Marijt

Zesde hoofdstuk

Het worden voor Marijt drukke dagen! De depêche uit Parijs kan nog een maand op zich laten wachten maar ook morgen al komen. Alex stuurt als het zover is een paar soldaten met een rijtuig om haar en de bagage te halen. In Alkmaar kan ze dan overstappen in de karos die haar naar Frankrijk zal brengen.

‘Ben je niet bang dat het niet gaan zal?’ vraagt Dirk Appel die ze nog een condoleancebezoek vanwege zijn vrouw heeft gebracht.

‘Ik màg niet bang zijn,’ antwoordt Marijt monter.

‘Nee, dat zou een slecht begin wezen,’ geeft hij toe. ‘Ja, ik wou je nóg wat vragen.’

Marijts gezicht betrekt even. Dirk zal er toch niet op aandringen Alex los te laten?

Ze moet zichzelf eerlijk bekennen dat ze een keer met die gedachte heeft gespeeld, die dag toen ze terugreed naar Hoogwoud. Het laatste uur was Alex zo ongemakkelijk geweest, zo knorrig en driftig. Hij had Antoine uitgevloekt en een fles wijn tegen de grond gesmeten. Ze had bijna geen goed woord meer van hem gehad tot even voor ze wegging zijn humeur weer omsloeg.

‘Dat verrekte poot,’ bromde hij, ‘neem het me maar niet kwalijk Marijt, maar er is regen op komst en dan steekt die stomp, dan moet ik gewoon razen. Let er maar niet op. Ik houd van je.’

Ze moet er aan terugdenken nu ze tegenover Dirk Appel zit, de rustige evenwichtige goedige man die nooit zulke buien van razernij zal krijgen en nooit flessen tegen de grond zal smijten. Het hoeft maar één woord, één gebaar te kosten en Dirk zal haar opnieuw voorstellen na rouwtijd met hem te trouwen, maar ze spreekt dat woord niet uit, ze kàn het niet.

‘Ik wou dan maar zeggen Marijt dat het nag wel moeilijk wor-

[p. 190]

re ken, want die man zei wel Rooms weze net as de meiste Franse en joi benne vanzelf protestant. Je zelle gien leven kroige.’

‘Dat zou ik evengoed wel,’ glimlacht Marijt. ‘Maak je maar niet bezorgd Dirk. Alex is protestant, hij komt van de Hugenoten of, maar aars had ik hem tóch nomen!’ voegt ze er strijdlustig aan toe.

Dag na dag verstrijkt. Marijt gaat nog een paar keer met de trekschuit op een heen en weer naar de stad, maar Alex heeft nog steeds geen bericht. Ze hebben in Parijs belangrijker dingen, meent hij. Ze willen generaal Bonaparte eerste consul maken en er zijn er al die hem tot keizer willen laten kronen.

‘We krijgen de meest verwarde berichten,’ zegt hij. ‘Voor Frankrijk zou het goed zijn dat er een sterke man kwam, dan raken we eindelijk eens uit de misère.’

Alex was opgewekt geweest deze dag, zijn beenstomp had hem geen pijn gedaan en hij had goed nieuws. Er was een kunstbeen voor hem in de maak, niet zomaar een houten stomp maar een nagebootst been van hout en leer dat je in de knieën kon buigen. Je had op de duur maar één stok nodig om er behoorlijk mee te kunnen lopen. Je gespte het gewoon om.

Blij gaat Marijt naar Hoogwoud terug. Ze had oom Olvert al eens horen praten over een man in Haarlem die zulke mooie kunstbenen maakte, maar ze had Alex niets durven zeggen, geen valse hoop willen wekken. Over het been kan hij een lange pantalon met sous-pieds dragen. Hij zal natuurlijk stijfjes blijven lopen, maar veel beter dan met een houten stomp. Ze zal Dirk geld geven, die moet ook zo'n been hebben. Ze zijn duur, maar waaraan kan ze haar geld beter besteden?

In deze dagen houdt ze ook boelhuis en neemt bij oom Olvert en tante Neel haar intrek. Griet Jongejan is bezorgd, die is huishoudster geworden bij Dirk Appel. Die heeft lak aan de praatjes, hij neemt Griet om Griet, ze staat immers buiten hetgeen vroeger is gebeurd?

Oom Olvert en Dirk Appel blijven in Holland haar goederen beheren. Als ze eenmaal getrouwd en in Frankrijk gevestigd is zullen ze wel overleggen wat het beste is: alles zo laten en de huren en pachten incasseren, of de boel verkopen. Het wachten

[p. 191]

is op wat rustiger tijden. Van dag tot dag wordt Marijt ongeduriger. Net als toen ze naar Alex uitkeek kijkt ze nu de weg af om de koets te ontdekken waarmee soldaten haar zullen komen halen. Uren staat ze bij de dam en tuurt de weg af. Bij heldere lucht zoals vandaag kan ze ver zien. Maar toch - voor ze het eigenlijk beseft - draait een karos met twee paarden het zijwegje in dat naar de boerderij van Olvert voert en springt Antoine, de oppasser, van de bok.

Antoine vertelt het blijde nieuws: er is bericht uit Parijs. De kolonel wordt voorlopig daar bij de staf van generaal Bonaparte geconsigneerd als adviseur, in afwachting van zijn benoeming in een belangrijke functie ergens in Midden-Frankrijk.

En... de kolonel heeft zijn nieuwe been gekregen!

‘Formidable, formidable,’ herhaalt Antoine telkens. ‘Loopt zo koet, kan bijna niksies meer van zien. Formidable!’

De koetsier en Antoine sjouwen de bagage - drie zware valiezen - naar de koets. Dan volgt voor Marijt een moeilijk ogenblik: het afscheid van oom en tante, haar tweede vader en moeder. Ze maken het niet lang, huilen komt straks wel...

Nog één keer kijkt Marijt over het wijde Westfriese land. Links van haar ziet ze de grote boerderij van Dirk Appel, met de hoge populieren en de inrijpoort en ze meent in het figuurtje op het erf Dirk te herkennen.

Ze draait zich om. ‘Vergeef me Dirk,’ mompelt ze, ‘ik kàn niet anders...’ Dan stapt ze in de koets en legt de koetsier de zweep over de paarden...