Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

793. 1622 Oct. 24. Van J. de Haen¹.

Mijn heere. Mynen lesten is geweest van date den XXX^en der voorleden maent Septembris; t'sedert hebbe ontfangen een paxken, my toegesonden by d. Utenbogart, neffens S.E. schryven van den 2. ende 12. Septemb., waerinne onder anderen vermeldt, aen my is seindende een exemplaer van U.E. Apologetico², door U.E. ordre ende last, omme van U.E. wegen by my S.F.G. alhier te vereeren; 't welcke ick oock naergecomen hebbe, ende S.F.G. seer aengenaem is geweest, alhoewel ick eenige dagen te vooren noch een ander exemplaer aen S.F.G. hadde vereert, van weegen Rem. Egbertsz. Bisschop³ my tot dien einde van Amst. toegesonden. Hetwelcke oversulcx den heer overhofmeester van S.F.G., Egidius van der Lancke, wesende alhier de principaelste te hoof, ende van groot authoriteit ende aensien, seide - als daermede schijnt wel seer gepast ende hem aengenaem sijnde - dat hy tselfde voor hem soude behouden; U.E. oock bedanckende, dat deselve belieft heeft my oock daervan een exemplaer te vereeren, hoewel wesende wat defectuens, ende het eerste quatern ofte blat met een mesch deursneeden⁴, verwondert zijnde daerbeneffens van U.E. gansch geen schryven en hebbe becomen. In myne voorgaende hebbe onder anderen vermeldt van het drouvigh ende ontydigh overlyden alhier van d. doctore Vorstio⁵, die S.F.G. aengenomen hadde voor synen Theologen omme neffens andere syne collegis in de nieuwe aengevangen plaetse Friderichstadt⁶ de inspectie ende directie te hebben over geestelicke, kerckelicke ende scholasticke saecken, ende oock temet tot dienst ende bevorderinge van de aengevangen kercke ende gemeente aldaer, neffens andere predicanten sich in't heilige predicampt te laten gebruicken, ende insonderheyt omme oock lectiones et disputationes in Theologicis ende andere diergelicke exercitia, met zyne professie overeencomende, te plegen, met gemeen advys dergener daertoe te committeren, ende in summa alles te helpen bevorderen tot Godes eere, voorplantenge der h. Godtlicke waerheit, tot onderhoudt ende vermeerderinge van de ruste ende vrede der kercke Godts, ende geluckige voortganck van de voors. nieuwe aengevangen Friderichstadt. Hadde wel verhoopt ende gewenscht, soet Godt soo hadde belieft, dat wy den voors. doct. Vorstium za. noch voor een tijdt hier hadden mogen behouden, alsoo overmidts syne groote geleertheit, Godtsaligheit ende andere goede qualiteiten alhier veel goets noch soude hebben cunnen doen. Dan naedemael het Godt de heer anders belieft heeft, soo moeten wy ons oock daerinne gerust stellen, hopende dat Godt de heere wederom anderen verwecken sal, omme 't selfde soo goede aengevangen werck

1 Hs. Bibl. Rem. Gem. Rotterdam. Gedrukt Kerkhistorisch Archief II (1859) p. 281.

2 Zie p. 76 n. 1.

3 De broer van Sim. Episcopius; zie p. 121 n. 1.

4 Zie p. 256.

5 Conradus Vorstius (zie I reg. i.v.) was 9 October 1622 overleden.

6 Zie p. 115 n. 7.

[p. 252]

tot voorplantinge van Godes heilige waerheit te helpen bevorderen, ende daertoe oock d. Utenbogardum ende Episcopium neffens U.E. bewegen omme tegens het voorjaer ons oock alhier by te comen, dat ick van herte wensche, ende niet lievers soude sien. De voors. nieuwe stadt heeft desen somer een goeden aenvanck genomen, mit erven aen te nemen ende te timmeren, ende sall met Godts hulp nae alle apparentie tegens het voorjaer ende toecomende somer noch bet aengaen, alsoo verscheiden luyden van aensien ende vermogen hier geweest sijn, om alle gelegentheit te sien ende t'onderstaen, ende alles wel aenstaende, wederom vertrocken sijn, omme tegens het voorjaer wederom te comen, ende aen anderen haere vrunden in't landt van alles oock goet raport te doen. De rederye ende scheepsvaert van hier op Spagnien heeft desen somer oock alhier een goeden aenvanck genomen, ende apparentelicken mitter tijdt oock seer toenemen sall, overmits de intiere neutraliteit van S.F.G. ende sijnder ondersaten, als sich noyt ingelaten hebbende in eenege confederatie ofte ligue met de partye van den Con. van Spagnien, ende de oude vruntschap ende benevolentie tusschen beide de huysen van Oostenrijck ende Holstein, ende de ondersaten van S.F.G. oversulcx oock vry ende onbecommert in Spagnien ende andere landen van den Coninck van Spagnien mogen comen handelen ende trafficqueren.

Hiermede, Mijn heere, naer hertelicke myne groetenisse ende van wegen mijn huysv^e. aen U.E. ende desselfs huysv^e. will U.E. met desselfs gansche familie den Almogenden beveelen. Tot Tonningen den 24. October 1622.

U E. dienstwilge
Johan de Haen.

Adres: A Monsieur Mons^r. Hugo Grotius A Parys.

In dorso schreef Grotius: 24 Oct. 1622 I. de Haen.