Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

[p. 840]

Bijlage no. 12 Bij postscriptum Salvius no. 3394
Brief van Karel van Cracou aan de Staten-Generaal¹.

Hooge Moogende Heeren,

Ick ben den 12 deser over de Wadden tot Gluckstadt gearriveert, daer ick een dach ofte twee naer den conninck van Dennemarcken² wachtede, die men seyde daer soude coomen. Maer verneemende, dat denselven in eenige daegen daer niet en soude coomen, hebbe mijn middelertijt ten dienste vant landt hier vervoecht, met meeninge in een dach oft twee mijn weder naede Gluckstadt te begeeven ende soo voort naer Haedersleeven om bij Zijne Ma.^t te coomen.

Hoewel gespargeert is, dat sijn Hoochgedachte Ma.^t prolongatie van den Gluckstadttisschen tolle van den keijser³ hadde becoomen, hebbe hier van goeder handt verstaen, dat den heer grave van Pens⁴, Zijne meer hoochgedachte Ma.^ts extraordinaris ambassadeur bij den keijser, deselve niet heeft connen erlangen, maer ront affgeslaegen is, derhalven den gemelte heer ambassadeur - nae mijn hier geseyt is - wel haest van Weenen mochte naer huijs vertrecken; dat de geestlijcke churfürsten⁵ aen Zijne meer hoochged.^e Ma.^t vorts soude hebben geschreeven, dat die resolutie dies aengaende tot Reegensburch genoomen niet can werden gerevoceert; dat den keijser op dit selve subject metten eersten aen Zijnne Ma.^t oock soude schrijven ende arctiora mandata toesenden; dit alles niettegenstaende soude Sijnne hoochged.^e Ma.^t niet gesinnet sijn den gemelten tol te verlaeten.

De brieven die desen aengaende bij de heeren borgemeesteren⁶ ende raedt deser stede sijn affgegaen sub dato 21^en Septembris laetstleeden aen den heer generael-majoor Marguart Rantzouw⁷, jegenwoordich gouverneur van Gluckstadt, ende sijn antwoort sub dato 27^en ditto, nu onlangs in druck uijtgegaen, is mijn hier aengeseijt, aen Uwe Hooge Mogende gesonden te sijn.

De twee hier aenweesende residenten van den conninck van Groot Britaignen⁸, de heeren De Fick⁹ ende Havary¹⁰, hebben onlangs weegen affschaffinge der

1 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Staten-Gen., lias Denemarken no. 7244. Eigenh. oorspr. Vgl. no. 3394, p. 809 n. 1. De schrijver, Karel van Cracou, was resident van de Republiek in Denemarken.

2 Christiaan IV.

3 Ferdinand III.

4 Christian, graaf von Pentz, Deens diplomaat.

5 Ferdinand van Beieren, keurvorst van Keulen, en Anselm, Casimir Wambold von Umstadt, keurvorst van Mainz.

6 Abdruck Hamburgischen Auch des Kon. Dennemarckischen General Majorn Herrn Marquardt Rantzowen An Burgermeister unnd Raht der Stadt Hamburg sub dato 27. Septemb. Anno 1637. abgangnen Antwort-Schreibens, Mit etlichen an stat gegenberichtlicher ablehnung Marginienten dabey dienlichen Notis, die angemaste Continuation dess Glückstädtischen Zolls betreffent. Hamburg, Gedruckt Im Jahr 1637.

7 Markvard Rantzau (±1590-1640).

8 Karel I.

9 Henry de Vic.

10 Joseph Averie.

[p. 841]

gemelte Gluckstattissche tol bij Sijne meer hoochged.^e Ma.^t alle goede debvoiren gedaen, maer niet geobtineert nae de selvige mijn - gisteren besoeckende - hebben geseijt, zijnde van haeren conninck gelast diesweegen alle vlijt aen te wenden.

Vanweegen de croone Sweeden is hier noch niemant om te compareeren op de bijeencomste van de heeren ambassadeurs; de heer resident Salvius¹ heeft oock noch geen commissie becoomen.

De gemelte heeren Engelsche residenten hebbende door ernstich begeeren van de regieringe van Sweeden het getracteerde tusschen de conningen van Vranckrijck ende Groot Britaignen voor deesen gesonden aen den heer cancelaer Oxenstern², seyde deselve niet ontfangen te hebben. Oversulcx de gemelte heeren residenten een ander copie met een expressen hebben gesonden zijnde van den heer Franse resident tot Stockholm³ aen den selven heer cancelaer noch een copie behandicht.

