de gang en luisterde, boven aan de trap, over de leuning gebogen. Er was niets dan stilte. De stilte van de tijd vóór de zonde. Een stilte die zo nadrukkelijk in het huis hing, dat ik dacht: ‘Er is iets gaande.’ Want zo wantrouwig is men.

Ik sloop onhoorbaar de trap af en ging de huiskamer binnen. Er was niemand. Toen liep ik naar mijn werkkamer, een soort atavisme van na de zondeval. Aan mijn schrijftafel zaten Rineke en Freekje. Met de tong ver uit de mond. Ze schreven.

‘Wat doen jullie?’ vroeg ik.

‘Schrijven,’ zeiden ze, eerst nog geaffaireerd, toen schutterig als mensen, die op iets oneerbaars betrapt worden.

‘Wat dan?’ vroeg ik.

‘Een boek,’ zeiden ze.

Ik boog mij over hen heen en zag, dat ze allebei vlijtig overschreven uit een boek. Rineke had ‘De mens in de ijstijden’ en Freekje ‘Woutertje Pieterse’.

‘Waarom?’ vroeg ik.

‘Om geld te verdienen,’ zei Freekje.

‘Om je een beetje te helpen,’ zei Rineke.

Ik was ontroerd, maar men zegt dat niet zo licht.

‘Maar je mag toch niet uit andere boeken overschrijven,’ zei ik op de verwijtende toon van iemand die liever niet wil huilen.

‘Dat doe jij toch ook altijd,’ zei Rineke zakelijk. En Freekje knikte verstrooid.

Toen schreven ze weer door.

Ik ben maar weer naar bed gegaan.

jac. van der ster