Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 15

6740. 1644 maart 3. Van C. Marin.¹

Monsieur,

Vous dites fort bien dans vostre lettre du 16 de ce mois² que tant la France que le party contraire esperent de mettre en campagne de puissantes armées, mais je crain[s] que l'un et l'autre ne trouveront pas son comte au nombre, moins en la qualité des gens, parce qu'on trouve partout faute d'infanterie bonne, et pour moy je crain[s] que nos François en Alsace en patiront, puisque les Suisses ne veulent point servir en Allemagne contre la maison d'Austriche,³ qui a bien des gran[ds] desseings de rembarrer les François dans la Lorraine et l'Alsace, mais lesquels ne luy reuscyront point s'il plait à Dieu. Car on nous mande mesme de Vienne que Rakocy est en campagne avec une puissante armée, avec laquelle il auroit assiegé Caschau⁴ et promis de secourir les places que nous tenons en Moravie et Silesie, et si avec cela la paix se fait bientost avec Denemarc comme il y en a apparence, toutes ces belles forces de la Suede iront fondre en Allemagne.⁵

1 Hs. Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 9, 320. Eigenh. oorspr.

2 De brief van 16 februari 1644 is niet overgeleverd. Grotius' commentaar zal echter niet veel afgeweken zijn van de berichten in zijn nieuwsbrieven van 13 februari (nos. 6706-6708).

3 Zwitserse soldaten in Franse legerdienst mochten alleen voor defensieve taken ingezet worden. Het verscherpte toezicht op troepenwervingen kwam op een tijdstip dat de Frans-Weimarse opperbevelhebber Henri de La Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne, dringend behoefte had aan verse troepen voor zijn aanstaande campagne tegen het Zwabisch-Beierse leger.

4 De belegering van Kośice (Kaschau) door manschappen van de Zevenburgse vorst György I Rákóczi. Op 6 februari begon de keizer actie te ondernemen tegen het gevaar aan de Hongaarse grens (Doc. Boh. VII, p. 69-70, nos. 156-161).

5 De verwachting dat de Zweedse hoofdmacht van Lennart Torstensson na beëindiging van de ‘inkwartiering’ in Holstein en Jutland zou terugkeren naar het front in Silezië en Bohemen-Moravië.

[p. 191]

L'on escrit aussy que le gran[d] Tartar cham fait la guerre aux Moscovites⁶ et ceux qui sont soubs le gran[d] Turc aux Poulonois,⁷ ce qui est un bon affaire pour nous.

D'icy je ne vous puis dire autre chose que l'apparence grande qu'Uberlinghen se perdra,⁸ et l'accord des Grisons avec Venise pour la liberté du passage est fait et doit estre ratifié dans un mois,⁹ si la Republique de Venise ne veut entrer en ligue avec les Grisons comme ils desirent, car alors il faudroit faire tout un autre traitté. Je vous ay dit desja les conditions et par le prochain ordinaire [je] vous en manderay la copie.¹⁰ Le cardinal Bichi est à Boulogne, où il confere avec le plenipotentiaire du pape touchant la ratification du traitté de paix naguerres fait à Venise,¹¹ et bientost verrons-nous ce qu'on en doit esperer. On ne laisse pourtant de s'entre-travailler avec des courses et de continuer les levées partout.¹² Le pape se porte bien malgré de tant de cardinaux qui en crevent de despit.

Je ne sçai encores rien qui succedera à Benfeld,¹³ moins quand mon change arrivera: ce qui m'incommode extremement et m'obligera à la fin de partir d'icy honteusement, car il y a derechef quatre ans que mes gages me demeurent en arriere, chose inouie.¹⁴ Dieu me console et vous garde de semblable malheur qui m'afflige il y a unze ans en ceste charge.

Je demeure, monsieur,

vostre serviteur tres humble,
C. Marin m.p.

6 Tsaar Michael Fedorovitsj was verwikkeld in een strijd tegen de Kalmukken in Kazan en Astrachan; vgl. no. 6689.

7 De Tartaren, die een bedreiging vormden voor koning Wladislas IV van Polen, werden bij Okhmatov (ten zuiden van Kiev) door het kordate optreden van de Poolse bevelhebber Stanisław Koniecpolski uiteengedreven (A.S. Radziwiłł, Memoriale III, p. 159-160).

8 Gouverneur Charles-Christophe de Mazencourt, markies van Courval, hield zich nog twee maanden staande in het belegerde Frans-Weimarse steunpunt Ueberlingen.

9 De Venetiaanse gezant Girolamo Cavazza had in januari 1644 een voorlopige overeenkomst met de autoriteiten in Graubünden gesloten over het openstellen van de passen voor Zwitsers die dienst wilden nemen in het leger van Venetië. De ratificatie van dit verbond liet op zich wachten.

10 Zie Marins schrijven van 10 maart, no. 6754.

11 Van 8 tot en met 10 februari confereerde de Italiaanse vredesbemiddelaar kardinaal Alessandro Bichi te Bologna met de pauselijke gevolmachtigde Gian Stefano Donghi over de in Venetië geformuleerde voorstellen tot beëindiging van de Castro-oorlog (V. Siri, Il Mercurio overo Historia de' correnti tempi IV 1, p. 567-575).

12 Pas nadat zijn neef Antonio Barberini bij de verdediging van het fort bij Pontelagoscuro in moeilijkheden was geraakt, gaf paus Urbanus VIII zijn verzet op. Eind maart kon in Ferrara de vrede worden getekend.

13 Voor de opvolging van resident Friedrich Richard Mockhel († december 1643) in de Zweedse enclave Benfeld werd in 1645 de diplomaat Georg Hansson von Snoilsky aangewezen; vgl. Oxenst. Skrifter 2. afd., VIII, p. 430, en Svenska Riksrådets Protokoll X (1643-1644), p. 432.

14 Zie nos. 6459 en 6463 (dl. XIV). De Zweedse gevolmachtigden Johan Oxenstierna en Johan Adler Salvius schonken in mei eindelijk eens aandacht aan de financiële noden van hun collega in Zürich (Acta pacis Westphalicae; Die Schwedischen Korrespondenzen I, p. 221). Inmiddels had Marin al een bedrag van 4800 rijksdaalders te vorderen (L. Haas, in Schweizerische Zeitschrift für Geschichte 3(1952), p. 81-83).

De Zurig, ce 22 de Febvrier l'an 1644.

Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 18 Martii.

En in dorso: 22 Febr. 1644 Marin.