Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5715. 1642 mei 10. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime et illustrissime domine,

Hostis ad fossam Basseae pervenit.² Locus is, quanquam eruptiones quaedam bene cesserunt, diu defendi non poterit. Harcurtius autem et Guichius copias iterum iunxere inter Hanum et Peronam sperantque se aliquam hostilium urbium obsidere posse, ubi princeps Arausionensis, quod nunc expectatur, cum exercitu processerit et mandatum Fontano militem in illas traxerit partes. Creditur autem et Halerius cum suo milite se illis iuncturus et aliunde colligitur miles ad vires eorum augendas.

1 Tekst naar copieboek Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 79; gedrukt in Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 198 no. 427. Afschrift ook in copieboek Leipzig, UB, ms. 2633, f. 161.

2 Onderstaande berichten komen ook voor in de Duitse versie van Grotius' nieuwsbrief aan [P. Spiring Silvercrona] dd. 10 mei 1642 (no. 5714).

[p. 221]

Marescallus Hornius brevi, ut puto, hic erit. Sed et rex ipse, relicto ad Perpinianum Schombergio non ad obsidionem, sed ad famem urbi faciendam clausis aditibus. Ea enim fama hic spargitur, quanquam mihi videntur haec dici, quo honestior sit regis discessus. Audio enim Hispanorum exercitum circa Perpinianum esse XXX millibus, cui multum impares sunt Galli. Deinde rex ipse Hispaniae discessit Madritio, ut in Arragoniam veniat propiorque res istas curet. Cum quo non dubium est quin ventura sit numerosa nobilitas. Etiam Gadibus ad illam oram profecta est classis quinquaginta galeonum. Legatus novus a Portugallia Rupellas advenit.³ Cardinalis Riceliacus it ad firmandam valetudinem ad aquas, quae sunt inter Narbonem et Bezerium.

Caesariani apud Constantiam exercitum colligunt, qui non est quatuor millium, sed crescet, ut puto, ex Bavaria et per ducis Caroli militem. Quanquam autem credibile sit intendi hanc vim in Alsatiae urbes, tamen ne proximae quidem Helvetiorum protestantium civitates extra metum sunt.

Rex Angliae coacto equitum periscelidis conventu comitem Hollandiae, quod evocatus non venisset, movit ordine. Ea res parlamentum, in quo est et gratia valet comes Hollandiae, denuo commovebit.⁴ Rogavit etiam rex legatos externorum principum, qui Londinii sunt, ad se ut veniant. Hiberni qui in armis sunt, auxilii aliquid ex Hispania acceperunt, sed maius ex Dania expectant; quodsi Hiberniam totam obtinere possunt, expectandum deinde est, ut in Angliam transeant, cum romanensibus, qui multi sunt in septentrionalibus Angliae, cumque iis qui regem et episcopos amant coniuncturi sese adversus parlamentarios, quorum autoritas ob nova onera dicitur apud plebem decrescere.

Joannes Waertius Constantiae est. Poscunt caesariani ab Helvetiis, ut sibi ad exemplum Gallorum sex millia militum conscribere liceat. In Mediolanensi territorio Hispani contrahunt exercitum. Rumor est eos ire ad obsidendum Casale. Veneti pergunt augere vires terra marique. Tigurini urbem suam muniunt diligenter. Detecta sunt in Atrebatum urbe consilia proditionis, cui permixti fuere homines ecclesiastici non pauci.

Regina Galliae adhuc est ad Sancti Germani. Scripsit ipsa ad regem et Eguilloniae⁵ commendatione ad cardinalem usa est, ut sibi apud liberos suos manere liceat. Regina autem Angliae creditur huc ventura, ut fratris permissu vivat Monticellis, loco peramoeno,⁶ ibique opperiatur res Britanniae tranquilliores.

Deus, etc.

H. Grotius.

3 Vasco Luís da Gama (1612-1676), graaf van Vidigueira, de latere markies van Nisa, bereikte La Rochelle op 6 mei. Zijn ontvangst aan het Franse hof vond op 15 augustus plaats (GEPB XVIII, p. 761-762; Prestage, The diplomatic relations, p. 7-10).

4 Henry Rich, graaf van Holland, weigerde naar York te gaan om aldaar de bijeenkomst van de ridders van de orde van de Kouseband bij te wonen. In beide huizen van het Parlement vond hij steun voor dit standpunt (The Parliamentary History of England II (1625-1642), kol. 1171-1173, en CSP Ven. 1642-1643, p. 39 en p. 42).

5 Marie-Madeleine de Vignerot (1604-1675), dame van Combalet, hertogin van Aiguillon, wier moeder de oudste zuster van Richelieu was (DBF I, kol. 920-924).

6 Montceaux-lès-Meaux (dep. Seine-et-Marne), voormalig buitenverblijf van Maria de' Medici.

Lutetiae, ultimo Aprilis/X Maii 1642.

Dicitur Motta Odincurtius ingredi Arragoniam; rex adhuc ad tempus aliquod subsistere apud Perpinianum. Rex Angliae filios suos, principem Walliae viceregem Hiberniae, ducem Eboracensem magnum ammiralium fecit.⁷

7 De prinsen traden in de plaats van gouverneur Robert Sidney, graaf van Leicester, en ‘Lord High Admiral’ Algernon Percy, graaf van Northumberland (CSP Ven. 1642-1643, p. 39, p. 42-43 en p. 51).

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum, Belgica. Hornii et regis adventus speratur. Perpinianum fame ad deditionem ducendum Schombergio commissum; qua ex causa. Anglica. Hibernorum molitiones. Regina utitur commendatione Eguilloniae.