Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3813. 1638 oktober 22. Aan L. Camerarius⁸.

Illustrissime Domine,

De rebus ad Brisacum scripsi iam aliquoties; addam nunc quae propiora didici litteris inde acceptis, quae scriptae sunt Octobris quinto et septimo, ut hic numeramus.

A latere transrhenano bene clausum est oppidum ternis castris quorum unis dux⁹ praesidet Germanum militem secum habens, alteris vice comes Turenae¹⁰, tertiis Guebrianus¹¹ cum quatuor hic, ille cum 5 cohortibus, quas regimenta nunc vocant. Inter castra sunt receptus militum, quos reductos appellant non majore inter eos quam quingentorum passuum intervallo. Eos connectit vallum militare. Restat nunc, ut etiam ex cisrhenano sive Alsatico latere prohibeantur aditus.

Ad cuncta haec tuenda multo opus milite. Praeter duo millia e Longivillani¹² exercitu, quae jam ad ducem advenere, alia auxilia rex¹³ promittit. Sed video

8 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 152. Vanaf ‘Gratissima est mihi’ gedrukt Epist., p. 474. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

9 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

10 Henri de La Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne.

11 Jean-Baptiste Budes, graaf van Guébriant.

12 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

13 Lodewijk XIII.

[p. 643]

de effectu dubitare Truxium¹, qui jam hinc abiit, et, qui nunc abit, Lutzavium².

Dux interim, quamquam colico tentatur dolore, omnia movet, ut exercitum augeat. Kentzingam nudavit munimentis, ut Leslaei³ cohorte, quae ibi in praesidio erat, uti possit. Friburgum Gallis non multis custodiendum dedit ejectis oppidanorum quotquot suspecti erant, idem plurimis, atque inde ad se vocavit cohortem Moseri⁴ quingentos habentem milites. Etiam Germanicam cohortem, quae Rijnfeldium servabat, inde eduxit commendata Hohentvilae praefecto ejus oppidi⁵ custodia.

XXIV Sept. Croatae 200, qui ad Philippoburgum Rhenum transierant noctu diuque factis itineribus, Brisacum nondum ut nunc clausum intraverant statimque, ut frumentum secum allatum deposuerant, egressi erant. Id frumentum putatur ad victum minus quam in mensem sufficere.

A captivis transfugisque dicuntur homines valentes in oppido non esse supra 400, cum ad tantum oppidum tantaque addita ei opera defendenda opus sit ferme IV millibus. Id spem facit duci praeter famem oppugnando etiam aliquid posse profici.

Equitatu parum valet absumtis morbo equis ita, ut qui equites uti possint non plures sint mille quadringentis. Id cursandi impunitatem dat Croatis, qui 2 Octobris die Savaliscium⁶ et Sillastum⁷ tribunos sub moenia Neoburgi cepere.

Savellius⁸ ad Heilbrunnam est, Götzius⁹ cum 6000 in Silva Nigra. Lambous¹⁰ cum pari ferme numero silvam, cui ab occidentali positu nomen, transierat. Timetur, ne eas in partes veniat et dux Carolus¹¹ hostisque Rheno occupato, qua Basileam et Neoburgum interfluit, commeatus a superna parte duci auferat. Illud nobis commode evenit, quod Bavarico equitatu de sedecim cohortibus in septem contracto Götzius multos offenderit primum deducendo quosdam in gradum inferiorem, deinde ex illis aliquos puniendo, quasi qui in postremo proelio victoriam hosti tradidissent. Omnes consentiunt, si duci tam diu id flagitanti in tempore venissent a rege auxilia, jam eum capto Brisaco in Bavaria aut ultra staturum fuisse.

Gratissima est mihi benevolentia Excellentiae vestrae restitutam mihi valetudinem gratulantis. Vestram ut servet Deum precor.

