Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3793. 1638 oktober 8. Aan L. Camerarius³.

Illustrissime Domine,

Cum nihil ferme novi hic se offerat, sequar filum epistolae, quam 27 Septembris⁴ ad me misit Excellentia vestra actis primum pro tam amica opera gratiis.

Acceptum ad Fontarabiam vulnus hoc quidem anno non est, ut sanetur.

Ex Veneto legato⁵ didici diploma pro Batavis missum Romam, quale desiderare possint. Disputationes de diplomatibus pro Germanis, ut res hactenus se ostendit, intricatiores sunt quam ut brevi videantur posse transigi. Itaque etiam de domini magni cancellarii⁶ adventu in Germaniam dubitare cogor.

D. Nicodemi⁷ prudentiam saepe laudatam memini. Quare non tam ipsi quam Suediae gratulandum est, quae ex ejus ministerio fructus, quos optat, consequetur. Deus, cujus in manu sunt regum corda, ad aequam pacem ea flectat Germaniaeque acerbissimis calamitatibus bonum imponat finem.

Verum est vires ab hostibus maximas colligi etiam ex Italia et Bohemia

3 Copie Uppsala, UB., cod. 388a. ep. 150. Gedrukt Epist., p. 469. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

4 De copie te Uppsala geeft: ‘24 Sept.’.

5 Anzolo Correr.

6 Axel Oxenstierna.

7 Johan Nicodemi Lillieström.

[p. 614]

contra ducem Vinariensem¹. Nos, nisi ei magna mittantur auxilia, periculum ducis, exercitus ipsiusque Galliae ostendere non desinimus.

A Gallis, ut verum dicam, et levius et lentius tractatur hoc negotium quam oportet. Loquuntur de mittendo Longavillano². Copiae ejus sunt exiguae et aequata imperia bene processura vix sperandum est.

Regis Daniae³ sicut omnes actiones et consilia bene sunt⁴ inspectanda, ita amicitia, si quo modo parari potest aut certe vitari offensa, dignum est, in quo ponatur opera.

De Curtiano⁵ effugio super re Palatina meminero apud Anglos⁶. Qui huc ab electore⁷ missus est⁸ pecuniam non facile impetrabit, nisi Angli majore exemplo praeeant.

Landgraviae⁹ pacem video pro consummata haberi et Melandrum¹⁰ conciliaturae non exigua referre praemia. Ad Kingium¹¹ spectat ejus facti ultio. Interim sapientiae erit, quem illa habuit militem aut transducere ad nostras partes aut saltem ab hostili militia avertere. Durum est, quod electori evenit a principe consanguineo¹² et ab hospitibus suis. Sed Anglos, ut bono sunt stomacho, hoc etiam facile concocturos puto.

D. Brederodius¹³ pro natalium suorum splendore venire huc non potest, nisi μετὰ πολλῆς φαντασίας. Batavorum autem res parsimonia indigent nec est quod opulentiam ostentent, ubi inopiae professio utilior est.

Res belli, ut glires, puto totam hyemem dormient.

Laborat pro regina matre¹⁴ Knutius¹⁵, sed hactenus haud multum proficit. Alimenta ei promittunt regii ministri, si eat Florentiam, quod illa pejus purgatorio habet. Metuunt hi, ne apud Batavos non satis quiescat, sed eos accendat qui inducias volunt, quas tamen nemo est, qui facere velit nisi Gallia simul paciscente. De nato delphino¹⁶ nulla reginae matri facta est significatio. Non parum effecit cardinalis¹⁷, quod spe reditus in Galliam eam ab Hispani¹⁸ patrocinio abduxit et simul causam, quae inter pacis moras esse poterat, sustulit. In Anglia non expeti ejus adventum et ego hic comperio.

1 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

2 Henri d'Orleans, hertog van Longueville.

3 Christiaan IV.

4 Dit woord ontbreekt in de copie te Uppsala.

5 Ferdinand Siegmund Kurz, vice-kanselier van keizer Ferdinand III.

6 John Scudamore en Robert Sidney, resp. ordinarius en extraordinarius Engels gezant te Parijs.

7 Karl Ludwig van de Palts.

8 Gerhard Romelian von Kalcheim genaamd van Leuchtmar.

9 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel.

10 Peter Melander, graaf van Holzapfel.

11 James King.

12 Karel I.

13 Johan Wolfert, graaf van Brederode. De copie te Uppsala geeft: ‘Brodoralius’.

14 Maria de Medici.

15 Johan de Knuyt.

16 Lodewijk XIV, geboren op 5 september 1638.

17 De Richelieu.

18 Philips IV.

[p. 615]

Sollicitum me habent res Scoticae¹. Ego, si ea gens liturgiam suscepisset anglicanam et ritus antiquitati consonantes, sicut episcopos jam ante acceperant, nihil peccaturam² fuisse arbitror potuisseque etiam ad coagmentandos magis unius regis populos pertinere istam morum congruentiam. Verum nunc, cum aversi sint animi, non tam forte e rebus ipsis quam e suspicionibus, alia est et sane difficilis commoto populo regisque auctoritate labefacta consultatio, quae ut in partem cadat regi regnisque salutarem, Deum supplex veneror. Academia Abredonensis in Scotia hos motus ut illegitimos et christianis indecoros damnavit. Sed id an sedare possit adeo concitatos, sane dubito.

Quid Hamburgi acturus sit Bisterfeldius³, lubens cognoscam. Ex Turcae⁴ imperio ne nos quidem quicquam habemus cognitu dignum.

Deus christiani orbis res in melius ducat idemque Excellentiam vestram servet sospitem florentemque.

Excellentiae vestrae singulari
observantia addictissimus
H. Grotius.

1 Het gedeelte ‘est. Res belli’ tot aan ‘Ego, si’ ontbreekt in de copie te Uppsala, waar echter wel ruimte is opengelaten.

2 De copie te Uppsala heeft i.p.v. ‘peccaturam’ abusievelijk ‘peccati eos’.

3 Johan Heinrich Bisterfeld.

4 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

Lutetiae, 8 Octobris Novi Calendarii anni MDCXXXVIII.

Malus ad Fontarabiam eventus Valettis imputatur. Itaque senex Espernonius⁵ jubetur rure suo se continere. Dux Valetta⁶ nescio an satis sit habiturus fiduciae ut in aulam vocatus quanquam a rege⁷ veniat. Romam mittitur cardinalis Valetta⁸.

Milites undique in hyberna mittuntur. Classis regia sub antistite⁹ Burdegalensi reversa est ad Bellam Insulam, quae Britanniae Armoricae¹⁰ praejacet. Qui in classe fuit miles, in ora proxima hyemem transiget.

5 Jean Louis de Nogaret de La Valette, hertog van Epernon.

6 Bernard de Nogaret d'Epernon de La Valette.

7 Lodewijk XIII.

8 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

9 Henri d'Escoubleau de Sourdis.

10 In de copie te Uppsala staat een onbegrijpelijk ‘Americos’.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

In de copie te Uppsala boven aan de brief in margine: A. 1638. Redd. Hagae, d. 6/16 Octob.