Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5667. [1642] april 5. Aan A. Oxenstierna.¹

Excellentissime et illustrissime domine,

Rex adhuc circa Narbohem est.² Cardinalis aegrotavit febri et quidem continua. Dicitur nunc revalescere. Scripsit huc comes Chavigniacus interceptas regis Hispaniae literas, per quas imperat marchioni Hiniosae, ut quae sunt in Catalania copias eas omnes ducat in Arragoniam, ut quae in summo versatur periculo. Colubri oppidum brevi putatur futurum in Gallorum potestate. Quodsi et portus Rosae accedat, poterit Perpiniani fames exspectari.

Audax facinus fecit his diebus dux Valetta.³ Navibus, quae et equos ferebant, ex Anglia in Carentam amnem invectus, equis iisdem propere adiit Plassacum, domum antehac suam, quae leucis sex a ripa abest, atque inde abducta filia, magna pecuniae et suppellectilis vi in Angliam rediit.⁴

1 Tekst naar copieboek Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 73; gedrukt in Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 192 no. 422. Afschrift ook in copieboek Leipzig, UB, ms. 2633, f. 151. Beide copieën geven overigens het jaartal 1641; gezien zijn inhoud dient de brief echter te worden geplaatst in 1642.

2 Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrief aan Nicolaes van Reigersberch dd. 5 april 1642 (no. 5666).

3 Bernard de Nogaret (1592-1661), hertog de La Valette, zoon van de op 13 januari te Loches gestorven hertog van Epernon, leefde sinds 1638 in ballingschap (DBF XII, kol. 1341-1342).

4 Anne-Louise-Christine de Nogaret de La Valette d'Epernon, geboren in 1624, koos in 1648 voor het klooster († 1701) (DBF XII, kol. 1340-1341). In de Gazette 1642 no. 52, dd. 19 april 1642, wordt onder het Londense nieuws melding gemaakt van de hertogelijke escapade naar Plassac (dep. Charente-Maritime).

[p. 169]

Rex Angliae Eboraci⁵ est cum filio, ubi ad eum concursus fit nobilium non probantium acta parlamenti eo usque licentiae progressi, ut regem apostatam causamque omnium in regno malorum pronuntiaverit. Rex et ex Gallia et Dania copias exspectavit. Sed ex quo parlamentarii navibus regiis in suam redactis potestatem, additis et mercatorum bene armatis mare tenent, praeclusi externis sunt aditus.

Papa in negotio Parmensi durus manet. Veneti et Ethruscus pergunt colligere copias. Hispani legatus negat aut quenquam posthac Romae ab Hispania legatum fore aut nuntium a Roma in Hispania, si Lamega recipitur.

Wahlius apud ducem Bavarum est, qui loca Palatinatus Inferioris diligenter munit. Dux Carolus Wormatiae aegrotat. Dicitur hic Johannes landgravius Darmstadiensis eas copias, quae Lunaeburgicorum fuere, adducturus in militiam Gallicam et marescallus Franciae futurus.

Prodiit Italicus liber Galeassi Gualdi Veneti historiam continens ab ingressu regis Gustavi in Germaniam ad excessum ducis Bernhardi Vinariensis magna cum laude regis Gustavi et gentis Suedicae.⁶ Prodiere et episcopi Bellaii libri sane utiles de officio episcoporum et pastorum cum monitis ad plebem de non deserendis paroeciae suae conventibus.⁷

Deus christianum orbem restituat in statum tranquilliorem, etc.

Lutetiae, XXVII Martii/V Aprilis MDCXLI [sic ].

Colubri oppidum et arx defenduntur tribus millibus peditum, equitibus quadringentis sub marchione Mortara et quantum ex eruptione, quam fecere, coniicere licet, multo sanguine Gallis ea loca vendent. Rex podagricus est. Ad Mottam Hodincurtium, qui in Catalania est, mittit supplementum sex millium. De delectu Helvetico mille in Galliam venerunt; quinque ferme millia in Italiam eunt. Ait is Gualdus, de quo dixi, militasse se sub marescallo Hornio. Galli munimentum quoddam cepere praeiacens oppido Colubri, cui nomen Sanctae Therasiae.

5 Koning Karel I bereikte York op 29 maart (Gardiner, History of England X, p. 178).

6 De soldaat-geschiedschrijver Galeazzo Gualdo Priorato (1606-1678) was de auteur van een Historia delle guerre di Ferdinando II e Ferdinando III imperatori e del re Filippo IV di Spagna contra Gostavo Adolfo, re di Svetia, e Luigi XIII, re di Francia, successe dall'anno 1630 sino all'anno 1640, 1641 (DEI V, p. 631).

7 Jean-Pierre Camus (1584-1652), bisschop van Belley, had in 1629 afstand gedaan van het bisschopsambt. Sindsdien wijdde hij zich aan de theologie en de letteren. Van zijn hand verscheen in 1641 het stichtelijke werk ‘Les debvoirs du bon paroissien’ (Cioranescu, Dix-septième siècle I, p. 511-518).

Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Arragoniae res in ancipiti statu. Valettae ducis audax expeditio. Anglica. Alia nova. Galeasti Gualdi et Bellaii scripta recensentur.