Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2475. 1636 februari 14. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime Domine,

De literis tuis vere dixerim, quod de Demosthenis atque Ciceronis orationibus dictum memini, meliores esse, quanto sunt longiores; si tamen longae dicendae sunt vix id concessuro Philemone², cujus illud mihi in mentem venit:

τὸν δ εὖ λέγοντα μὴ νόμιζ᾽ εἶναι μαϰϱὸν,
μηδ᾽ ἂν σφόδϱ᾽ εἴπῃ πολλὰ, ϰαὶ πολὺν χϱόνον³.

Accepi autem illas tuas, pro quibus gratias ago, 18 Ianuarii scriptas ante hoc biduum simul cum illis a magno cancellario⁴.

Ego tecum sentio, sicut perniciosa fuit protestantibus pax Pragensis⁵, ita nihil boni eis sperandum a pace quam pro suo arbitratu recturus sit pontifex⁶.

De Hispanis sic existimo: pacem temporariam daturos Batavis satis commodam, si eos a Gallis diducere possint. Nam magnos in Belgico paratus fieri contra Galliam audimus. At si Batavi, quod fore confido, stant eis, quae cum Gallis pepigere⁷, multae difficultates, multae morae intervenient; tandem tamen, ut arbitror, pax fiet ex usu validiorum sua vi caetera trahentium.

De scripto illo apud vos Gallicorum legatorum⁸ nihildum comperi.

Quae Roma his diebus ad Masarinum⁹ venere literae, aulam hanc implerunt spe non malae pacis.

De Lotharingia non ita difficilis futura est compositio. Sunt modi talia temperandi inter novos possessores et veteres dominos.

Me quod attinet, video nunquam quieturos illos, qui mihi non ob aliud male volunt quam quod male fecerunt. Ego neque de illis male sum meritus et de rebus Suedicis haud male me meriturum spero. Si non semper laeta nuntio, in me ea culpa non residet. Est id belli ingenium, et res prosperas tristibus misceat nec ulli se semper et sine exceptione indulgeat. Ut ecce nunc Gemeram captam a cardinali

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, Ep. 35. Gedrukt Epist., p. 216. Geadresseerde, Ludwig Camerarius, was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Philemon (361-263), Grieks dichter van de Nieuwe Comedie, succesvol rivaal van Menander. In zijn lange leven schreef hij 97 comedies, waarvan 64 titels zijn overgeleverd. Hij was een groot bewonderaar van Euripides.

3 Philemon ed. Meineke Fragm. Com. Graec. IV, p. 37 (XI).

4 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

5 Gesloten op 30 mei 1635 tussen Ferdinand II en Johann Georg, keurvorst van Saksen; verschillende Duitse vorsten vertoonden de neiging zich hierbij aan te sluiten.

6 Urbanus VIII.

7 Het verdrag van 8 februari 1635 te Parijs gesloten.

8 Hercule Girard, baron van Charnacé, en Urbain de Maillé, markies van Brezé.

9 Giulio Mazzarini -Jules Mazarin-; hij was sedert 1634 extra-ordinarius nuntius van Urbanus VIII te Parijs en moest nu terugkeren naar zijn standplaats Avignon.

[p. 523]

Valetta¹ audimus: contra Longuium, quod inter Lutsenburgum et Viridunorum oppidum est, obsessum, nisi et captum ab hostibus; multum auctis accessione novorum e Polonia militum, qui ad 6 millia esse putantur; adversus quos dux Bernhardus² hinc auxilia orat hostium 800 ad Boviniacum caesis novam laudem ac gratiam adeptus. A Curliaci, quod a castello Fontani non longe abest, oppugnatione rejectus est Rohanius³. Sed Alexandriae vicina impune populantur Galli. Sabaudi⁴ consilia multis suspecta sunt. At Parmensis⁵ se ipsum fidei pignus adfert.

... οὐϰ ἒστιν ἀγαϑὸν τῷ βίῳ

φυόμενον, ὥσπεϱ δένδϱον ἐϰ ϱίζης μιᾶς
ἀλλ᾽ ἐγγὺς ἀγαϑοῦ παϱαπέφυϰε ϰαὶ ϰαϰόν⁶.

D. cardinali Riceliaco gratias et egi et debere me profiteor, quod mecum candide egerit; faciam, quantum mearum erit virium, ne eum de me bene existimasse poeniteat. Tumvero gaudeo adversus malignos interpretes mihi in tuo quoque testimonio paratum esse praesidium.

Ut literas quasdam meas ad magnum dominum cancellarium hostes terra aut mari ceperint, scio fieri potuisse. Sed non ita stultus judicari debeo, ut ad virum tam subacti in illis rebus judicii de Gallicis Batavicisque⁷ rebus, ea scripserim, quae ipsi, quia volunt, somniant.

