Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6149. [1643 maart 28]. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

Dat die van Hollant ende Zeelant tezamen zijn geaccordeert over het stuck van de justitie ende veiling van de zee is mij lief. Heb zulcx in mijnen tijd zeer gewenscht. Van de instructiën die men wil voorschrijven aen de gedeputeerde ter Generaliteit can ick niet zeggen, alzoo ick de substantie niet en wete. Corruptiën van binnen ende buiten dienen

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 31g. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Op grond van het vermelde nieuws, mogelijk tezamen met no. 6150.

[p. 180]

wel verhindert.² Met Verus zijn eenige secrete tractaten gemaect, daervan weinigh kennisse hebben. Neefs macht zal vanhier niet tegengestribbelt werden zoolang hij in het oorlogh blijft.³

Vrancrijck prepareert de zaecke nae een bestant ende daerom gaet den grave van Chavigny zelve nae de conferentie⁴ ende een van zijne commysen Aridor⁵ nae Bruissel ende, zoo ick meen, over Hollant nae Hamburg. De vrese van 's conincx doot ende de onzeeckerheit van de regiering die daeruit can volgen doen elck ommezien. Ende de parlementen beginnen vrijer te spreecken, zijnde zeer genegen tot ruste. Men dient te letten waerheen Neefs intentië[n] loopen, zoo over dit stuck als over de ligues met eenige naegelegene rijcken.⁶ De Fransoisen hebben hier utgegeven haere versufte pretensiën op oud-Austrasië ofte Lotherrijck,⁷ waeronder zij Hollant mede stellen; nae haer zeggen heel Duitschlant, Italië ende Nederlant comt haer toe van rechtswege.

De indiscretie van de parlamentarissen is te zeer blijckelijck in de daetelijckheden gepleecht tegen het logys van de coninginne,⁸ een teicken van noch duirende verbitterheit.

'tGunt voorvallen zal in de zaecke van de heer Hogerbeets zal ons licht geven.⁹ UEd. doet wel die goede luiden te favorizeren. Mijn oudste blijft bij zijn voornemen¹⁰ ende ick en zie hem nergens anders toe te crijgen:

Stultum est venatum ducere invitos canes.¹¹

Dewijle hij zich nae onzen raed niet en heeft willen vougen, zullen wij om arger te ontgaen ons nae zijn lust moeten vougen.

2 Op 26 februari werd in de Statenvergadering het woord verleend aan een delegatie uit de Staten van Zeeland. Onderwerpen die toen aan de orde kwamen, betroffen de beveiliging van de kustwateren, de benoemingen in de Hoge Raad en het Hof van Holland, de munt, de instructie voor de gedeputeerden ter generaliteit en tenslotte ook het vraagstuk van de verlenging van de octrooien van de Oostindische en Westindische Compagnieën. Bij het afscheid op 14 maart besloten de Staten om ieder van de delegatieleden ‘te vereeren met een goeden dronk Rhijnschen Deele Wijn’ (Res. SH, dd. 14 maart 1643).

3 Verus en Neef, codenamen voor resp. de koning van Frankrijk en Frederik Hendrik.

4 Staatssecretaris Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, was vanaf het begin betrokken bij de redactie van de instructies voor de Franse gevolmachtigden ter vredesconferentie (Acta pacis Westphalicae; Instruktionen, p. 14 en p. 60 e.v.).

5 Daridole (d'Aridor), een van Chavigny's vertrouwensmannen op het staatssecretariaat van buitenlandse zaken (Lettres Richelieu VI, p. 35).

6 Afgevaardigden van de keurvorst-aartsbisschop van Keulen zouden Frederik Hendrik het bevel over het garnizoensleger in de Westfaalse Kreits aangeboden hebben (Correspondance d'Estrades I, p. 156-157).

7 De Franse aanspraken op ‘Lotharingen’ werden opgenomen in de instructies voor de Franse gevolmachtigden (Acta pacis Westphalicae; Instruktionen, p. 88-101 en p. 137 (Roole des pièces que Mess^rs les Ambassadeurs doivent nécessairement avoir avec eux).

8 Koningin Henriëtte Maria kreeg een slechte ontvangst bij haar terugkeer in Engeland (4 maart 1643). Voor alle zekerheid werd zij ondergebracht in een landhuis op 2 mijl afstand van York.

9 Grotius wachtte op nieuws over de voortgang van het proces dat de familie van zijn vroegere lotgenoot, de Leidse pensionaris Rombout Hogerbeets, had aangespannen tegen de Leidse stadsbestuurders.

10 Cornelis de Groot had wel zin om in dienst van de Oostindische Compagnie naar de Oost te gaan.

11 Vgl. Plautus, Stichus 1, 2, 139.

In dorso schreef Reigersberch: Chavigny gaet nae de conferentie. Vranckrijck prepareert de saecken naer een bestant. Broeder de Groot uyt Paris, den .. Martii 1643.