Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3489. 1638 maart 13. Aan L. Camerarius⁴.

Illustrissime Domine,

Magno in periculo fuit dux Vinariensis⁵ ob tarda Gallorum auxilia. Verum Dei ope suaque virtute se expediit. Pugnavit bis cum hoste, cui duces erant Savellius⁶, Ioannes Waertius⁷, Sperruterus⁸, ultimo Februarii, ut hic numeramus, et Martii die altero. Prioris praelii dubia fuit fortuna, in quo Rohanius⁹, qui duci Vinariensi sponte se dederat¹⁰ adjutorem, quinque accepit vulnera; ducenti aut eo plures a Waertio immissi in Rijnfeldium penetravere. Alterum cum equitatu hostili fuit derelicto jam a duce obsidio contractisque machinis, quae sex solae erant, et copiis, id est equitibus ter mille, peditibus minus quam bis mille. In eo capti sunt res, quos jam nominavi, hostium duces, vexilla equestria XXXV, quorum X cum bono hoc nuncio ad regem¹¹ pertulit Truchsessius¹². Nunc in id laboramus omni studio, ut auxilia festinentur. Rijnfeldium ni capitur, vix erit, ut

4 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 119. Gedrukt Epist., p. 408. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

6 Federigo Savelli, hertog van Poggio Nativo.

7 Johan van Werth.

8 Klaus Dietrich Sperreuter.

9 Henri, hertog van Rohan.

10 De copie te Uppsala geeft de lezing: ‘declarat’.

11 Lodewijk XIII.

12 Wolf Dietrich Truchsess.

[p. 143]

retineantur caetera. Habet defensores fortes, et nunc cum numero crevit fiducia. Omnia movebimus, ne tanta ducis virtus ab amicis destituta successibus careat. Leslaeus¹ e Britannia ferme CCC adduxit a duce ipso conductos; alii ducenti propediem puto aderunt, deinde ad ducem ibunt. Sed id in tanto periculo et exiguum est et tardum. Poterit ex vicinis Germaniae et Helvetiorum locis aliquid militis dux colligere, si pecuniae suggerantur. Et qui Germanorum Galliae regi militant, valde cupiunt armis sibi in amissam patriam reditum quaerere. Nec desunt Galli, protestantes maxime, qui se ultro offerant. Satis est, unde boni quid fiat, si haec aula bene consultum vult protestantibus.

Venturus huc est regis Poloniae² missu Forbisserus³.

Helvetii suis prospectant finibus nutantque inter diversa federa desultoriis, prout praesens utilitas aut metus traxerit, consiliis. Pontificii pagi denuntiarunt protestantibus se extra culpam fore, si dissimulati ducis Vinariensis processus et arces episcopatus irruptae malum latius traherent. De castellis ad Rheni primordia, mansurane sint, quod Hispani volunt, an vero futurum, ut, quod optant Helvetii, diruantur, exspectatur Rhaetorum legatorum ex Hispania reditus⁴. Ego, quod Hispanus⁵ voluerit, futurum conjecto.

Venetos Austriaci omnibus modis demulcent honoribus novisque titulis. Et ipsi tractandos se praebent.

Turcarum dominus⁶ rursus in Persam se commovet Euphrati adista reptiturus. Irata est ea aula et Walachiae et Transilvaniae regulis⁷, qui cum Polono sociasse consilia adversus Moldaviae principem⁸ Turcis fidum dicuntur. Moscovita⁹ cum Turcarum domino amicitiam sibi esse vult defugiens autoritatem eorum, quae Croati et Tartari in Asaco capiendo aliisque rebus Turcarum imperio adversis fecere. Interim alii Tartari praeda divites e Moschovia rediisse nuntiantur.

Multum pecuniae ex Hispania Genuam pervenit. Hispanus Ethruscum¹⁰ sibi conciliat venditis ei arcibus quibusdam sub pacto, ut redimere liceat, id maxime studens Livorni portu uti ut sibi liceat, si forte Genuae civitas, ubi Hispanica factio minus jam valet ob adversa novae nobilitatis studia, suos portus bello claudat.

Victoriarum ducis Vinariensis nuntium rex ipse simul atque acceperat ad me misit adjiciens scire se, quam essem eo gavisurus. Nunc commodum regis exspecto, ut ipsum adeam gratiasque ei agam et quae restant agenda commendem.

