Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 1

179. 1609 Dec. 21. Van P. Bertius³.

Fidem tuam, mi Groti! In versibus tuis⁴ eruditissimis peccatum est vel a descriptore vel a typographo: sed ita, ut non existimem idcirco stomachum tibi commotum. Ita enim mihi placuerunt, ut quum exemplar tuum destinassem sanctiori custodiae, aliud mihi curaverim describendum a iuvene non plane indocto. Utrumne ab illo, ut dixi, an a typographo delictum sit, nescio: quidq̇uid tamen sit, videtur vox pro voce posita. Versu primo, almae pro altae. Decimo a fine solus pro totus. Nunc ego recte agor falsitatis; ut qui data opera studuerim sensum tibi adfingere praeter mentem. Scilicet tu alios omnes damnas, et soli Arminio adiudicas regnum coelorum. Nolim ego tam infelix Corybanta esse, ut vel te iudicem tam severum, vel ullum mortalem, nedum fratrem, tam infelicem esse ausim suspicari. Tu vero, quid? Patieris etiam istis te tempestatibus iactari, et serenam illam atque pacatam mentem iudicio et voto aliorum in me stringes innoxium, et tui favoris amicitiaeque appetentem? Non puto. Et tamen rumor

3 Hs. U.B. Amsterdam, cod. 30 N.n. 1.

4 Achter Bertius' Oratio in obitum Reverendi et Clarissimi viri D. Iacobi Arminii .... habita post exsequias in Auditorio theologico XXII Oct. CIƆIƆCIX (Pamfl. Knuttel n^o. 1650; Rogge 308) zijn van Grotius gedrukt het Scazon: In mortem .... Arminii (dat ook in de Poemata p. 210 voorkomt), een Epigramma in morbum eiusdem, en twee Epitaphia (die geen van drieën in de Poemata voorkomen). In dat eerste gedicht nu komen de drukfouten voor waarover Bertius hier schrijft, en waarover ook n^o. 180-182 handelen. In ‘Dom. Baudii Epicedium dictum honori .... Iacobi Arminii. Accedunt Hugonis Grotii Epicedia in eundem’ (Knuttel 1649, Rogge 309) zijn deze vier gedichten herhaald, en zijn de twee genoemde fouten verbeterd. Aan Grotius' gedichten gaat daar vooraf deze Praefatio ‘Benevolo Lectori. Quod hanc eximiam purpuram curavi (n.l. Baudius) intexendam panno meo, feci auctore non nolente, invitatus elegantia scripti, et gravitate sententiarum, in quibus elucet iudicii generosa libertas, et animus omni affectu maior aut intactus. Heic ipsum rarae mentis et laudis monumentum exhibemus ut est a patre natum: quia laudator funebris sine populi suffragio usurpans sibi Dictatorum maiestatem quaedam fraudulenter et absurde interpolavit, audaci sane exemplo, nec probis hominibus aemulando. Caetera possunt condonari typographorum incuriae, sed illud nullo schemate excusari debet, quod vox solus substituta sit pro totus in versu scazontis qui decimus est a fine: magna cum sensus iactura, nec non cum insigni multorum piorum deprecatione. Recte et ordine facerent vulgares animae, si suo pede ac modulo metiri nossent, nec sibi licentiam arrogarent aliquid immutandi in iis operibus, quorum virtutes vix intellectu et admiratione consequi didicerunt.’ Deze felle beschuldiging van Bertius is Grotius zeker te machtig geweest, althans in drie der vier mij bekende exx. van het boekje (Kon. Bibl., U.B. Leiden, U.B. Amsterdam) is over deze praefatio een papier geplakt waarop gedrukt: ‘In Mortem Reverendi, Eruditissimique viri D. Iacobi Arminii, in Academia Lugdunensi Divinae sapientiae Professoris Hugonis Grotii Scazon’; tenzij men wil aannemen, dat de praefatio met Grotius' voorkennis gesteld is, en hij na ontvangst van Bertius' brief van gedachte is veranderd.

[p. 157]

est - heri serio dixit D. Gomarus - te in eo esse, ut versus illos recudi velis, etiam cum praefatiuncula qua de iniuria tibi per me facta conqueraris. Si quid istiusmodi voles, quin, ecce me; ipse ego edam, et monebo lectorem, ne prioris editionis σϕάλμα tibi imputet. Deus bone! hucine nos miseriae delatos esse, ut tantillo concitemur? Quaeso, mi D. Groti, facias me de animo tuo certiorem, vel enim hoc, quod dixi, satis tibi facturum puto, aut nescio omnino quid viro bono possit esse satis. Si tamen laesus es: quod quidem, si ego te novi, non puto. Vale Amplissime vir. Dat. Lugd. Bat. XXI Decemb. A^o 1609.

Tuus
P. Bertius.

Adres: Aen Mijn Heer den Fiscael Hugo de Groot woonende inden Hage. Den bode loon.