Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5749. 1642 juni 14. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime et illustrissime domine,

Regina literas a rege accepit,² quae curam communium liberorum ipsi cum magna amoris testatione commendant. Eas ostendit multis. At cardinalis simulatque brachium eius a vomicis liberatum fuit, multis indiciis cognoscens mutatum in se regis animum et graviora metuens, in lecto gestari se primum, in [nave] per lacus et Rhodanum vehi fecit ad Sancti Privasii, quod non longe est ab Avenione. Inde Avenionem misit, ut quantum posset militis inde acciperet.

1 Tekst naar copieboek Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 84; gedrukt in Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 206 no. 432. Afschrift ook in copieboek Leipzig, UB, ms. 2633, f. 171.

2 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrieven aan Nicolaes van Reigersberch en P. Spiring Silvercrona dd. 14 juni 1642 (nos. 5747 en 5748).

[p. 261]

Sunt nunc apud eum dux Enguianus, cardinalis Mazarinus, marescalli Milleraius et Bressaeus.³ Dicitur advenire Eguillonia.⁴ Rex ubi abitum eius cognovit, literas ad eum misit blandas, ipse Chavigni[ac]um cum mandatis. Haec quo itura sint, varie disseritur pro cuiusque affectu.

Melos nihil adhuc quale metuebatur aggressus est, nempe quia partem sui exercitus misit contra principem Arausionensem, qui movere se incepit, partem ad ducem Carolum. Dicitur et contra Guebrianum promisisse auxilia. Manet ipse inter Guisam et Malbodium;⁵ nec longe a Guisa Harcurtius cum sedecim millibus, quorum quatuor a Granseio accepit. Ita nullo relicto in Lotharingia Gallico exercitu, duci Carolo data facultas invadendi agrum Metensem. In Perpiniani praesidio esse dicuntur mille et trecenti. Quamdiu alimenta ipsis duratura sint, incerta est coniectatio.

At Motta Odincurtius tribus millibus ex Ruscinonensi tractu auctus Tamarisiam in Aragonia cepisse dicitur, et cum praeda redisse. In Ruscinonensem vero tractum supplementa ex Languedocia venere. In Pedemontanis locis Hispani in apertum produxere decem millia, paulo plus Galli. Quid facturi sint Sabaudi principes, nondum liquet.⁶ At Romae ad componendum Parmense negotium laborant Galli, Veneti, Ethrusci.

Inter regem Britanniae et parlamentarios infesta omnia. Rex mille ferme homines secum habet. Parlamentarii ius sibi novum vindicant decreta faciendi invito rege, et regem laesae fidei accusant. Sed quidam ex ipso parlamento ad regem transiere, vim consensus sua intercessione fracturi.

Illustrissimus dominus marescallus Hornius optime a proceribus acceptus⁷ itineri se parat, quod Deus fortunet, etc.

H. Grotius.

3 Met uitzondering van kardinaal Jules Mazarin, waren de andere begeleiders van de zieke Richelieu op een of andere manier geparenteerd aan de kardinaal. In zijn nieuwsbrief aan Nicolaes van Reigersberch ging Grotius voorbij aan de aanwezigheid van Charles de La Porte, markies van La Meilleraye, en de voormalige Catalaanse onderkoning Urbain de Maillé, markies van Brezé, in het gevolg.

4 Richelieu's lievelingsnicht Marie-Madeleine de Vignerot, hertogin van Aiguillon.

5 Bedoeld wordt de plaats Maubeuge (dep. Nord).

6 Op dit tijdstip tekenden de Savoyaards het reeds in maart aangekondigde vredesverdrag.

7 Veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn was eind mei in Parijs aangekomen.

Lutetiae, IV/XIV Iunii 1642.

Mitto epistolam, quam in Germaniam scripsit Chaviniacus.⁸ Caesariani in Suevia exercitum colligunt, comportatis rebus ad id necessariis Heilbrunnam et Philippoburgum. Scripsit cardinali rex, iret quo vellet valetudinis curandae causa, et ad se rediret, ubi primum posset. Consiliis se eius semper, hoc vero tempore maxime, indigere. Vitriarii iam hinc in Suediam profecti sunt.⁹ Cardinalis est Tarasconae.

8 De bijgevoegde brief ontbreekt.

9 De glasblazers die in Stockholm gingen werken voor de glasfabrikant Melchior Jung; vgl. no. 5711.

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Regis in cardinalem offensus animus. Belgica. Hispanica. Italica. Anglica.