Acta conventus Suedici accepi; probantur a sapientibus. Maximi cancellarii invictam in tam fluxa undique amicorum fide constantiam summopere tecum admiror. Neque si, post tam longi temporis spes irritas, tandem patriae suae rebus, ut datur, consulit, reprehendendus erit ab illis, qui, si lumine habebant opus, oleum debuerunt affundere. De Gallis justas habet querendi causas. De Batavis quid judicandum sit, tute scis melius. Sed, ut ais, si quid peccatum est, erit corrigendi tempus, inter tardas Lunemburgensis conventus, ita enim credi jubet mos Germanicus, consultationes.

Legatus Magnae Britanniae⁸, cui ea, quae ad ipsum mandataque ipsi negotia pertinent, significavi, gratias tibi agit pro benigno de se judicio curaque rei communis. Non multum hic promovet; tum quod offendat illa de electorali nomine⁹ parum amica, ut Angli judicant, recusatio, tum quod hoc tempore, dum pacis negotium Romae cuditur, aperte in bellum descendere minus tutum existiment. Si quam viam monstrare possim praecidendis difficultatibus istis¹⁰, fecerim nihil aeque libens. Quaedam non ingrata suggessi. Rediisse electori valetudinem plurimum sane gaudeo. Deus diu afflictam Domum clemens respiciat.

1 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

2 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

3 Henri, hertog van Rohan.

4 Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

5 Odoardo Farnese, hertog van Parma.

6 Menander ed. Meineke, Fragm. Com. Graec. IV, p. 194 (VIII). De editie der Epist. heeft abusievelijk: ϰαϰός.

7 De copie te Uppsala heeft de lezing: Britannicisque.

8 Burggraaf John Scudamore.

9 Het betreft de erkenning van Karl Ludwig, oudste zoon van de in 1632 overleden Winterkoning, als keurvorst van de Palts.

10 De copie te Uppsala heeft de lezing: ipsis.

[p. 524]

Beverium¹ audio a Batavis in Britanniam mitti, virum bonum et bono natum patre².

Seldeniani libri³ unicum huc perlatum est exemplum. Nihil habet quod Suediam tangat, nisi mentionem foederis, quo Norvegis jus in mare, quod ipsis objacet, relinquitur. Ego non modo, cum eum librum legi, sed et cum primum in eo laborare Seldenum audii, dixi amicis non dubitare me, quin Cunaeum⁴ respiceret id certamen, valentem judicio nec minus antiquae historiae quam juris cognitione egregium. Et nunc audio ab Hollandiae Ordinibus ei id oneris impositum.

De Turca⁵ quae scribis, eadem aliunde nuntiantur. Utinam vel is metus christianos principes pridem sui nominis oblitos ad pacem non iniquam compellat.

Haec dum scribo de rebus Alsaticis propiora cognosco: Gemeram intra biduum captam novem non amplius militum damno. Ita jam Colmaria Schlestadum tuto comeari et utrique oppido tum a Spinali tum a Benfeldio allatis frugibus contra famem cautum in 6 menses, spe aliquid et a Basiliensibus impetrandi. Cardinalem Valettam in eo obsidio tactum ictu globi prope talum, sed ob intercedentem ocream innoxio, ivisse liberandam ad Hagenoviam cunctaque Alsatiae praeter Tabernas hosti derelicta. Copiarum ejus tenuitatem egestatemque cognitam interceptis Ossae⁶ literis multum animi Gallis addere. Longium captum constat, Viriduno timetur.

Haec nunc erant. In posterum, quae tempora tulerint, nunciandis non deero.

Deus et tibi tuisque privatim et publice publicum amantibus det omnia, quae christianos optare par est.

Illustrissimae Dominationi Tuae addictissimus
observantissimusque
H. Grotius.

1 Cornelis van Beveren; zie over hem no. 2277, p. 224 n. 3.

2 Willem van Beveren (1556-1634). Hij bekleedde vele gewichtige posten; zo was hij in zijn vaderstad Dordrecht vijfmaal burgemeester en gedurende 44 jaar was hij afgevaardigde ter Staten van Holland.

3 Over John Selden en zijn Mare Clausum zie V no. 2126, p. 515 nn. 7, 8 en 9.

4 Petrus Cunaeus; zie V, p. 80 n. 2.

5 Sultan Murád (Amurath IV).

6 Wolfgang Rudolf Ossa zu Dahl (†l642).

Lutetiae, 4/14 Februarii A.^o MDCXXXVI.

Addres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: Redd. Hagae Com. 5 Martij A.^o 1636.