Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4046. 1639 april 2. Aan L. Camerarius⁴.

Illustrissime domine,

Sperare me faciunt literae, quas Excellentia vestra ad me dedit 21 Martii⁵, meliorem ejus valetudinem, quam firmet augeatque omnipotens Deus.

Non desii ostendere illustri D. baroni Oxenstiernae⁶, quanti ipsum faciat Excellentia vestra, atque ei commendare negotia Excellentiae vestrae, quae ipse sibi cordi esse respondit, et ad id se multis acceptis beneficiis obligatum.

Puto, jam apud vos erit Vickefortius⁷; is cuncta ad ducem Vinariensem⁸ pertinentia certa notitia optimaque fide narrabit. De valetudine ejus meliora in dies audimus. Nec desperamus de pecunia obtinenda, quanquam tardiuscule res procedit.

Audimus et nos multum caesariani militis ad Heilbrunam colligi. Et legatus⁹, qui venturus est ab imperatore¹⁰, alteri exercitui iter per Helvetiorum terras et alimenta postulabit in speciem ad tutandum Burgundiae comitatum, qui in Helvetiorum tutela est, sed id jus perdidit pacis cum Gallis jura temerando, reipsa ad recuperandum Brisacum et quae ei sunt vicina.

4 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 174. Gedrukt Epist., p. 519. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

5 Ontbreekt.

6 Gabriel Gabrielsson Oxenstierna.

7 Joachim de Wicquefort.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 Jacob Hannibal, graaf van Hohenems.

10 Ferdinand III.

[p. 218]

D. Bannerii¹ certe res prosperae sunt ac gloriosae capto hostium duce, caesis copiis, raptis machinis, signis, vexillis, oppidis ad deditionem properantibus. Quod si jam haberet quas optamus copias dux Vinariensis, pateret via non sine Bavari² malo transferendi belli in proprias domus Austriacae terras, quod ut conveniens et Wismariensi et Hamburgensi foederi³ urgere quotidie non cesso. Pax enim ab iis, quibus Germaniae calamitates in fructu sunt, aliter obtineri nequit.

Quin pontifex⁴ per suos homines quantum potest sit laboraturus, ut a Moguntino⁵ Bavaroque deflectat Galliae arma, dubium non est. Neque tamen tam hoc metuo, quanquam et in aula habet suam factionem pontifex, quam perpetuam Gallorum curam, ne protestantes in ipsorum vicinia invalescant animosque iis, qui intra Galliam sunt, protestantibus resuscitent, cum tamen scire debeant nec in Germania nec apud Helvetios Rhaetosque fidos Galliae amicos esse alios quam protestantes.

Quae in Hungaria tument, facile eruptura arbitror, si Transilvanus⁶ quorum spem jam diu facit aggrediatur.

Persam⁷ existimo omissa⁸ urbe, de qua certabatur, et ex altera parte infenso Mogore⁹, consilia sua ad pacem perpetuam aut temporariam versurum. Quod si jam Veneti malum sibi immimens sua largitione et suorum amicorum authoritate sedare possunt, facilis conjectura est, ubi se occupaturus sit victor et quietis impatiens Turca¹⁰. Is metus, si pacem aequam ab Austriacis exprimere non potest, superest, ut duritiei suae poenas non molles ferant.

Certe recusatio diplomatum pro Batavis nullam habet aequi speciem et culpa pacis tardatae manifeste nos liberat.

Quae consilia capturi sint qui Lunaeburgum convenere, videbimus et ex eo¹¹ alia judicabimus.

Quod uxorem¹² ad se vocavit D. Rous¹³ credere me facit, longas negotii moras ab eo prospici. Meliora sperarem, si Scotici morbi ad sanitatem se reducerent. Sed audio et eorum, qui in Scotia coïerunt, crescere numerum et regem¹⁴ magnis instructum copiis constituisse tueri imperii majestatem. Deum rogo pacem ibi det regi decoram, regno utilem.

