Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4951. 1640 december 1. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Intelligo commotam esse hanc aulam ex sermone, quem tua Sublimitas cum barone Rorteio² habuerit id significante, si pariter id agatur, ut Germania restituatur in meliorem statum, posse induci Suediam, ut in armis maneat, non item, si Galli suis tantum gloriis imperioque prolatando studeant.

Res duae, quae in hac deliberatione momentum habent, valde adhuc obscurae incertaeque sunt: Italicae et Catalanicae.

In Italia pactiones conceptas credi video et ivisse Romam Mazarinum tum, ut de iis ad pontificem referat, tum, ut tollat reliquias dissidiorum inter officiales pontificis et legatum Gallicum³; quod ei successurum puto, ut ingenium novi hominis ad res tractandas peridoneum.

De Catalanis haec sunt, quae in vulgus hic sparguntur: venisse ad Pezenas Villaplanam⁴ missum a summis rectoribus Catalanorum, qui sunt Barcinone, ut foedus proponat, quod deinde mittatur ad regem Galliae probandum ab ipso; principem interim Condaeum⁵, qui Languedociae praeest, mittere quatuor cohortes peditum, duas alas equitum versus eos fines, ut loca quaedam ipsis credenda custodiant et Catalanis ad rem militarem addiscendam sint magistri; ad eorum stipendia misisse Catalanos ad collimitium sexaginta millia scutatorum; ipsorum Catalanorum in armis esse sexaginta millia quadripartito agmine, eos mutari mensibus singulis, posse bellum ab ipsis trahi vel in centum annos, cum in arca publica sint XVIII milliones auri praeter privatorum divitias, ubi opus est, publicis usibus servituras; a clero Catalaniae probata haec arma et monachos in concionibus esse concitores; induratos animos repertis, ut ajunt, Barcinone tunc, cum praefectus⁶ occisus est, regiis mandatis ad trucidandos primores ejus urbis; Perpiniani vero etiam plebem

1 Gedrukt Epist., p. 656; Oxenst. Skrift. 2. afd. IV, p. 86. Gecit. in vert. Brandt-Cattenb., Leven II, p. 260.

2 Claude de Salles, baron van Rorté, Frans diplomaat.

3 François-Annibal d'Estrées, markies van Coeuvres.

4 Francisco de Vilaplana. Betreffende de Frans-Catalaanse onderhandelingen zie men J.H. Elliott, Revolt Catalans, p. 502, 504. Het verdrag werd 16 december te Barcelona getekend; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. I, p. 196v.

5 Henri de Bourbon, prins van Condé.

6 Dalmacio de Queralt, graaf van Santa Coloma, vice-koning van Catalonië; hij was 7 juni 1640 vermoord.

[p. 644]

omnem Catalanamque gentem deducendam in alia Hispaniae loca deserta; per mercatores Catalanos duos portata Massiliam centum millia scutatorum ad emendum pulverem bellicum et arma.

Haec, ut credibile est, in majus aucta hic jactantur pascendae spei. At constat regem Hispaniae cum egregio equitatu nec exiguo pedite iter capessere contra Catalanos, cujus tamen difficultates multi praevidere se putant, tum ob exundantem hieme amnem Iberum, tum quod inter Tortosam, quae regis Hispaniae obsequio se reddidit, et plana Cataloniae montes intercedant arcto transitu et siticulosi. Scriptum, quo causam suam tutantur Catalani⁷, vertitur in sermonem Gallicum et edetur, ut audio, sed omissa parte postrema, qua Catalani postulant Olivarem⁸ sibi dedi ut malorum causam, qualia postulata hic judicantur esse mali exempli. Illud vero vel maxime notandum, quod dicunt, qui literas ex illis locis habent, nobilitatis partem magnam discordare adversus summos illos, qui Barcinone sunt rectores, et ad privatas gratias respicere. Quidam putant cum religionis nullum sit dissidium, solam cupidinem libertatis inter ordines dispares flammam fore haud diu duraturam.

Rumor alius, qui hic spargitur, fore ut cardinalis Sabaudus sine principe Thoma⁹ cum rege Galliae transigat, fidem aegre reperit. Franciscus Melo¹⁰, qui res Hispanicas agit Ratisbonae, dicitur suasor esse pacis, Bavarus¹¹ autem praedicare penes se non staturum, quominus pax fiat, neque recusare, quominus rex Daniae et electores conciliaturae dent operam.

Fridbergae a Rosa¹² bene prospectum. Nequedum, quantum hic audimus, eam oppugnat Glenius¹³. Caesarianae autem in Suevia copiae tenues sunt.

Leganesius¹⁴ cum Helvetiis quod controversiae habebat composuit; utetur militum Helvetiorum opera ad tutandam regionem Mediolanensem.

Bavarici milites in Palatinatu sunt et Wittenbergico agro. Rosa Croatas quosdam cecidit. Nondum huc venit Erlachius¹⁵.

Deus, excellentissime et illustrissime domine, Sublimitatem tuam sospitet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

7 Zie no. 4949, n. 7.

8 Gaspar de Guzmán, graaf-hertog van Olivarés.

9 Resp. kardinaal Maurizio en Tommaso Francesco van Savoye.

10 Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.

11 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

12 Rheinhold von Rosen, een van de directeuren van het leger van wijlen Bernhard van Saksen-Weimar.

13 Gottfried Huyn, graaf van Geleen, keizerlijk bevelhebber.

14 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

15 Johann Ludwig von Erlach, goeverneur van Breisach.

Lutetiae, 1 Decembris novi Calendarii anni 1640.

Hispani milites ex Perpiniano et Salsa ingentem vim equorum et pecoris abegere a circa Narbonam locis. Erlachio rex pecuniam offeret, ut a praefectura Brisaci plene discedat.

Sermones sunt de obsidendo Offenburgo et Dola in annum, qui advenit.

Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.