Nae de gemeene oppiniën hier souden de Sweeden metten keijser heijmelijck tracteeren van vreede, oversulcx den graeve van Court⁴, vice-cancelier des keijsers, soude tegenwoordich sijn bij den cheurfurst van Saxen⁵, ende van daer verreijsen nae den churfurst van Brandenburch⁶ ende van daer naer Lübeck, daer den keijserlijcken veltmaerschalck Gallas⁷ is aengecoomen om den gemelten graeve daer te wachten, den welcken nae veeler oppiniën, die reijse niet heeft aengenomen dan om hooge ende seer importante saecken te verrichten.

Ick verstae, dat den naerder alleantie tusschen Vranckrijck ende Sweeden noch niet is geslooten⁸; het haeppert aen den gerings, derhalven ten wedersijden geschreeven is aen den principael en daerop men rescriptie is verwachtende.

Ick heb hier oock verstaen van goeder handt datten eerbaeren raedt deser stede de bijeencomste der gemelte heeren ambassadeurs niet geerne hier soude admitteren, alsoo den keijser aen haer heeft geschreeven dat deselve sulcken conventus, daer in praejuditium van het rijcke ende het Huijs van Oostenrijck soude werden gemachineert, niet soude willen toelaeten.

Den gemelten raedt mijne comste hier verneemende hebben mij twalff stadskannen met wijn toegesonden ende vereert.

Den gemelten veltmaerschalck Gallas wil in Holsteijn inquartieren; den conninck van Dennemarcken en den hartoch van Holsteijn⁹ trachten 'tzelve bij alle goede ende gevoechelijcke middelen aff te wenden, soo niet, sijn geresolveert met macht 'tzelve te verhinderen ende te beletten.

In mijn laetste hebbe Uw Hooge Moogende geadviseert, dat Zijne Ma.^t van Dennemarcken vier oorlochscheepen soude senden nae Danzick om de heffinge van den Poolschen tol te verhinderen; 'tselve is waer. Zijn hoochged.^e Ma.^t van

1 Johan Adler Salvius.

2 De Zweedse rijkskanselier Axe Oxenstierna.

3 Claude des Salles, baron van Rorté.

4 Ferdinand Siegmund Kurz, graaf van Senftenau.

5 Johann Georg, keurvorst van Saksen.

6 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

7 Matthias, graaf Gallas.

8 Het verdrag van Wismar tussen Frankrijk en Zweden, gesloten op 30 maart 1636, werd eerst in het najaar van 1637 geratificeerd.

9 Friedrich III.

[p. 842]

denselven tol verstaende heeft hetselve doen proponneeren in de vergaederinge van de heeren rijcxraeden tot dyen eijnde geconvoceert; eenigen waeren van advyse, datter aen den conninck van Poolen¹ op soude werden geschreeven, maer omdat denselven Zijne Ma.^t van Dennemarcken niet hadde gekent noch weegen denselven tol yets hadde geadviseert, wierde geresolveert inder ijl toe te maecken drie goede oorlochscheepen met een jacht van alles wel versien, dewelcke ontrent drie weecken geleeden onder commando van den heer Hans Uldrick Guldeleeuw², Zijne hoochged.^e Ma.^ts naetuijrlijcken zoon, als admirael van Coppenhagen sijn t'zeijl gegaen nae de reede van Danzych, met last het te setten bij des Spierincks³ scheepen ende de coopvaerdijscheepen sonder tol te betaelen in ende uijt te helpen ende, soo Spierinck sich wil opposeeren, den selven met daedelijckheijt te bejeegenen. Men seyt, dat Spierinck van de comste der gemelte oorlochscheepen verneemende soude van de reede van Danzych t'zeijl gegaen zijn t'zeewaert in. Zijne meer hoochged.^e Ma.^t wert over dese heroysche resolution overal dapper gepresen ende geroemt; t'geene daer vorder sal passeeren sal Uwe Hooge Moogende metten naesten onderdanichst adviseren.

Hiermede, Hooge Moogende Heeren sal Uwe Hooge Moogende beveelen in Goodes protectie, die ick bidde Uw Hoo: Moo: te conserveeren in langdurige regeeringe. Amen.

In Hamburch, den 19^en Decembris 1637.

P.S. Ick bidde Uwe Hooge Moogende te gelieven te ordonneeren, dat van deese geen copiën werden gegeeven, anders als daer het behoort.

Uwe Hooge Moogende gansch onderdanigen dienaer

Carel van Cracauw.

1 Wladislas VII (IV).

2 Hans Ulrik Gyldenløve (1615-1645).

3 Isaac Spiring.

Boven aan de brief staat met andere hand: Dat. 19. R. 31 December 1637.