Tempus adventat, quo exspectatur, ut se moveant Batavi. Nam regii hic milites jam ad fines ire jussi sunt. Dunquercanorum in mare¹⁵ eruptio documentum erit Batavis, ut alia posthac classis submittatur, priusquam prior fessa

1 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

2 Maximiliaan I.

3 Zie dl. IX, p. 129, nn. 2 en 10.

4 Urbanus VIII.

5 Anselm Casimir Wambold von Umstadt.

6 Georg Rákóczi, vorst van Zevenburgen.

7 Safī, sjah van Perzië.

8 De copie te Uppsala heeft: amissa.

9 Shāh Djahān.

10 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

11 Dit woord ontbreekt in de copie te Uppsala.

12 Eleanor Cave.

13 De Engelse diplomaat Thomas Roe.

14 Karel I.

15 De copie te Uppsala heeft: more.

[p. 219]

domum redeat. Nihil ei reipublicae saepius quam mora nocuit et tamen semper peccantur eadem.

De Hassis, quantum etiam ex sermonibus, qui hic habentur, judico, plus adhuc metus quam spei video. D. Estampium¹ ad vos² rediturum eo minus arbitror, quod, praeter illud de pecunia praemature Hassis data credatur favere reginae matri³.

Vidua Sabaudica⁴ ad viduam Mantuanam⁵ legatum⁶ misit consciis Hispanicis Mediolani ministris, qui transitum ei dedere; quid agatur, latet adhuc. Interim Hispani contra Sanctidovallum novum castellum struunt, quo omnem ad Vercellas aditum Gallis obstruant.

Rhaetorum ab Hispania legatus in reditu est diciturque ferre de Valle Telina ea, quae Rhaeti expetunt necessaria sane ad pacandos animos valde ulceratos.

Leganesii excusationes adversus sex millia in Hispaniam petita, nihil valuere. Stat enim Hispaniae rex⁷ imperatis. Scribitur praeterea ab Hispano miles non Neapoli tantum, sed Florentiae, Lucae, Mutinae. In ipsa Hispania hominum sterili et tot externis praesidiis exhausta non ita facile colligitur exercitus, quem reget marcio Lovelasius⁸ Arragoniam et Navarram vice regia curans.

Princeps Thomas⁹ virum nobilem ad viduam Sabaudam misit. Vocatur is comes Seravallius¹⁰ domo Vercellensis. Arcani aliquid portat, sed praedicatur significare viduae futurum, ut princeps Thomas ipse ad eam veniat suamque ad omnia adferat operam. Quod tamen serio agi alii non credunt. Quippe, ut ipse id audeat, non tamen permissurum cardinalem Hispanum¹¹.

Helvetiorum conventus erit Badae. Interim pontificii pagorum seorsim Lucernae congregati viam struunt, qua¹² impleantur imperatoris desideria et prohibeantur aut accidantur dilectus Gallici. Scribitur imperator Augustam venire.

In comitatu Burgundiae bene res Gallis procedunt et, si adsit diligentia, videtur hic annus quod hosti restat urbium proxime famem rerum omnium caritate adductum Gallis promittere. In Guebriano¹³ certe nihil boni ducis desideratur.

Bagdetum captum a Turca intelligimus 24 Decembris¹⁴ fossis repletis magno numero saccorum lanis refertorum, facta in maenibus ruina, per quam obsessor transiit multoque Persarum sanguine se satiavit.

1 Jean d'Estampes, markies van Valençay.

2 De copie te Uppsala heeft ten onrechte: nos.

3 Maria de Medici.

4 Christine de France, hertogin van Savoye.

5 Maria Gonzaga, hertogin van Mantua.

6 Wie dit geweest is, is mij niet bekend.

7 Philips IV.

8 Pedro Fajardo, markies van Los Vélez.

9 Tommaso Francesco van Savoye, prins van Carignano.

10 Gian Girolamo Salamone (Salomone); zie A. Manno, Patriziato Subalpino (dattiloscritto) XXIV, p. 48 i.v. De copie te Uppsala leest ‘Versollensis’ i.p.v. ‘Vercellensis’.

11 De kardinaal-infant don Fernando.

12 De copie te Uppsala leest: quo.

13 Jean-Baptiste de Budes, graaf Guébriant.

14 De copie te Uppsala heeft als datum: 10 Decemb.

[p. 220]

Deus det nobis ea, quae christiano orbi sunt optima.

Excellentiae vestrae perpetuo obsequio addictissimus
H. Grotius.

Lutetiae, 2 Aprilis 1639.

Intelligimus principem Thomam in Italia esse in oppido Laudensi.

De Lipsia hic nihil.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Hagae 9 Apr. st. n. 1639.