Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4875. 1640 oktober 13. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime domine,

Literas meas ad Excellentiam vestram recte perferri gaudeo, et quando infrequens est aberratio, pergam ea ratione posthac eas mittere, qua usus sum hucusque.

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 250. Gedrukt Epist., p. 648. Verschillen in orthografie en aperte onjuistheden in de copie Uppsala zijn niet gesignaleerd. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

[p. 561]

Princeps Palatinus², ut ex literis Excellentiae vestrae³ cognosco, a Daniae rege nihil magni exspectandum habet, ne a Gallia quidem, quamdiu Anglia se non movet.

De Anglia vero quid sperari debeat, ut judicemus, exspectandus erit exitus conventus illius Eboracensis⁴ Deusque rogandus, ut mentem optimam regi populisque inspiret, planeque credo, si rex ille nobis se velit adjungere, multa simul bona secutura: redituram ipsi suorum populorum, quibus omnis cum Hispano societas suspecta est, fidem atque amorem; pacis aequae gloriam ad ipsum potissimum redituram neque Palatinam tantum domum pro sua restitutione, sed et Germaniam pro servata libertate plurimum ipsi debituram.

Imperator etiamsi pacem vellet, habere eam non posset Gallis id omni modo agentibus, ut parta retineant. Rex Daniae, malus semper Suedis vicinus, si turbas in Suedia movere posset, credo non abstenturum, praesertim ubi inter Suedos Batavosque actum aliquid intelliget et quia conditiones tenentur in arcano⁵, eo magis eas habiturus est suspectas, nec dubitandum, quin, ut vectigalia sua tueatur, usurus sit et Hispanorum et Anglorum viribus. Ut vero idem rex vecturas Batavorum ex Polonia per Suediam impediat, nullam habet juris aut aequi speciem. In Germania validae sane sunt hostium copiae et nescio, an e re sit Suedica in praelii aleam rem tantam conjicere. Pro victore erit, qui diutius habebit quod edat et unde equos pascat. Exspecto et ego ab Hamburgo literas de foedere cum Gallis, unde pendet et Hornii libertas⁶.

De Calcaria merito hic gaudemus. Princeps autem Arausionensis hoc anno Gallis non satisfecit. Praepropera quoque illa novorum militum missio, quam fecere Batavi, nec Gallis placebit nec Hassicis.

De urbe Taurinorum res confecta erat, cum adhuc in itinere esset Mazarinus⁷. Cantatus est ob id hic hymnus Te Deum. Conditiones valde caelantur et creditur pax esse in Italia.

Catalanorum novi motus hic in magno sunt rumore dicunturque insessis montium faucibus aditum Hispano praeclusisse ad Ruscinonensem comitatum.

D. Nicodemi⁸ vicem doleo. Nam et ego eum in Germania novi. Non flebit ob id D. Spiringius⁹.

Ex Polonia quin militem habere possit imperator, non dubito; pecunias ibi abundare non arbitror.

Rex hic, regina cum liberis¹⁰ bene valent. Et cardinalis ab armis ad literarum curam versus novam academiam in oppido suo Riceliaci molitur¹¹.

Interim non cessant munitorum operae. Struuntur castella a rege inter Atrebatum urbem et Dorlanum itemque ad Peronam, ab Hispanis vero magnum unum ad Pontem Aventinum, in quo milites bis mille, minora vero, qua ab Insulis et Duaco ad Atrebates

2 Karl Ludwig van de Palts.

3 De brieven van Camerarius aan Grotius van 1640 ontbreken.

4 Karel I had te York het ‘Great Council of Lords’ bijeengeroepen (4 oktober - 7 november 1640).

5 Op 11 september was het verdrag tussen Zweden en de Republiek getekend; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. 1, p. 192-195, en Aitzema, Saken v. St. en Oorl. II (f.^o), p. 691-698.

6 De Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn; hij bevond zich sedert de slag bij Nördlingen (1634) in Beierse gevangenschap. Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. 1, p. 207vv.

