Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 11

4697. 1640 juni 16. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque illustrissime domine,

Incipiam a rebus Bannerii² sane laetis. Postquam enim ei se conjunxere copiae ducis Longavillani³ cum Hassicis et Luneburgicis, montem quendam aditu perdifficilem ad Salfeldum occupavit machinisque ibi positis compluribus ita desuper in hostem detonuit, subter vero ita eum crebris assultibus fatigavit, ut coactus is fuerit derelictis munimentis, quae sibi fecerat, se referre in oppidum Salfeldum et oppida circumjecta. Ibi quoque nocent ei nostrorum telorum jactus arceturque a pabulatu et commeatus, quos a Franconia habebat, intersepto itinere eum deficiunt. Haec literae ferunt. Addit rumor tot incommodis pressum Piccolominaeum⁴ se recepisse Lipsiam versus, Bannerium autem tergo ejus

1 Gedrukt Epist., p. 625; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 46.

2 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

3 Henri d'Orléans, hertog van Longueville. De samenvoeging van Zweedse, Franse en Duitse legers had op 15-16 mei plaatsgevonden bij Erfurt.

4 Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi, keizerlijk bevelhebber.

[p. 338]

insistere sperarique magnam hostis cladem. Pulchra sunt auxilia, quae ad Bannerium advenere pulchre armata ad XVIII millia pugnatorum.

Ex Italia rumor huc perlatus et late publicatus fuerat, de duabus oppugnationibus Leganesii⁵ eruptionibusque principis Thomae⁶ ab Harcurtio⁷ repressis 2 hujus mensis. Verum literae posteriores nempe 6⁸ hujus mensis scriptae e castris ostendunt ejus nihil esse: castra ipsa Harcurtii ad urbem Taurinorum nondum permunita; restare minimum laborem dierum XVI. Interim Leganesium augescentibus in dies copiis de locis superioribus multum telis infestare castra; saeviri utrinque in captos omnes sublatis belli commerciis. De urbe quid futurum sit, esse in incerto.

Exercitus Mileraei⁹ apud Peronam visus est transire, Castilionaei¹⁰ videtur versus S. Audomari urbem tendere; putant multi futurum, ut pariter juncti obsessum eant urbem Atrebatum. Alii Castilionaeum putant Airae imminere aut Bethunae. Video esse, qui existiment Carolimontii obsidionem nunquam serio cogitatam fuisse a Mileraeo, sed ad obtegendas insidias in Sedanum, cum cujus urbis praefecto¹¹ sociasse consilia creditur, sed quae superventus ducis Bulionii¹² discusserit.

Marchio Gevrius¹³ quinque ferme millia secum habet, tantundem ferme Halerius¹⁴, qui se jungent adversus ducem Carolum et Beckium¹⁵. Alia ferme sex millia Villaregius¹⁶ habet apud Dolam ad messem praeripiendam comitatensibus Burgundis. Lamboius autem et Silva¹⁷ inter Atrebates et Hainovios se tenent.

Est hic senex, Fliscus¹⁸ nomine, ortu Genuensis, sed Gallus factus regio beneficio, qui eum et in concilium status allegit et abbatia opima donavit. Ad eum pontifex, quod nuntium suum¹⁹ minus hic gratiosum videret, mandata misit procurandae paci aut, quas Galli malunt, indutiis.

Catalaniae seditio fuit quidem non tanta caede cruenta, quanta dicebatur, sed acris tamen apertis vi plebis carceribus Barcinonae, unde, qui evasere, quidam hic sunt. Milites, qui trucidati sunt, ex cohorte erant Olivarii²⁰, qui magno in vulgi odio est simulque bellum ipsum; et hinc felicior ad pacem via speratur.

Electori palatino²¹ ad eam, quam ipse regiis ministris²² dederat, chartam responsum ab ipsis datum est regem perstare in eis, quae Hamburgi proposita fuerunt²³; si quid praeter ista proponere vellet elector, audituros se. Ille autem nihil potest proponere, nisi quod velit Anglia, ubi seditionem audimus exstinctam cum paucorum poena. Scotiae

5 Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.

6 Tommaso Francesco van Savoye.

7 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac. Vermoedelijk doelt Grotius op de extra-editie van de Gazette 1640, no. 75 p. 391-394, dd. 12 juni: ‘Les trois ataqves repoussées devant Turin par le Comte de Harcourt, avec perte de grand nombre d'Espagnols.’

8 Deze brief heb ik niet kunnen terugvinden.

9 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

10 Gaspard de Coligny, hertog van Châtillon, maarschalk van Frankrijk.

11 In de loop van 1640 werd de goeverneur Antoine de La Marche de Comte († 1640) opgevolgd door Jacques de Briquemault.

12 Frédéric-Maurice de La Tour d'Auvergne, hertog van Bouillon.

13 François-Louis Potier, markies van Gesvres.

14 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

15 Karel IV, hertog van Lotharingen, en Johann von Beck, keizerlijk bevelhebber.

16 Nicolas de Neufville, markies van Villeroi.

17 Wilhelm, baron van Lamboy, keizerlijk bevelhebber, en Felipe da Silva, Spaans bevelhebber.

18 Paolo Fieschi - de Fiesque -.

19 Ranuccio Scotti.

20 Gaspard de Guzmán, graaf-hertog van Olivarès.

21 Karl Ludwig van de Palts.

22 Bedoeld zal voornamelijk zijn de Franse staatssecretaris van buitenlandse zaken, Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny.

23 Onderhandelaar in Hamburg was Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

[p. 339]

autem parlamento velle interesse regem ipsum²⁴ et ob id cupere ad tempus aliquod id differri. Quo se versura sint aulae ejus consilia, et princeps elector avide exspectat et nos omnes.

Audimus imperatorem²⁵ ire Ratisbonam, Bavaricorum autem septem millia hactenus haesisse in Franconia nec adfuisse Piccolominaeo.

Accusantur a Gallis Batavi, quod, cum tam florentem habuerint exercitum quantum unquam, transgressi canalem eum locum contra paucos Hispanos et rusticam manum tutari nequiverint. Nunc meliora inde exspectantur.

Classis autem regis XXV navium a Rupella fretum Gaditanum petit mare Italiae aut Hispaniae objacens petitura.

Rogat Sublimitatem tuam Ebstenius²⁶, sui ut memor sit. Est certe ejus diligentia nobis non inutilis.

Deus, Excellentissime et illustrissime domine, res Suedicas orbisque christiani per Sublimitatis tuae consilia secundet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

24 Karel I van Engeland.

25 Ferdinand III; te Regensburg werd een rijksdag (13 september 1640 - 10 oktober 1641) voorbereid.

26 Johan Epstein, Zweeds agent in Parijs.

Lutetiae 6/16 Iunii 1640.

Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.