Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

[p. 508]

3710. 1638 augustus 7. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Inter formulam scriptionis Venetae ad Britanniae regem², quae mihi ex Anglia missa est, et eam, quam mihi dedit legatus Venetus³ hoc, praeter id, quod de voce Domini in hac semel posita, in illa vero bis, jam ante monui⁴, est discriminis, quod in illa etiam Principis vox vocem Domini praecedit.

Rex⁵ impatiens abesse ab uxore⁶ huc intra triduum aut quatriduum reverti dicitur.

Castilionaei⁷ uxor⁸ cum in agros ivisse crederetur, Ambiani fuit conventoque cardinali⁹ maritum suum restituit in gratiam; atque ipse maritus epistolam scripsit plenam prudentiae culpam omnem non in alios transferens, sed fortunam accusans et perpetua divisis imperiis mala. Itaque manet is non modo in Gallia, sed et in rerum actu partem commissi sibi hactenus exercitus retinens. Nam partem alteram regendam accepit Milleraeius¹⁰, qui quid acturi sint hoste tam valido, non satis video. Sed Rentiacum obsidet et cavatarum, ut mos est, viarum flexibus accedit Brezaeus¹¹. Longavillanus dux¹² copiis imminutus, quae partim in Picardiam, partim ad ducem Vinariensem¹³ ivere, ad Besmam et Balansonum non longe a Graia se contulit; infirmior est quam ut magni aliquid aggredi possit. Dux Carolus¹⁴ et milite et munimentis praepollet ultroque Bressiam incursat.

In Italia Valetta cardinalis¹⁵ non multo plus quinque habet millibus. Hostis agros tenet crediturque Astam et Trinum vi rapturus, vere autem venturo aggressurus Casale.

Principem Casimirum¹⁶ Aquis Sextiis, quae princeps est Provinciae urbium, jam esse et honeste custodire dicitur.

Princeps Condaeus¹⁷ jam ad Fossas Fontarabiae opera sua perduxit speraturque jam ei adesse classis Gallica.

Optaverat regina matronam¹⁸ aliquam apud se gratiosam praeficere educationi ejus infantis¹⁹ quem quamve paritura est; sed praevenit cardinalis duosque

1 Gedrukt Epist. p. 453; Oxenst. Skrifter 2, afd. II, p. 512.

2 Karel I van Engeland.

3 Anzolo Correr, Venetiaans gezant in Parijs.

4 No. 3698.

5 Lodewijk XIII van Frankrijk.

6 Anna van Oostenrijk.

7 Gaspard de Coligny, maarschalk van Châtillon.

8 Anne de Polgnac.

9 De Richelieu.

10 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye.

11 Urbain de Maillé, markies van Brezé.

12 Henri d'Orleans, hertog van Longueville.

13 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

14 Karel IV, hertog van Lotharingen.

15 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

16 Jan II Kasimir.

17 Henri de Bourbon, prins van Condé.

18 Madame de la Flotte, grootmoeder van Marie de Hautefort.

19 Lodewijk XIV, geboren op 5 september 1638.

[p. 509]

sibi cognatos ei curae imposuit dominam de Lansac¹ et dominum de Pontecastelli².

Vidi acta Varsaviensis conventus³ pertinentia ad illos, quos arrianos, alii samosatenianos, alii socinianos⁴ vocant. Video illis Racoviam, ubi scholam habuere, adimi et, ut credo, pauci erunt, quos eorum tanget misericordia, quod in odio sint multorum deviae illorum a vetere consensu sententiae. Sed videndum, an non per ruinam infirmissimorum antistites gradum sibi in ceteros, quos eodem novatorum vocabulo appellant, sint facturi. Certe videtur plane rex Poloniae⁵ ab Austriaca affinitate⁶ hausisse consilium jactandi operam suam pontifici⁷ et ecclesiasticis.

Nihil addam, nisi quod Deum perpetuo sum precaturus, Excellentissime et Illustrissime Domine, ut Sublimitati Tuae rebusque ejus adsit semper propitius.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Françoise Saint -Gelais de Lansac- de Souvré († 1657), bekend als Madame de Lansac. De uitgave der Epist. geeft abusievelijk de lezing ‘dominum de Lansac’.

2 Charles de Cambout, markies van Coislin, baron van Pontchasteau († 1648).

3 Wellicht betreft het hier een besluit van 20 april 1638 waarbij de socianen gelast werden hun academie en drukkerij te Rakow te sluiten.

4 De arianen waren volgelingen van Arius (over wie dl. IV, p. 202 n. 4), de samosaterianen of paulianisten volgelingen van Paulus van Samosate (zie IV, p. 311 n. 4) en de socinianen volgelingen van Faustus Socinus (zie IV, p. 5 n. 1).

5 Wladislas VII (IV).

6 Wladislas was gehuwd met Cecilia Renata, dochter van Ferdinand II.

7 Urbanus VIII.

Lutetiae, 7 Augusti ex novo Cal. anni 1638.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.