Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 13

5561. 1642 januari 18. Aan N. van Reigersberch.¹

Mijnheer,

't Schijnt de coninginne van den coning heeft afgebeden de reise nae de frontiere van Spaegnie, zooveel haere persoon aengaet, den coning blijvende bij de resolutie om derrewaert te gaen. Men spreeckt veel van een huwelijck van den hertogh van Longueville met de dochter van den prins van Condé.² Wij verstaen dat in de forten voor Hohentwiel niet meer en zijn gebleven als zeshondert man ende dat de Fransche ruiterie haer daerontrent toont om in te brengen dat noodigh zoude zijn. De Spaensche pensioenen beginnen oock in Switzerlant te manqueren, de Franschen gaen beter ende bij consequentie oock de Fransche lichtingen, hoewel Schaffhuize nae zijnde bij die van Oostenrijck noch wat zwaericheit maeckt, welcke zaecke, zoo die duirt, light bij de roomsche cantons tot pretext zal werden aengenomen. De Grisons hebben een vergadering te Coire³

1 Hs. Amsterdam, UB, coll. RK, H 24m. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tezamen met no. 5560. Copie, afkomstig uit de briefwisseling van Grotius met P. Spiring Silvercrona, aanwezig te Stockholm, RA, E 1014 (bijlage bij een brief van P. Spiring Silvercrona aan J. Oxenstierna dd. 18/28 januari 1642).

2 De bruiloft van Henri d'Orléans (1595-1663), hertog van Longueville, en Anne-Geneviève (1619-1679), dochter van Henri II de Bourbon, prins van Condé, zou pas op 2 juni plaatsvinden.

3 In een overeenkomst, op 9 augustus 1641 met aartshertogin Claudia te Feldkirch gesloten, had Graubünden zich verplicht de capucijnen weer toe te laten in het Engadin. Over de

[p. 39]

³ over het stuck van de Engadine.

3 afwikkeling van dit netelige punt zou aanvankelijk op 18/28 januari te Chur nader beraad plaatsvinden (Jecklin, Materialien I, p. 385 no. 1665).

[p. 39]

Van de Iersche beroerte werdt alhier geoordeelt dat dezelve apparent zijn te duiren, alzoo bij het interest van de religie, dat veele personen in dat landt aengaet, werdt gevoecht een interest, dat ydereen raeckt, om niet te dependeren van een ander rijck, waerbij zij oock zoecken den coning van Groot-Bretangne te interesseren, haer verbindende bij den eedt van haer verbont tot voorstant van des conings hoocheit ofte prerogative, om alle welcke ende meer andere redenen men meent dat den churfurst palsgraef reden heeft om zich in dat oorlogh niet licht te laeten engageren.⁴

Indien het waer is dat Angola is becomen bij de Hollanders,⁵ zal te zien staen off zulcx is geschiet voor ofte nae de approbatie van het tractaet van trefves tuschen Portugael ende Hollant.⁶ Ick meen vóór, ende dat zulcx die conqueste aen de Hollanders zal blijven.

18 Ianuarii 1642.

Den prins van Condé is hier gecomen om in absentie van den coning hooft te zijn van des conincx raedt. Den marescal de La Millerai⁷ gaet met trouppes vooruit daer den coning zal volgen. Den hertogh van Espernon⁸ is gestorven. Hertogh Carel⁹ blijft bij de Sare. Eenige van de zijnen zijn bij de Triersche boeren qualijck getracteert. Bij Hohentwiel bouwt den vijant een royael fort. 't Fort Argillers in Roussillon is bij de Spaegnaerden becomen.¹⁰ De Fransoisen aldaer verwachten eenige cavallerie uit Languedoc ende zeggen dat zij dan Perpignan met gewelt willen aentasten. Wij verstaen dat de Turcken 't fort Tamas in Hongrie¹¹ hebben gedemolieert ende Buda ende andere frontiersteden voorzien van allerhande amonitie.

4 Karl Ludwig van de Palts had meer dan ooit zijn hoop gevestigd op spoedige terugkeer naar het keurvorstendom.

5 Op 26 augustus 1641 had Cornelis Jol, alias Houtebeen, zich meester gemaakt van São Paulo de Loanda.

6 Het verdrag tussen Portugal en de Republiek was gesloten op 12 juni 1641. De ratificatie volgde in de Republiek op 27 augustus en in Portugal pas op 18 november (Boxer, The Dutch in Brazil, p. 103-104).

7 Charles de La Porte (1602-1664), markies, later hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

8 Jean-Louis de Nogaret de La Valette (geboren in 1554), hertog van Epernon, generaal van de Franse infanterie en gouverneur van Guyenne, was op 13 januari te Loches gestorven. Het overlijdensbericht verscheen ook in de Gazette 1642, no. 9, dd. 18 januari 1642.

9 Karel IV, hertog van Lotharingen, bereidde zich in de omgeving van Saarbrücken voor op gewapende acties tegen Frankrijk.

10 Argelès-sur-Mer viel op 4 januari (Sanabre, La acción de Francia en Cataluña, p. 224).

11 Tamási, fort tussen Balatonmeer en de Donau.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 18 Ianu. 1642 uyt Paris.