Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 15

6717. 1644 februari 19. Van J.F. Gronovius.¹

1 Hs. Leiden, UB, Pap. 2. Eigenh. oorspr. Afschrift te Bazel, UB, G² II, 27, f. 110^r-111^r. Gedrukt Epist. ex scriniis J. Brantii (BG no. 1329), p. 178, en Leben Gronovii, p. 75. Zie ook Dibon-Bots, Inv. Corresp. Gronovius, p. 109 onder de datum 9 februari 1644. Antw. op no. 6586 (dl. XIV). Johannes Fredericus Gronovius (1611-1671), geboren te Hamburg als zoon van David Gronow en Margaretha Langermann, liet zich in 1631 inschrijven aan de universiteit van Altdorf. Op advies van Grotius trok hij in 1634 naar de Republiek. In het voorjaar van 1639 begon hij aan zijn ‘tour’. Na zijn terugkeer in de Republiek (1642) ontving hij een leeropdracht aan het Deventer Athenaeum. In 1658 nam Gronovius een benoeming in Leiden aan (Dibon-Waquet, Jo-

[p. 149]

¹

Illustrissime maximeque virorum,

Nihil magis honorificum mihi quam votis tuis tam benevolis meam optionem in vi-

1 hannes Fredericus Gronovius, Genève 1984, en NNBW I, kol. 989-992; NDB VII, p. 127-128).

[p. 149]

tae statu collocando et matrimonium² secundari. Eaque rata facturum Deum immortalem et confido et ex principiis ominor. Nam - quoniam verbulo de his cognoscere non videris gravari, utpote φιλόστοϱγος et favens mihi - hoc quidem adhuc iucundum, concors, fecundum - ex ante diem VII Eidus Decembres pater sum -, magnarum molestiarum levamen, nec ullo studiorum impedimento, experior. Illam deliberationem tenebant aliquandiu suspensam propinqui, quorum avunculus maximus,³ Daniae regis consiliarius et cummaxime legationis ad Monasteriensem pacificationem pars, alter apud Holsatiae et Bruswicensem duces,⁴ affinis sororius⁵ apud archiepiscopum Bremensem eodem isto nomine et dignitate conspecti, ad alia vocabant et large promittebant. Sed literarii otii dulcedo, et quod mihi fortunam meam debere mallem quam per alios prensare, denique Belgii genius nimis blande mihi dudum conciliatus huc lancem inclinarunt. Cuius consilii nec paenitet hactenus et maiorem fructum capiam si, quod ei primum debeo, munusculum per amplissimum Sarravium⁶ Excellentiae tuae tradendum gratum fuisse cognovero. Commentarium designo de sestertiis, quo conati sumus, temerario quidem si eventus non responderit, excusando tamen ob voluntatem bonam incepto, nonnulla eius materiae satis ambigua planius explicare. Quam difficile id fuerit post tantos viros, quorum ipsa nomina quemvis sanum deterrere poterant, cum tamen ipsi nec aliis nec sibi plene satisfacere potuerint, nemo non facile arbitrabitur. Licet tamen fateri non novitate tantum commenta nostra nobis placuisse, sed ipsa illa luce, quam principali quaestione posita et decisa multis aliis undique adfulgentem mirabar. Utinam quid hic calculo tuo queat probari! Sed aequum satis iudicem fore vel postrema tua spondet epistola, qua ut semper solitus audendi mihi stimulos efficacissimos admovisti. Laus haec tua propria est, quam in nullo magnorum, quos noverim quidem, aevi nostri virorum tam manifestis indiciis deprehendi, ut sis ἀϱετὴν φυομένην μὲν αἰσθάνεσθαι δεινός, εὐμενὴς δὲ καὶ θϱέψαι καὶ πϱοαγαγει̑ν εἰς δόξαν,⁷ quod de Valerio Flacco prisci Catonis commendatore⁸ dicit Plutarchus.

2 Zijn huwelijk met Adelheid ten Nuyl (Tennuyl) (1619-1656). Het op 7/17 december 1643 geboren dochtertje Margaretha stierf tijdens de pestepidemie die ook haar moeder naar het graf droeg (W.J.J.C. Bijleveld, ‘Het geslacht Gronovius’, in Ned. Leeuw 60(1942), kol. 103-109).

3 De Hamburgse domdeken Lorenz Langermann maakte deel uit van de Deense delegatie ter vredesconferentie. In tegenstelling tot zijn collega's Just Høg, Gregers Krabbe en Christopher von der Lippe bleef hij ook na het uitbreken van de Zweeds-Deense oorlog op zijn post; zie no. 6656.

4 Gerhard Langermann (1603-1646), een jongere oom van moederszijde, raad van de hertogen August van Braunschweig-Lüneburg en Friedrich III van Sleeswijk-Holstein-Gottorp; vgl. H.W. Hertz, in Zeitschrift des Vereins für Hamburgische Geschichte 55(1969), p. 122, en H.G. Wackernagel, Die Matrikel der Universität Basel III, p. 317.

5 Johannes Helm (1599-1678) was in 1635 te Bremen gehuwd met Anna Catharina Gronow († 20 mei 1643). In 1628 werd hij raadsheer van Johann Friedrich († 1634), hertog van Sleeswijk-Holstein-Gottorp, aartsbisschop van Bremen. Hij behield deze positie onder aartsbisschop Frederik, de latere koning Frederik III van Denemarken (DBL VI, p. 217).

6 Zijn De Sestertiis commentarius, Deventer 1643; vgl. de brief die Johannes Fredericus Gronovius op 8 februari (nieuwe stijl) aan Willem de Groot schreef (Den Haag, ARA, Eerste afd., coll. Hugo de Groot, aanw. 1911 XXIII no. 33). In januari 1644 kreeg de Parijse raadsheer Claude Sarrau (ca. 1600-1651) het eerste exemplaar van dit aan hem opgedragen werk toegestuurd (Bots-Leroy, Corresp. Rivet-Sarrau II, p. 181). De voorraad presentexemplaren ter uitdeling aan vrienden bereikte de Franse hoofdstad pas in de eerste week van mei (o.c. II, p. 201-203).

7 Plutarchus, Marcus Cato 3, 1.

8 Lucius Valerius Flaccus († 180 v. Chr.), vriend en collega van Marcus Porcius Cato (234-149 v. Chr.).

[p. 150]

Vale et salve, vir incomparabilis, cum tuis et publicam privatamque rem bene gere,

illustrissimo nomini dignitatique tuae dicatissimus,
Johannes Fredericus Gronovius.

Daventriae, ante diem V Eidus Februarias 1644.

Adres: Illustrissimo et incomparabili viro domino Hugoni Grotio, serenissimae reginae et regni Suecorum ad christianissimum regem legato ordinario, Parisiis.

In dorso schreef Grotius: 15[?] Febr. Gronovius 1644.

In dorso staat in een onbekende hand: Egregie rationes ad matrimonium suadentes.