Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4711. 1640 juni 29. Van P. Pels¹.

Mijnheer,

U Ex.^ce aengenaeme van 26 Mayo² hebbe well ontfangen. Ick sall vortaen alle mijne brieven an Verpoorten Adriansz.³ op Hamborgh seynden, an wien ick dogh alle weecken mijne brieven op Sweden seynde ende, alsoo ick sien dat mijnheer Sp.⁴ uE. niet en laet toekommen wat ick hem bidde te seynden, soo sall vortaen sulckx aen u Ex. selve insleuyten, gelijck ick mids desen seynde⁵ wat sijne May.^tt van Polen op den Preuyssen landagh tot Coninxbergen doet proponneeren, daer de stenden discort, ooc in Littauwen, en tot yet niet en willen consenteeren, vordat haere gravamina, die seer veel sijn⁶, sullen sijn affgedaen, daervan den toll in der Pilauw met den dienst der Spiringen⁷ een van is. Den coning van Polen⁸ was de novo van sijne aude passiën weder sieck. Vorst Rasevill⁹ en will niet pareren het decret tegens die van de religie, over welcke differencie oproer in der Wilde ontstaen en van bayden deelen well 100 menschen gebleven sijn ende vallen alle de griecksche cosaacken Rasevill toe; alsoo dat het in Polen seer dangereux uytsiet, daer dan bijcompt eenen nieuwen invall van veel dusent Tartaren die tot bij Samoski gerooft hebben ende wort nogh gespargeert, dat den Turck de Niesser passeert.

De Hollandse ambassadeurs¹⁰ waeren tot Bremen en de oosterse vlote in de Sond van Dennemarcken, die daer den ord.^ri toll betaelden. Mij dunckt dat die saacke sonder bloetstorten well sall bijgelegt worden ende, alsoo over de detencie van den salpetter met de exorbitanciën in de tollen onder veele menschen discoursen en prosumciën gevallen sijn, dat den coning van Dennemarcken sijne aude vrienden gieng verlaeten en haere vijanden aenhangen en dat die geruïneerde Spaensche vlote in Deuyns¹¹ van Engeland

1 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 16. Eigenh. oorspr. Paulus Pels was Staats agent in Danzig.

2 Grotius' brieven aan Paulus Pels van 1640 zijn verloren gegaan.

3 Jacob Adriaensz. Verpoorten, koopman te Hamburg.

4 Petter Spiring Silvercrona, resident en raad van financiën van Zweden in Den Haag.

5 Ontbreekt.

6 Abusievelijk in het hs. doorgehaald.

7 Abraham, Arend, Dirck en Isaac Spiring.

8 Wladislas IV; hij leed aan stenen en podagra, vgl. Theatr. Eur. IV, p. 170B.

9 Hetman Christoph Radziwiłł.

10 Willem Boreel, Albert Sonck en Epo van Aylva.

11 De Spaanse vloot was door een Staatse onder Maerten Harpertsz. Tromp bij Duins verslagen (21 oktober 1639).

[p. 359]

hem soowell als andere tot dienst saude gestaen hebben tegens Nederlandt met alle die gealiërde en dat daerentegens bij de Polsche menistres gepresumeert en gespargert wort, dat dieselvige vlote saude gedient hebben tot dienst van den coning van Polen tegens sijne vijanden in revenge tegens Dennemarcken vor 't ontlijdelijck affront in 't weghnemen sijnder schepen op de reede van Dansick met die continuele bravade van de Densche schepen op de reede van Dansick, dor welcke contrariërende discoursen ick occasie genommen hebbe met eene persoon, ervaeren aen 't Polsche hoff¹², te discoureren ome sijn gevoelen daervan te sonderen, sijnde mij familliarlijck geaffeccioneert. Sijne opinie was, dat alle groote Spaense ofte Oostenrijckse desseings meer als op eene saacke tendeeren, dat hij well gelooft, dat die vlote tot dienst van Engeland en Dennemarcken per mattière d'estat saude schijn hebben tot haeren dienst, maer dat het rechtte fondementaele desseing geweest is den coning van Polen te dienen tegens sulcken vijanden als hij heft en die hem geaffronteert hebben. Watter inderdaet van is, weette niet, maer hebbe goet gevonden dit vor passe-tempo u Ex.^cie te comuniceeren.

De saacken van de stadt blijven onafgedaen, daer dor veranderlijcke orloghe licht eene groote querelle saude konnen uyt ontstaen. De patrioten sijn hier seer beducht en in vreese over de conjongcie van alle de evangelische armeën, dat Bannier¹³ op de imperiale niet uytricht en, soo Picolomini¹⁴ daerover saude kommen te triumpeeren, soo waer 't met Deuytslandt gedaen. Den tijt sall ons haest leeren.

Ick ben ten hoogsten verblijdt over het loff, dat u Ex. belieft wegen mijns sohns¹⁵ te doen. Naest Godt is hij u Ex. tot in de ziele geobligeert en ick bidde hem in uE. gunste te laeten bevolen sijn.

Daervor ick sall blijven, mijnheer,

u Ex.^cie diener
P. Pels.

12 Niet geïdentificeerd.

13 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

14 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi, keizerlijk bevelhebber.

15 Pieter Pels is in de jaren 1638-1641 Gcotius' secretaris geweest.

29 Iunio 1640, Dansick.

Adres: Mijnheer mijnheer Hugo de Groot, h.k.M. en croon Sueden ordinari ambass.^r bij sijne May.^t van Vranckrijck. Paris.

Onder het adres staat: S.^r H. de Groot.

In dorso schreef Grotius: 29 Iunii 1640. Pels.