Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 15

6773. 1644 maart 19. Aan H. Appelboom.¹

Clarissime domine,

Res adhuc nostrae adversus Cimbros et Danos procedunt, non quidem ea celeritate quam multorum spes praesumserat,² sed satis bene. Rationes horum motuum, non umbratiles, sed solidas, innotescere orbi christiano e re erit Suediae. Potentiae enim non modica pars in existimatione est. Si verum est quod hic dicitur, Poloniam a Turca invadi,³ Moscoviam a Tartaris, dolenda quidem sunt ista christianis, sed ita ut saepe simul in talibus eventibus pateat iusta Dei ultio.⁴ Et Ragoskius⁵ magnam hostilium virium partem in se trahet, praesertim adiungentibus ei se protestantibus Austriae et Hungariae; quod futurum putatur nisi aliqua consiliorum mutatio eveniat in aula Constantinopolitana, ubi dicitur magnus vizirius, qui conatibus Ragoskii et omnium domui Austriacae adversantium favebat, sultanae vi oppressus.

Desidero perfecte ediscere quae et quot naves fuerint, quas in Cimbrica ora nostri cepere;⁶ quousque copiae nostrae in Scania vicinisque locis processerint.⁷ Spero nostros et cum Foederatis Belgis et cum Ansiaticis ita acturos ut utrique intelligant et securitatem suam et commoda non alibi melius quam in Suedica amicitia posse constitui.⁸ Bre-

1 Hs. Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61 A, 37. Eigenh. oorspr. Gedrukt Epist., p. 723 no. 1653. Antw. op no. 6751, beantw. d. no. 6786.

2 De Zweedse opperbevelhebber Lennart Torstensson had de oversteek over de Kleine Belt naar het eiland Funen voor onbepaalde tijd uitgesteld.

3 Eind februari had de Poolse gezant Mikołaj Bieganowski koning Wladislas IV op de hoogte gebracht van de koele ontvangst die hem aan het hof van de Sultan ten deel was gevallen (A.S. Radziwiłł, Memoriale III, p. 164-165).

4 Koning Christiaan IV had ook de tsaar betrokken in zijn samenzwering tegen de Zweden. Tsaar Michael Fedorovitsj moest echter zijn troepen gereed houden voor de strijd tegen de Kalmukken in Kazan en Astrachan.

5 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven dd. 19 maart 1644.

6 De thuisreis van 25 koopvaarders. De schepen geladen met koopwaar uit Spanje kregen een escorte van drie Deense oorlogsschepen. Storm dreef hen naar de haven van Ribe. Zij werden ogenblikkelijk overmeesterd door soldaten van de Zweedse gouverneur Daniel (Gazette 1644, no. 27, dd. 19 maart 1644).

7 Het offensief van de Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn tegen de Denen in de gewesten Halland, Skåne (Schonen) en Blekinge.

8 De houding van de Staten-Generaal en de Hanzesteden in het conflict tussen de kronen van Zweden en Denemarken. Hun voorkeur ging uit naar handhaving van een strikte neutraliteit.

[p. 246]

mensis archiepiscopus⁹ suopte iumento magnum sibi accersit malum.¹⁰

Hic et simultates in aula sunt et rixae caedesque passim, regina paene nullas, cardinali suas res agente. Dilectus difficulter fiunt, quia Helvetii vetant suos militatum ire contra domum Austriacam, tum vero Veneti et alii principes Italiae quantum possunt ad se trahunt. Dux Aurelianensis ad aquas it Borbonias, inde venturus, ut praesit in Picardia exercitui, quatuor in consilio suo habiturus Franciae marescallos. Campaniae praefecturam sperat dux Anguianus, parato eam pretio accepto a se abdicere marescallo Hospitalio ob causam sonticam.

Sorbonicus doctor Arnaldius ter a regina iussus ire Romam morbi excusatione usus est. Episcopi Galliae, quia ardentibus desideriis optant synodum nationalem, iussi sunt omnes ad suas plebes discedere.

Deus omnia haec turbida serenet, clarissime domine, ac Claritatem vestram diu sospitet,

Claritati vestrae studiosissimus,
H. Grotius.

9 De Deense prins Frederik, aartsbisschop van Bremen, weigerde zich neer te leggen bij de aanwezigheid van het expeditieleger van de Zweedse generaal-majoor Hans Christoph, graaf van Königsmarck, in zijn landen. Met zijn afwijzende houding bracht hij de in 1636 overeengekomen neutraliteit van het bisdom in gevaar (Lorenz, Das Erzstift Bremen, p. 44-48).

10 Vgl. Plautus, Amphitruo 327.

Lutetiae, XIX Martii 1644.

Adres: A monsieur/monsieur Appelboom, Suedois, à Amsterdam. Port.

Adres (volgens de uitgave der Epist.): D. Appelboom.