Jam modo tuas accipio literas Calendis scriptas Martii¹¹ medio inter duo felicia nobis praelia die. D. Davausius¹² misit huc, ut nova mandata super Wismariensi

1 John Leslie.

2 Wladislas VII (IV) van Polen.

3 Volgens de Gzzette de France, dd. 3 april 1638, werd hij op 29 maart door de koning en de kardinaal in audiëntie ontvangen.

4 Voor hun namen zie men no. 3413, p. 16. n. 13; in april keerde Jacob Schmid von Grüneck, die deel uitmaakte van het gevolg der ambassadeurs, naar Chur terug.

5 Philips IV.

6 Amurath IV, sultan der Ottomanen.

7 Mateiŭ Basarabi en Georg Rákóczi.

8 Vasilie (Basilius) Lupu.

9 Michael III Fjodorowitsj Romanow.

10 Ferdinando II de Medici, groothertog van Toscane.

11 Bijna alle brieven van Camerarius aan Grotius zijn verloren gegaan.

12 Claude de Mesmes, graag van Avaux.

[p. 144]

foedere¹ accipiat. Spero tamen explicitum iri id negotium. Neque iniquum neque inutile fore censet comes Licestrius², si proprio inter Suedos Anglosque foedere³ res ad commune foedeus paretur. Si pecunia ab Anglis detur electori Palatino⁴, non dubito, quin et Galli aliquid de suo sint addituri. Sed festinandum esset, quemadmodum ais, ut ver occupetur terrestri aliqua expeditione, quando mari non video, quid imperatori⁵ ejusque sociis possit noceri. Fortibus magni cancellarii⁶ ad Suediae Ordines consiliis non parum accedet ponderis ex prosperis rebus ducis Vinariensis, si tam felicibus initiis alimenta dentur, quae oportet.

In Polonico conventu⁷ turbas⁸ recte prospicis, ac miror ita cunctari Batavos in mittendis legatis.

Rugiam retentam, caesos a Wrangelio⁹ hostes, apparere in juvene Gustavo¹⁰ animos paternos, gaudens tuo indicio didici. Si cum vere novae e Suedia copiae in Pomeraniam venerint brevique suum militem produxerit Arausionensis¹¹, spes erit et bene rem posse geri et eos, qui nunc labascere videntur, retineri in partibus. Miseret me domus Palatinae, et si quid a me proficisci posset, quo ejus res meliores fiant, nulli sim parsurus operae.

De Stella¹², cujus meministi, siquid eruditum exierit, gaudebo videre. Sunt, qui hic eandem visam putant. Sed ea de re etiamnum inquiro.

Jamjam intelligo regem promittere duci Vinariensi. VII M peditum, equites mille, sed caeca die. Ajunt praeterea Galli in bellum Italicum, quod hactenus satis infelix ipsis fuit, sepositos IV milliones. Vidua Sabauda¹³ fratri¹⁴ se totam dat et, quod non putabatur, Memotum iesuitam¹⁵ aula depulit. At Mantuana legatum¹⁶ ab Hispano Mantuae exspectat.

Desino, et¹⁷ Rodium¹⁸ et sui et tui causa amabo semper nec quicquam desideraturus est, quod meae sit facultatis.

De Hanovia, si quid erit certius, juvabit discere.

Addo vota pro bono publico, tuo tuorumque.

Excellentiae Tuae addictissimus ejusdemque observantissimus
H. Grotius.

1 Zie no. 3479, p. 129 n. 2.

2 Robert Sidney, graaf van Leicester, extraordinarius Engels gezant in Parijs.

3 Zie no. 3479, p. 129 n. 10.

4 Karl Ludwig van de Palts.

5 Ferdinand III.

6 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

7 De Poolse rijksdag, gehouden van 10 maart tot 1 mei.

8 De copie te Uppsala geeft de lezing: ‘turba’.

9 De Zweedse veldmaarschalk Herman Wrangel.

10 Karl Gustav Wrangel, zoon van Herman.

11 Frederik Hendrik.

12 Johannes Tilmanus, ook bekend onder de naam Stella.

13 Christine, weduwe van Vittorio Amedeo van Savoye.

14 Lodewijk XIII.

15 De jezuïet Pierre Monod.

16 Diego de Saavedra y Fajardo (1584-1648).

17 De woorden ‘Desino, et’ ontbreken in de uitgave der Epist.

18 Johann Rodt.

Lutetiae, XIII Martii Nov. Cal. MDCXXXVIII.

[p. 145]

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.