Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6257. 1643 juni 13. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

Ick vinde de excuse van Van Mede² zeer redelijck. Wij zullen zien off d'Engelschen wat couragie zullen nemen, dewijle de zaecke[n] van den coning, naedat sijne Majesteit wapenen ende buscruit ontfangen heeft, beter gaen. Wij zullen zien wat antwoorden de cleine provincië[n] zullen geven op den voorslagh van de grooten.³ De interesten ende desseings zijn verscheiden. Neef zal mettertijd zien wat hij gedaen heeft dat hij in 't lant zoo sterck gelaeten heeft een hoop volcx die hem niet en beminnen.

De coninginne-regente ende den hertogh van Orleans zijn wonderwel te samen, maer den hertogh van Orleans spilt veel gelds ende daerom heeft veel van doen ende de beurs van 't rijck is ledigh; men zeit den cardinael weinigh voor zijn overliden op verscheide billetten dertich millioenen heeft getrocken.⁴

Mijnheer den prins van Orangie heeft goede occasie om wat te doen ende zal die niet verzuimen.⁵ De excuse van het parlement van Engelant⁶ toont dat die luiden nae de gratie van zijne Hoocheit niet veel en vragen.

13 Iunii 1643.

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 32e. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tezamen met no. 6258.

2 ‘Mede’ (vgl. Genesis 2:10) is Hebreeuws voor Wtenbogaerts naam; vgl. nos. 1117 en 1137 (dl. III) en no. 1983 (dl. V). Het is niet ondenkbaar dat de bejaarde theoloog aan de familie zijn excuses aanbood voor het uitblijven van een reactie uit remonstrantse kring op Rivets Apologeticus pro suo de verae et sincerae pacis ecclesiae proposito, contra Hugonis Grotii Votum (BG no. 298 en BsG no. 319).

3 Begin mei waren twee delegaties uit de Staten van Holland en Zeeland het land ingetrokken om de mening van de Staten van Gelderland, Utrecht, Overijssel, Friesland en Groningen te horen over het voorstel om de gedeputeerden ter generaliteit in de toekomst van beperktere instructies te voorzien. Tot grote teleurstelling van de vrienden van ‘Neef’ (codenaam voor Frederik Hendrik) namen de gewesten Gelderland en Friesland (onder voorbehoud) het voorstel over (S. Groenveld, Verlopend getij, p. 278-279).

4 Een schatting uit 1644 wijst uit dat Richelieu zijn erven 22,4 miljoen ponden moet hebben nagelaten (J. Bergin, Cardinal Richelieu; power and the pursuit of wealth, p. 243-263).

5 Het vermoeden bestond dat het Staatse leger dit jaar in de omgeving van Brugge zou toeslaan (CSP Ven. 1642-1643, p. 281 en p. 284).

6 De ‘speakers’ van de twee Huizen boden in een schrijven van 2/12 mei de Staten-Generaal hun verontschuldigingen aan voor de op een misverstand berustende boodschap van hun afgezant Walter Strickland (The Parliamentary History of England III (1642-1660), kol. 112-114).

Adres: Mijnheer/mijnheer van Reigersberg, raedt in den Hoogen Raede in Hollant, in Den Hage. Port.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 12 [sic] Juny 1643 uyt Paris.