Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 14

6141. 1643 maart 21. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

De gezontheit van den coning is zoo goed niet als wij wel wenschten, zoodat alle audiëntiën alsnoch werden opgehouden. Ende vallen zoo daerop als op het secrete testament van den coning aengaende de regence veele discoursen.² In Picardië is ordre van alsnoch op te houden van hostiliteit tegen de Spaensche Nederlanden, 'twelck men zegt te geschieden om de contributiën aen beide zijden te conserveren. Daer is oock een geruchte van een stilstant van twintich dagen tuschen den marescal de Guebrian, wiens trouppen zeer clein zijn,³ ende de Beiersche, die men schat op vijfduizent te paerd, zevenduizent te voet. Men zegt oock dat Uberlingue bij de Beierschen is gebloqueert⁴ ende 't blockhuis van La Motte⁵ bij de Fransoisen verlaeten. Sainte-Marie, een colennel van hertogh Carel,⁶ is in 't oorlogh gevangen.

Tot Bourdeaux is oproer geweest, ende groote inondatie zoo tot Bajone als op andere plaetsen, niet zonder schade. In plaetse van père Sirmond, die oudt ende afgeslooft was, is biechtvader des conings gemaect père Dinet, mede van de ordre van de jesuïten, maer oock in wereltsche zaecken niet onervaeren.⁷

De vrede tusschen den paus ende den hertogh van Parma werdt genoech voor zeecker

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 31c. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tezamen met no. 6140. Copie, afkomstig uit de briefwisseling van Grotius met P. Spiring Silvercrona, aanwezig te Stockholm, RA, E 1014 (bijlage bij een brief van P. Spiring Silvercrona aan J. Oxenstierna dd. 21/31 maart 1643).

2 Lodewijk XIII liet zijn staatsraden in het ongewisse over hun toekomst. Pas op 20 april maakte de koning zijn beschikkingen bekend (Mémoires de La Châtre, p. 177-192, en Mémoires de La Rochefoucauld I, p. 365-376); vgl. no. 6186.

3 Het leger van maarschalk Guébriant verschanste zich in het Zwarte Woud (Gazette 1643, nos. 34 en 38, dd. 21 en 28 maart 1643).

4 Begin maart stonden plotseling 200 ruiters van het Beierse leger voor de muren van Ueberlingen. Zij werden verjaagd door de Franse commandant Paul Le Prévost, baron van Oysonville (Gazette 1643, no. 38 (= 39), dd. 28 maart 1643).

5 Het Lotharingse bolwerk La Motte (dep. Haute-Marne); vgl. no. 6132.

6 Bijzonderheden over de gevangenname van kolonel de Sainte-Marie zijn niet bekend.

7 's Konings biechtvader Jacques Sirmond moest plaatsmaken voor Jacques Dinet S.J. (ca. 1584-1653) (DBF XI, kol. 374-375). Van diens hand verscheen in 1656 het stichtelijke geschrift L'idée d'une belle mort ou d'une mort chrestienne, dans le récit de la fin heureuse de Louis XIII.

[p. 170]

gehouden⁸ ende heeft den prince Thomas⁹ tweeduizent van 't volck van den hertogh van Parme becomen, ende hoopen de Fransoisen vierduizent te becomen van dieghenen die den paus gedient hebben.

Men prepareert hier een convoi voor Atrecht.¹⁰ Monsieur du Hallier is gouverneur van Champagne.¹¹ Men meent hier dat het accord in Engelant¹² gemaect zal werden tot voordeel van den coning, alzoo de gemeente het inlandsche oorlogh, nieuwe impositie en de stilstant van commerciën zeer moede is.

Den courier die vanwegen Beyeren hier gezonden was aen den nuntius van den paus,¹³ is weder teruggegezonden.

21 Martii 1643.

8 Odoardo Farnese, hertog van Parma, weigerde echter toe te geven aan de eisen van paus Urbanus VIII. Het zou nog meer dan een jaar duren voordat het conflict over de rechten van het hertogdom van Castro werd bijgelegd.

9 Prins Tommaso Francesco van Savoye zou de toegezegde hulp niet ontvangen; vgl. no. 6158 n. 13. Zo langzamerhand besefte hij dat het Frans-Savoyaardse leger de teloorgang van Tortona niet meer kon tegenhouden.

10 Antoine III de Gramont, graaf van Guiche, was met de verdediging van Atrecht belast. In zijn brief van 7 maart deelde Grotius zijn zwager mede dat Jean, graaf van Gassion, opdracht had gekregen om versterkingen aan te voeren; vgl. no. 6121.

11 François de l'Hospital, graaf van Rosnay, sieur du Hallier, was militair gouverneur van Lotharingen geweest. Zijn promotie werd op 21 maart bekendgemaakt in no. 35 van de Gazette 1643. In april werd hij bovendien nog vereerd met de verheffing tot ‘maréchal de France’ (Lettres Mazarin I, p. 147).

12 Van het Engelse Hogerhuis ging het voorstel uit om met ingang van 1/11 maart de wapens voor de duur van twintig dagen neer te leggen (CSP Ven. 1642-1643, p. 248).

13 Girolamo Grimaldi († 1685), nuntius te Parijs (Pastor, Gesch. Päpste XIII 1, p. 536-539). Voor het verkrijgen van een paspoort voor een geheim onderhandelaar maakte hertog Maximiliaan I van Beieren wellicht gebruik van de vertegenwoordiger van de paus aan het Franse hof; vgl. no. 6087, en Foerster, Kurfürst Ferdinand von Köln, p. 222 n. 203.

Adres (met andere hand): Mijnheer/mij[n]heer van Reygersbergh, raedt in den Hooghen Raede in Hollant, in Den Haghe. Port.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot uyt Paris, den 21 Martii 1643.