Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5594. 1642 februari 8. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

Den coninck is op reis tuschen Fontainebleau ende Lions. Te Moulins wachten om zijne Majesteit te spreecken de gedeputeerden zoo van Straesburg als van Colmar.² Waerheene de

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 25g. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tezamen met no. 5593. Copie, afkomstig uit de briefwisseling van Grotius met P. Spiring Silvercrona, aanwezig te Stockholm, RA, Extranea 25 en E 1014 (bijlage bij een brief van P. Spiring Silvercrona aan J. Oxenstierna dd. 8/18 februari 1642).

2 Beide steden beklaagden zich bij de koning over de lasten die hun burgers hadden te dragen ten gevolge van de legering van Franse soldaten in de steden Saverne en Colmar (Reuss, L'Alsace au dix-septième siècle I, p. 100). Eind maart bevonden de gedeputeerden zich in Narbonne (Der dreissigjährige Krieg im Elsass, III, p. 402).

[p. 79]

cours zal zijn van Lions is onzeecker, ende om de onzeeckerheit te grooter te maecken werden de estappes geprepareert in verscheide quartieren.

De vreuchd is hier te hove zeer groot geweest over de victorie becomen bij den heere grave van Guebrian,³ achterdencken over de continuatie van de handeling tot Goslar⁴ ende groote hoope dat de heeren Torstenson ende Stalhans⁵ een inval zullen doen in Behmen. Men gelooft dat het volck van hertogh Carel ende van den Beierfurst gaen om Haetzfeld⁶ te verstercken, die zulcx wel van noode heeft. De geruchten loopen hier sterck van den aenwas van de beroerten in Ierlant ende werdt gelooft dat hetzelve zoo haest niet en zal zijn te stillen. Ondertusschen blijft de zaecke van den Paltz in weinigh hoope van redres.⁷

De advysen die uit Portugael comen, brengen mede dat daer weinigh gelds ende ordre is. Doch zoo de principale macht van Vrancrijck met den coning zich went nae de quartieren van Spaegnie, dat zal de Portugezen voor een tijdt connen salveren.

8 Februarii 1642.

Argillers blijft belegert bij de Fransoisen. De Spaegnaerden hebben gemist in een aenslagh op Bubio in het Montferrat.⁸ Te Tropea in 't rijck van Napels is een groote seditie geweest. Men meent mevrouw van Savoie comt bij den coninck te Lions, alwaer den coning heeft doen arresteren tweeduizent muilen. Heeft een croon ende scepter bij zich tot eenige solenniteit. De princen van Savoye hebben tachtichduizent gulden ontfangen van den coninck van Spaignie.

De ruiterie die gegaen was om Hohentwiel te ontzetten,⁹ is met eenigh voetvolck getrocken in de Franche Comté om daer het oorlogh weder te beginnen. Den cardinael Mazarini gaet nae Munster.¹⁰ Aen den grave van Guebrian werdt renfort belooft van tweeduizent man. Een secretaris van den eertsbisschop van Bourdeaux¹¹ is gevangen; 't goed van den hertogh van Guise gegeven aen de moeder.¹² Men zegt hier dat don Melos¹³ last heeft van negenduizent man uit Nederlant te zenden nae Spaegnie.

3 De overwinning die graaf Guébriant op 17 januari bij Kempen had behaald.

4 Te Goslar onderhandelden de hertogen van Braunschweig-Lüneburg nog steeds over hun overgang naar de keizerlijke partij (Reimann, Der Goslarer Frieden von 1642, p. 159-166).

5 Lennart Torstensson en Torsten Stålhandske, bevelhebbers van het Zweedse leger in Duitsland.

6 De keizerlijke veldmaarschalk Melchior von Hatzfeldt und Gleichen wachtte in Keulen op versterkingen uit Beieren, Lotharingen en de Zuidelijke Nederlanden. Inmiddels had hertog Karel IV van Lotharingen de toezegging gedaan om 3000 man te leveren.

7 De onderhandelingen die in Wenen werden gevoerd over de restitutie van de Palts werden vertraagd door de verminderde Engelse belangstelling voor het lot van de keurvorstelijke familie; zie CSP Ven. 1640-1642, p. 278-279.

8 De mislukte aanslag op Búbbio, een plaats ten zuiden van Nizza Monferrato, vond op 14 januari plaats; vgl. Gazette 1642, no. 18, dd. 8 februari 1642.

9 De ruiters die onder commando stonden van Johann Ludwig von Erlach en Paul Le Prévost, baron van Oysonville, gouverneurs van Breisach.

10 Op 25 maart zouden in Munster en Osnabrück de vredesbesprekingen moeten beginnen.

11 Henri d'Escoubleau de Sourdis (1593-1645), aartsbisschop van Bordeaux, commandant van de vloot die in augustus 1641 een smadelijke nederlaag leed voor de kust van Tarragona (Correspondance de Henri d'Escoubleau de Sourdis II, p. 675-680; III, p. 3-113).

12 Henri II de Lorraine (1614-1664), hertog van Guise, zoon van Charles de Guise uit diens huwelijk met Henriette-Catherine de Joyeuse, weduwe van de hertog van Montpensier, was wegens zijn aandeel in de opstand van de prinsen te Sedan op 6 september 1641 bij verstek ter dood veroordeeld. Na het overlijden van koning Lodewijk XIII ontving de hertog gratie en kon hij weer naar Frankrijk terugkeren (DBF XVII, kol. 329-330).

13 De nieuwe gouverneur van de Zuidelijke Nederlanden, don Francisco de Melo, graaf van Assumar, was vanaf het najaar van 1641 betrokken bij de recrutering van soldaten voor legerdienst in Spanje (Correspondance de la Cour d'Espagne, Les affaires des Pays-Bas III, p. 436 en p. 449-458).

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, uyt Paris, den 8 Feb. 1642.