Beschrijvinghe van alle de Neder-landen

Beschryvinghe van Douay.

⁺ DE stadt van Douay schijnt gheleghen te zijn ter plaetsen daer eertijts hem onthouden heeft het ⁺ volck Catuaci van Cesar geheeten. Zy is gelegen op den watervloet genoemt de Scarpe, loopende verscheydelijck alhier tot veel plaetsen, vijf mylen van Lens, ende oock vijf van Camerijck: Het is een goede ende stercke stadt met veel fonteynen, ende schoone, maer oude huysen, ende groot ghetal van kercken, onder welcke d'aller outste is onser Vrouwen, ghesticht ter tijdt van Clovis Coninck van Vranckrijck, ontrent ⁺ het jaer ons Heeren vijfhondert: van Arcanaldus Conestabel van Vranckrijck, soomen seyt. Van Douay is gheboren gheweest M. ⁺ Robert Gaguin, Generael van d'orden der Broeders van de Verlossinghe der Drievuldicheydt, een seer gheleerdt man, loffelijck beschryver der historyen van Vranckrijck ende der Nederlanden. Van hier heeft oock zynen oorspronck ghehadt Nicolaes Brent, een seer gheleerdt man, die veel goede ende nuttelijcke boecken heeft geschreven. Te Douay is den stapel van Granen, daer overvloedichlijck aencomende van verscheyden landen, waer af ende van meer andere koopmanschappen grooten handel hier wordt gedaen. Douay is een Casselrye, recht ende ghebiedt hebbende over veel dorpen ende omligghende platte landen. Eyndelijck, ter tijdt als ick dese beschryvinghe maeckte, soo hebben die van Douay van ⁺ Coninck Philips van Spangien verworven oorlof ende opene brieven om te moghen oprichten in hare stadt een Vniversiteyt of hooghe Schole, ghelijck Leuven: welck de Paus van Roome bevesticht heeft, daer toe gevende veel vryheden ende privilegien, grootelijck tot profijt van het gantsch landt: aenghesien de jonghers hier ter scholen ligghende, goede middel hebben om de Fransoysche tale te leeren, welck in dese gewesten seer noodtlijck is.

Byv. [Douay is eertijdts gheweest een garnisoen plaetse vande Nervij teghen die van Artoys. Alhier zijn twee Collegien der Canonicken van Sint Peeter ende Amatus, met een Vrouwen Abdye, ende drie Monicken Cloosters. Daer en boven is noch een Vrouwen Abdye ende een Mannen tot Marchienne. In het jaer 1556 Gaspar van Colligny Admirael van Vranckrijck hadde op drie Coningen dagh eenen aenslach ⁺ op dese stadt, die hy by nachte sochte in te nemen: maer komende by de Rampaerde om zijn Escallade te setten, zijn volck hoorende eerst de wacht afslaen, meynende dat zy ontdect waren, kreghen vreese ende vertrocken. Dese stadt heeft haer in de voorleden Nederlandtsche Borgherlijcke oorloghe stille ghehouden, ende ghevoedt veel Enghelsche ende andere Jesuyten. In't jaer 1579 sonden die van Gent vier Compaignien ⁺ Walen, om eenen aenslach te doen op de stadt van Douay, met het secreet verstant dat de Capiteyn Cosmus (die t'andere tyden Lombaerdier in de selve stadt gheweest was) seyde dat hy daer binnen hadde onder vele van den ghemeynen volcke. Dese vier Compaignien, met ontrent dertich peerden, trocken uyt Deynse soo bedecktelijck als zy konden, marcheerden nacht ende dagh sonder rusten, soo dat zy quamen ontrent den middernacht voor de voorseyde stadt van Douay, aen de zyde van de poorte van Ock, al waer zy haer leyden op een groote Hoeve, verwachtende den dagh ende het opgaen vande poorte. Daer waren in de stadt vijfthien soldaten ende eenen sergeant, gecleet als Cooplieden, de welcke des morghens op den witten Donderdagh haer souden meester maken van de poorte: maer alsoo de selve open was, dese soldaten met te ontbyten te langhe ghedraelt

+ Carnaci. Caesar lib. 2 de bello Gallico.

+ Marlianus in Caesar, ende Suetonius.

+ Wie onse Vrouwe kercke stichte te Douay.

+ Gaguin Historyeschryver geboren te Douay in Vlaenderen.

+ Oprichtinge der Vniversiteyt van Douay.

+ Aenslach op Douay ghemist.

+ Aenslach van die van Ghent op Douay te vergheefs.

[p. 322]

hebbende, twee arme vrouwen naer de stadt gaende, gaven te kennen eenen Landtman aen zynen ploegh, dat die Hoeve vol Spanjaerden lach. Dese man maeckte een van zyne peerden los, ende reedt in aller haeste nae de stadt, om sulcks te kennen te geven. Den Capiteyn Villeers den selven snellijck vervolghende, roepende dat hy stille soude staen, ende alsoo hy niet op en hielt van ryden, schoot nae hem met een pistolet: op welck gheruchte de ghene die de wacht aen de poorte hadden, sloten den draeyboom, het welck haer verachterde: ende daer en tusschen, die vijfthien die in de stadt waren, aen de poorte ghekomen om die in te nemen, siende den draeyboom ghesloten, ende hoorende het klocxken op de voorseyde poorte alarm luyden, trocken in de stadt, haer alle salverende door de andere poorten, uytgenomen den sergeant. Den aenslach alsoo ghemist zijnde, zy en lieten daerom niet haer in slachorden te stellen langhs de stadts grachten, ende de stadt te sommeren, dat zy haer als garnisoen soude innemen, van weghen den Eertshertoge ende der Staten. Selfs scheen het dat eenighe borgers daer toe wilden verstaen: maer de antwoorde die haer de Heer van Hertain gaf, waren thien oft twaelf scheuten met grof geschut, de welcke haer deden vertrecken, marcherende als krijchsknechten, sonder eenigh quaet.]