Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 17

3442A. [1638, tussen 5 en 13 februari]. Van J.F. Gronovius.¹

Vir nobilissime,

Nihil iucundius iampridem evenit mihi quam tanto stimulo² ad persequendum propositum nostrum animari. Et forte languebam mentemque occupaverant cogitationes quaedam acerbae, molestae, officientes studiis. Quibus mirum non est suffocari multa alias frugem factura ingenia, sufflaminari multos generosos conatus hominum, qui et incumbentem et impendentem communi patriae calamitatem persentiscunt et speculantur. Etiam luctus gravissimus in duabus amicis aedibus, Honerdianis³ dico et Vossianis,⁴ attonuerat me et fecerat miserari humanam sortem. Sed omne id nubilum velut ϕίλον ϕω̂ς dispulit cordata et χρυσου̂ ἀνταξία epistola tua. Quam videris mihi quasi ἐκπληχθεὶς admiratione monumentorum summi viri,⁵ quibus nihil apertius ‹similius› animum eius pingit, effudisse. Equidem grande pretium tuli officii mei, quo te, vir magne, ausus sum

1 Hs. Leiden, UB, Gron. 55, f. 23^r, minuut; hs. München, UB, 2^o Codex, ms. 646, f. 14-15, eigenh. copie. Zie Inv. Gron., p. 484. Wellicht niet aan Grotius gericht. Uit het onderschrift bij de eigenhandige copie te München blijkt dat Gronovius vergeten was voor wie hij de brief bestemd had. Op grond van de door Gronovius vermelde overlijdens-gevallen past een datering in februari 1638, maar de brief valt niet goed in de lopende, reeds uitgegeven correspondentie met Grotius in te passen. Vgl. no. 3460, dd. 17 februari 1638 (dl. IX). Het is mogelijk dat de brief wel in klad geschreven, maar niet verzonden is. Daar staat tegenover dat ook de aanspreekvorm (‘... vir nobilissime, qui cum paucis tui ordinis dignitatem literarum sustines ...’) de veronderstelling van Grotius als adressaat weerspreekt. De datering van deze brief valt aan de hand van de volgorde in Gronovius' Leidse brievenboek nog te preciseren: de brief staat tussen brieven aan P. Cunaeus en G.J. Vossius van 5 en 13 februari 1638.

2 Grotius had Gronovius conjecturen voor diens editie van Statius (Amsterdam 1653) toegezonden. Gronovius legde zijn correspondent daarop enkele problemen voor (no. 3418 (dl. IX)).

3 Rochus van den Honaert, lid van de Hoge Raad, was op 30 januari 1638 overleden.

4 Gerardus Joannes Vossius' dochter Cornelia was op 28 januari 1638 dodelijk verongelukt.

5 Vermoedelijk betreft het hier Isaac Casaubon (1559-1614), van wiens brieven Gronovius een uitgave in voorbereiding had; zie infra, n. 8 en 9.

[p. 463]

sollicitare ‹invitare› ad huius operis lectionem.⁶ Ex hoc exemplo praesumo grates, quas habituri sunt mihi omnes boni et eruditi pro hoc munere edito et publicato. Caetera quae forte, si Deus volet, ab ingenio nostro proficiscentur non erunt tanti, ut multum promereamur, deque illis sentiemus semper modeste, sed in hoc thesauro producto licebit gloriari.

Hos tu mihi spiritus fecisti, vir nobilissime, qui cum paucis tui ordinis dignitatem literarum sustines et eas a contemptu vindicas. Cuius χάριτος nullam parem tibi possum ἀποδου̂ναι, nisi in acceptum referre vis, quod et longe gratissimam fuisse eam mihi contester et me omnem operam daturum, ut multa sint penes te observantiae meae pignora, mente simplicissima pollicear. Neque consilium tuum spernam profecto, sed primo quoque die cum reverendo domino Riveto,⁷ cuius praecipue auspiciis opus hoc⁸ susceptum est, ea de re agam. Est enim ita ut dicis: exempla scriptorum similium hoc flagitant, rei ipsius utilitas, honor et memoria illorum qui affectu erga eruditionem et virtutes ingentis illius viri meruerunt, ut nominibus eoram frontem librorum su[or]um inscriberet. Solum illud artis et difficultatis erit persuadere typographo,⁹ ne molem foliorum expavescat. Sed hic quoque via reperietur, praesertim si tua et similium virorum instigatione per occasionem accendatur, ut mercem hanc satis vendibilem fore non dubitet etiamsi magna sit. Certe ego omni contentione ostendam consilium tuum ‹tua› a benevolentissimo animo profectum magnopere mihi placuisse et quominus id exsequerer, nihil a me reliqui factum esse.

6 Gronovius stuurde Grotius op 11 januari 1638 een ‘specimen’ van deze uitgave toe (no. 3418 (dl. IX)).

7 André Rivet (1572-1651), hoogleraar in de theologie te Leiden, huispredikant van Frederik Hendrik.

8 Tegen het einde van 1638 publiceerde Gronovius Isaaci Casauboni Epistolae quotquot reperiri potuerunt, 's-Gravenhage 1638. André Rivet had het initiatief tot deze uitgave genomen; vgl. P. Dibon, ‘Les avatars d'une édition de correspondance: les Epistolae I. Casauboni de 1638’, in: Nouvelles de la République des Lettres 1981-2, p. 25-65. De opdrachtbrief, dd. 23 september 1638, was gericht aan Adriaen Ploos van Amstel († 1639), Utrechts magistraat en gedeputeerde ter Staten-Generaal, oud-rechter van Oldenbarnevelt en Grotius. Wellicht is hij de adressaat van deze brief.

9 De Haagse drukker Theodore (Dirck) Maire (Le Maire) (E.F. Kossmann, De boekhandel te 's-Gravenhage tot het eind van de 18de eeuw, p. 249-251).

In de marge van de copie te München: Ad Grotium, puto.