1 Wolf Dietrich Truchsess.

2 Conrad Lutzow.

3 John Leslie.

4 Friedrich Moser von Filseck.

5 Konrard Widerholdt.

6 Bernhard Schaffalitzky.

7 Kolonel Zillard.

8 Federigo Savelli, hertog van Poggio Nativo.

9 Johann, graaf van Götz.

10 Wilhelm, baron van Lamboy.

11 Karel IV, hertog van Lotharingen.

[p. 644]

Regina mater¹ in Anglicae² littore honorifice excepta est obviam missis Northumbrio³, Gorino⁴, Vennio⁵. Coignaeus⁶ auctor consilii ad abitum fuisse creditur sibi metuens a Gallis, qui in Batavis militant, utpote gnarus se potissimum cardinali⁷ invisum.

Comes Henricus Nassavius⁸ ad regem deductus fuit nudiustertius in regis carruca comitante reginae⁹ carruca. Ita de subito hic mutantur consilia.

Respublica ista, in qua vivitis, etiam nostris temporibus suas habebat labes. Sed plurimum ab eo aucta multa vitiorum genera tristis intelligo.

De Scoticis rebus, qui hic sunt, Angli¹⁰ sperare nos jubent meliora. Rex¹¹ foedus hoc novum mutari vult eo foedere, quod Jacobo¹² regnante factum est; conventum minorem et in quo deliberetur tantum permittit in mensem Novembrem, parlamentarem differt in Majum anni sequentis. Interim barones Scotos, qui a consiliis ipsi sunt¹³, mittit per regiones ad sedandos vulgi animos. Sed indulgentiam commissorum, quam rex dat, plane recusant accipere Scoti causae suae se fidere dictitantes. Si serenum illinc, ut videtur, affulgens¹⁴ nos non decipit, licebit nobis et de D. Roi¹⁵ negotiis Hamburgi et de iis, quae ab electore¹⁶ missi tum hic tum in Suedia agunt, bene sperare.

Regis reginaeque Polonicae¹⁷ iter velatum aquarum sumendarum nomine suspectum hic est nec principi Casimiro¹⁸ prodest.

Habuere quidem hoc anno Austriaci successus non exiguos. Sed et ab iis, quae apparent et ab aliis, quae latent, multa illis metuenda sunt, quae prudentum animos ad moderatam pacem possint flectere.

Cosaccos regi Poloniae conciliatos et de Prussico etiam vectigali inter regem ac Brandenburgicum¹⁹ convenisse intelligo. Eo magis Suedi ad res suas bene ponendas vigiles esse debent.

Exspectabimus et de Demmino capto gaudium et responsum illud, quod Danicis datum est, et de magni cancellarii²⁰ aut domi mansione aut transitu nuntium; itemque de rebus Turcicis.

1 Maria de Medici.

2 De uitgave der Epist. geeft de lezing: ‘Anglico’.

3 Algernon Percy, graaf van Northumberland.

4 Georg Goring.

5 Henry Vane.

6 Jacques le Coigneux.

7 De Richelieu.

8 Hendrik, graaf van Nassau-Siegen.

9 Anna van Oostenrijk, koningin van Frankrijk.

10 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

11 Karel I van Engeland.

12 Jacobus I; het bedoelde verdrag is dat van 1580.

13 Een van hen was James Hamilton (1606-1649).

14 De copie te Uppsala geeft de lezing: ‘affulget, iis’.

15 De Engelse diplomaat Thomas Roe.

16 Karl Ludwig van de Palts.

17 Wladislas VII (IV) en Cecilia Renata.

18 Jan II Kazimierz.

19 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

20 De Zweeds rijkskanselier Axel Oxenstierna.

[p. 645]

De matrimonio Danico¹ rumor mihi non fit credibilis.

Literae ad ducem Vinariensem optime curatae sunt. Juvenem², qui et illas et Wolfii³ ad me literas attulerat, cum ad iter ei pecunia non suppeteret, domi meae retinui magis misericordiae causa quam quod ejus opera mihi multum utilis esse posset.

Deus Excellentiam vestram servet.

Excellentiae vestrae observantissimus et ad cuncta officia paratissimus

H. Grotius.

1 Wellicht betreft het hier de huwelijkskansen van Friedrich III, aartsbisschop van Bremen, zoon van Christiaan IV van Denemarken.

2 Niet geïdentificeerd.

3 Hermann Wolff.

Lutetiae, XXII Octobris MDCXXXVIII.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: A. 1638 R. Hagae 20/30 Oct.