Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4944. 1640 november 24. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Quae regi² dixeram de augendis ducis Longavillani³ copiis, eadem dicenda censui et D. Chavigniaco et D. Bulionio⁴. Dicunt parari sex millia ad eas copias augendas. Rogavi igitur, ut in ea re properaretur, quando nostri more tradito a rege Gustavo⁵ etiam per hiemem tentare solerent belli fortunam. Verum audio non veteres mitti cohortes, sed scribi novas, quod lentum futurum est, et ad quem numerum reipsa perventurum sit, multum dubito. Quandoquidem autem rex prius per D. Chavigniacum, deinde per sese mihi injunxerat, ut scriberem nihil se aut ad pecunias aut ad conditiones foederis⁶ adjecturum, dicendum censui ministris illis regiis tuae Sublimitatis cura atque auctoritate potissimum esse factum, quod bellum hactenus duceretur in spem pacis communis; ceterum non factum id sine Suediae incommodo, praesertim per annos postremos duos, tum quod terrae colonis exhaurirentur tum quod ad exercitus alendos pecuniae non sine difficultatibus reperirentur, eaque de causa multos esse, qui tuae Sublimitatis fortibus consiliis reniterentur, et quamvis pacem mallent quam bellum et publico et privatorum rebus grave, praesertim ex quo illi nos destituere, quorum vel praecipue causa bellum hoc

1 Gedrukt Epist., p. 655; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 84.

2 Grotius was 16 november door Lodewijk XIII in audiëntie ontvangen; vgl. no. 4930.

3 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

4 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny, Frans staatssecretaris van buitenlandse zaken, en Claude de Bullion, sieur de Bonelles, ‘surintendant de finance’.

5 Gustav II Adolf.

6 Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. I, p. 207vv.

[p. 634]

susceptum fuerat. Addidi haec me dicere non quod mandata ulla haberem, sed ut ipsi cogitarent, quid ex eo posset sequi.

In sermone dixit mihi D. Bulionius regem quotannis erogare CL milliones florenorum. Sunt haud dubie inter eas erogationes multae necessariae, sed sunt etiam quae circumcidi possunt et, si quid nobis adjiciatur, id in tanto cumulo ab ipsis sentiri non poterit. Sed de ea re deque toto belli ac pacis negotio eveniat, opto, quod regno Suedico maxime expediet.

De Catalanis incerta sunt judicia. Tortosa regis Hispaniae partes sequitur, labascunt et alii. Galli interim illarum rerum fama fruuntur aiuntque Catalanos ad LX millia in armis esse; e Gallia in auxilium illis mitti sex peditum millia, equites mille et ducentos.

Illud quoque non indignum est observatu, quod dixit mihi Bulionius regem et romanocatholicis et protestantibus amicis opus habere in Germania. Quod cum viderem eo pertinere, ut Bavarus⁷ extra belli mala haberetur, dixi vix esse, ut is et matrimonio⁸ et Palatinatus atque electoralis dignitatis dono obstrictus ab Austriacae domus commodis avelli possit.

Deus, excellentissime et illustrissime domine, Sublimitatem tuam ejusque consilia protegat.

Tuae Sublimitati cultor devotissimus
H. Grotius.

7 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

8 Maximiliaan had in 1635 een dochter van Ferdinand II, Maria Anna van Oostenrijk, gehuwd.

Lutetiae, 14/24 Novembris 1640.

Audimus regem Hispaniae de exercitu suo, qui est L millium, decem millia misisse in Catalanos per Tortosam.

Incipit hic exigi solidus in libram omnium mercium, unde omnia hic fient multo quam ante cariora⁹. Clerus aut sextam partem redituum dabit regi aut pro ea milliones sex florenorum.

Turca ad ostia Borysthenis bonam classem habere dicitur.

Abducti in Bastiliam sunt quidam ex agro Pictonico, qui incitatu eorum, qui in Anglia exsulant, seditiones ibi moliebantur.

Permutabuntur captivi inter Gallos et Belgas; ea pactione libertatem accipiet et Enckefortius¹⁰, non et Johannes Waertius¹¹.

Apud Rhaetorum Plantarum quidam¹² trucidatus est.

9 ‘Edict dv Roy, Pour la subuention generalle du Vingtiéme, sur les denrées & Marchandises. Ensemble le rembovrsement de ceux qui ont payé la taxe des Aysez. Veriffié en la Cour des Aydes, les 4. & 6. Decembre 1640. A Paris, Chez Pierre Rocolet, Impr. & Libraire ordinaire du Roy, au Palais, aux Armes du Roy & de la Ville M.DC.XXXX. Auec Privilege de sa Majesté.’

10 Adriaen von Enkefort.

11 Johan van Werth.

12 Rudolf Planta von Steinberg; het bericht verscheen ook in de Gazette 1640, no. 151 p. 812 dd. 4 december.

Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.