7 Turijn had zich op 19 september overgegeven; Mazarin was er op 29 september. Vgl. Blet (ed.), Corresp. Scotii, p. 375 n. 1.

8 Johan Nicodemi Lillieström; hij was door Brandenburgse troepen gevangen genomen; vgl. no. 4839.

9 Petter Spiring Silvercrona, resident en raad van financiën van Zweden in Den Haag.

10 Anna van Oostenrijk met de latere Lodewijk XIV en Philippe, hertog van Anjou.

11 Betreffende deze in september 1640 door Richelieu opgerichte academie zie men bijv. Hanotaux-La Force, Hist. Richelieu VI, p. 307v.

[p. 562]

itur, castella quatuor numero labore tum militum, tum rusticorum sex mille. Augentur et praesidia Bethunae additis militibus MCC, Bapalmae mille.

De Ferrariensi archiepiscopo¹² idem hic intelligo, quod scribit Excellentia vestra. Praeterea esse Mazarinum in urbe Taurinorum et hic exspectari aliquem a principe Thoma¹³. Interim Leganesio¹⁴ adventasse terra equites, mari pedites exspectari a Neapoli et Hispania. Eas copias in Germaniam transituras arbitror.

In comitatu Ruscinonensi Ilhez oppidum ab Hispanis circumsessum, vi Gallica obsidioni exemptum est videnturque Catalani Hispanis, qui in illo sunt comitatu, famem facere velle atque in id implorare Gallorum auxilia, maxime ad claudendos portus, et alimenta atque arma pretio dato. Addit fama offerri ab ipsis obsides et loca pignori Gallis. In eodem comitatu arcem Bodincurtam cepere Galli et apud Cimacum arcem Mommengiceam.

Rex ad Fontem Bellaqueum it, tertiam redituum partem¹⁵ a clericis exigit; Genevam exclusit a commercio, quod inde ali hostes, qui in comitatu sunt Burgundiae, crederet. Episcopum Basileensem¹⁶ sub aliquo tributo in bona restituit diciturque imperator restitutionem polliceri palatinis Bipontinis et Lautrecensibus¹⁷, si et ipsi reddant ecclesiae bona.

Scotorum turmam audimus caesam ab Anglis equitatu praepollentibus.

Deus optimus maximus et valetudinem et familiam et labores Excellentiae vestrae prosperet.

Excellentiae vestrae ad cuncta observantiae
cultusque officia promptissimus
H. Grotius.

12 Francesco Maria Macchiavelli; hij werd in plaats van de pauselijk legaat Marzio kardinaal Ginetti ter vredesconferentie te Keulen afgevaardigd als extraordinarius nuntius. Ginetti werd 1640-1642 legaat in Ferrara.

13 Tommaso Francesco van Savoye. Namens hem en zijn broer kardinaal Maurizio bevonden zich in deze periode verscheidene personen gedurende korte tijd in Parijs. Genoemd worden een abbé Soldati en graaf de Broglia (Claretta, Storia della reggenza I, p. 735v.) en een abbé Boschetti (?), vgl. no. 4888.

14 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

15 Betreffende deze heffing zie Blet (ed.), Corresp. Scotti, p. 384-386 en litt. verw. t.a.p. De uitgave der Epist. heeft abusievelijk ‘parem’.

16 Johann Heinrich von Ostein († 1646).

17 Friedrich, paltsgraaf van Zweibrücken (1616-1661), oomzegger van Grotius' correspondent Johann Kasimir, paltsgraaf van Zweibrücken, en Leopold Ludwig, paltsgraaf van Veldentz en Lautereck (1625-1694), door zijn moeder Maria Elisabeth van Zweibrücken eveneens een neef van Johann Kasimir; aan hem schreef Grotius op 24 oktober 1640, no. 4893 en op 15 januari 1641 (dl. XII). Beide paltsgraven werden in 1648 bij de vrede van Munster weer in het bezit van hun landen gesteld.

Lutetiae, 13¹⁸ Octobris 1640.

18 De copie Uppsala dateert ten onrechte 14 oktober.

Adres: Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario et legato apud praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. 9/19 Octob. 1640.