Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

[p. 167]

5666. 1642 april 5. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

Den coninck is noch ontrent Narbonne ende heeft het flerecijn² in de beenen, mijnheer den cardinael de coortze ende veel onrusten daerenboven, die in de hoven noit en ontbreecken. Evenwel laet niet ordre gestelt te werden van een goed secours van La Motte d'Hodincourt, men zegt hier van zesduizent man.³ Ende Coleuvre werdt belegert door den marescal de La Millerai, maer zal niet als met force ende groote bloedstorting connen gewonnen werden, alzoo daerbinnen zijn drieduizent Spaignaerden ende vierhondert ruiters onder het beleid van den marquys de Mortemara, luiden van courage, gelijck gebleecken is in een uitval waerdoor zij de Fransoisen niet weinigh hebben beschaedight.⁴ Zoo de Fransoisen die plaetze ende Roses connen crijgen, zal Perpignan mettertijd peryckel loopen.

Den coninck van Spaegnie heeft zijne reize nae Catelagne gestaeckt door vrese van moeiten in Arragon, ende heeft den grave van Chavigny hier geschreven dat eenige brieven van den coning van Spaegnie zijn geïntercipieert aen den marquys de Hinoiossa, waerbij hem belast werdt de trouppes van Catelagne te brengen in Arragon om den perssende noodt.⁵

In onse quartieren werdt La Bassee wel gefortificeert ende de legers van Harcourt ende de Guiche zijn in goede ordre.⁶ Van de nieuwe lichtinge, geschiet in Switzerlant, zijn bij de duizent in deze quartieren gearriveert. Men zegt zesduizent gaen nae Italië. Daer werden oock voor den coning lichtingen gedaen in het comtad van Avignon ende in Toscane. Den hertogh van Beieren fortificeert sterck in de Nederpaltz. Men zegt ons dat Wahl in persone nu bij hem is.⁷ Vrancrijck presenteert aen Jan, landgrave van Darmstadt, de qualiteit van marescal de France met groote pensioenen, zoo hij de trouppes van Lunenburg can brengen in dienste van Vrancrijck.⁸

In Italië heeft den hertogh van Parma een groot manifest uitgegeven.⁹ Den paus blijft vaststaen op zijn voornemen, hebbende vijftienduizent man in 't veld, waertegen den hertogh heeft zevenduizent. Venetië continueert veel volcx te lichten. Den hertogh van Toscane heeft

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 26j. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tezamen met no 5665. Copie, afkomstig uit de briefwisseling van Grotius met P. Spiring Silvercrona, aanwezig te Stockholm, RA, E 1014 (bijlage bij een brief van P. Spiring Silvercrona aan J. Oxenstierna dd. 5/15 april 1642).

2 Vgl. WNT III 3, kol. 4537: ‘flerecijn’ (jicht, rheumatiek).

3 Philippe, graaf van La Mothe-Houdancourt, had in Catalonië de opdracht een opmars van Spaanse troepen in de richting van Perpignan te verhinderen.

4 Collioure, dat sinds 16 maart belegerd werd door de Franse maarschalk Charles de La Porte, markies van La Meilleraye, had een sterk garnizoen van ongeveer 4000 soldaten. Deze stonden onder het bevel van de ervaren Spaanse generaal Francisco de Orozco († 1668), markies van Mortara (Diccionario de Historia de España II, p. 1133-1134).

5 Een van de brieven die de Franse staatssecretaris Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, in handen kreeg was een koninklijk schrijven van 8 februari, gericht aan de markies van Hinojosa, bevelhebber van het Spaanse leger in de omgeving van Tarragona (Sanabre, La acción de Francia en Cataluña, p. 196-197). Volgens de Gazette 1642, no. 53, dd. 19 april 1642, was de Franse bevelhebber La Mothe-Houdancourt in maart op de hoogte van de Spaanse krijgsplannen.

6 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt, en Antoine III de Gramont, graaf van Guiche, bevelhebbers van de Franse legers in Picardië, resp. in Champagne.

7 De bevelhebber van het Beierse leger, de graaf van Wahl, was eind maart voor nader overleg in München (Gazette 1642, no. 55, dd. 26 april 1642).

8 Landgraaf Johann von Hessen-Darmstadt (1609-1651) voerde het bevel over het leger van de hertogen van Braunschweig-Lüneburg (Episodes Guébriant, p. 209-211 en p. 231; Europäische Stammtafeln, neue folge I, Tafel 104).

9 Hertog Odoardo Farnese liet een Vera e sincera relazione delle ragioni del duca di Parma contro la presente occupazione del ducato di Castro publiceren (Pastor, Gesch. Päpste XIII 2, p. 868 n. 8).

[p. 168]

in dienst tweeduizent te paerd, zevenduizent te voet, ende tienduizent boeren gebracht in wapenen. Den coninck van Spaegnie doet hooge dreigementen aen den paus zoo men den coning van Portugael eenigzins erkent.¹⁰ Ende den vice-roi van Naples, bevreest zijnde zoowel voor de Fransoisen als voor de Turcken, versterckt de garnisoenen van Taranto, Brendezi ende andere in Puglia ende in de bijgelegen eilanden; fortificeert oock de haven van de Baia en de Isole.¹¹

Van de princen van Savoie werdt noch getwijffelt, wat zij doen zullen op de zaecke van het accord,¹² den coning van Spaegnie haer presenterende tweehondertduizent ducaten om te blijven in het oorlogh. Hertogh Carel¹³ is zieck te Worms. Den coning van Engelant zoude buiten twijffel secours gehadt hebben van Vrancrijck ende van Denemarcken, zoo die van het parlement de zee niet en hadden bezet. De Fransoisen hebben becomen een fort voor Coleuvre genaemt Saint-Theraise.¹⁴

5 April 1642.

10 Pedro Fajardo, markies van Los Vélez, werd door Philips IV naar Rome gezonden om te voorkomen dat de paus audiëntie zou gaan verlenen aan de Portugese gezant Dom Miguel van Portugal, bisschop van Lamego.

11 Een van de eilanden voor de kust van Napels, wellicht Isola d'Ischia.

12 In zijn nieuwsbrieven van 8 maart had Grotius bericht dat de prinsen Maurizio en Tommaso Francesco van Savoye een overeenkomst hadden gesloten met de regentesse Christine de France.

13 Hertog Karel IV van Lotharingen zocht niet langer aansluiting van zijn leger met dat van de keizerlijken in het Keulse Sticht; vgl. no. 5614.

14 De aanval op het fort Santa Teresa hadden de Fransen op 21 maart ingezet.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 5 April 1642 uyt Paris.