|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
Eduard, Glaston, Lyfwacht.
Ja Glaston! 'k ga straks aan zyn vonnis 't zegel steeken,
Doch eerst wil ik zyn' vriend en medestander spreeken,
Die niets wil melden, en zich zo stoutmoedig draagt.
Men breng' hem hier, dat hy van my worde ondervraagd.
Eugenia, myn heer! met traanen op de wangen,
Staat voor de deur van 't hof, en wenscht gehoor te ontfangen.
| |
Tweede tooneel.
Ik zal haar eindlyk zien!
Ik beef. wat gunst of ramp zal my het noodlot biên?
Ach! dat Eugenia myn hoop nu deedt herleeven,
En ik haar Vader weêr aan haar mogt overgeeven.
| |
Derde tooneel.
Eugenia, Eduard.
Dat ik voor 't laatst myn stem en klachten tot u breng.
Myn vader is gedoemd; gy, meester van zyn dagen,
Hebt ge aan de woede van den nyd hem opgedraagen?
Ik kan hem redden, schoon veroordeeld door de wet.
| |
| |
Hy sterft, Mevrouw, en 't is om dat gy 't niet belet.
Zal een rechtlievend vorst, met onverschillige oogen,
De deugd door laster zien bekladden, en gedoogen
Dat die gedoemd worde, om een valsch versierde daad
Van eereloos gespuis, zelf schuldig aan verraad?
Zyt gy zyn Rechter zelf: of, zo hy toch moet sneeven,
Zo gy uwe oogen luikt voor 't geen 'er wordt bedreeven,
En gy niets over hebt voor uwen ouden vrind,
Ach! dat myn smart voor 't minst meedoogen by u vindt.
Myn leven is verknocht aan dat van mynen vader,
Ik sterf als hy, zo gy doorkerft zyn levensader.
Maar 'k leeze in uw gezicht die gramschap nu niet meer;
Voleindig: spreek éénwoord, 'k val voor uw voeten neêr,
Myn waarde Eugenia zie ik u neêrgeboogen?
U, 't voorwerp van myn min? ach! wil uw traanen droogen!
Gy zyt myn 's levens hoop die myne ziel gebiedt,
Veroorzaak toch myn hart zo veele wroeging niet.
Moet gy my smeeken, en moet ik uw ziel ontroeren?
Tot welk een bitterheid wil my uw haat vervoeren?
Begeer: één enkel woord stilt uwe en myne pyn.
Uw vader kan alleen door u gehulpen zyn.
De rang, u aangeboôn, alleen kom' hem te stade;
Ik smeek die gunst voor hem, uw woord geef' hem genade.
Het is gedaan; hy zal dan smooren in zyn bloed.
Gy weet, myn heer, dat ik den scepter weig'ren moet.
Ja, 'k weet myn ongeluk; dees dag die my doet beeven,
Zo ik noch twyfelde! zou 't my te kennen geeven.
Uw uitvlucht is vergeefsch, ik weet wat die beduidt,
'k Heb al te klaar bemerkt waar uit uw weigring spruit.
Myn liefde is u tot last, dies wilt ge u die onttrekken,
En met den naam van plicht uw bitt'ren haat bedekken.
Gy wilt het dan, Mevrouw! gy dwingt my tot de wraak,
| |
| |
't Moet zyn dan dat myn hart zyn tedre min verzaak'!
Denk echter, dat by my, na dien behaalden zegen,
Zo ik die slechts verkryg, myn glorie 't zwaarst zal weegen;
Dat ik als Koning dan zal handlen, en myn roem
My zal gebieden, dat ik uwen Vader doem',
't Recht heeft gesproken, die veroordeeld is moet lyden.
Gy ziet hoe liefde en woede om 't zeerst myn hart bestryden.
Mevrouw! beslis 't geschil, 't wordt u voor 't laatst gevergd;
De Vorst zal spreeken, als de Minnaar wordt getergd.
Hoe kan myn bange ziel dit fel gety verdraagen!
Ach! oordeel zelf, myn vorst! tot welke zwaare plaagen
Ik my veroordeeld zie door dees rampzaal'ge min!
My, die de wreê Fortuin verstrekt tot vyandin.
Zodanig is myn lot. 'k sineek om myn 's vaders leven;
Maar 't zy 'k besluiten kan u niet te wederstreeven,
't Zy ik blyf weigeren, 't baart beide my verdriet,
Want wat ik kieze ik spaar zyn dierbaar leven niet.
Zyn dood staat vast, indien ik blyve uw gunst versmaaden,
En 'k help hem in het graf wil ik myn plicht verraaden.
't Is veeel te lang gebêen, 't is my te laag vernêerd.
Hy sterf de onzinnige, dewyl gy 't zo begeert.
Hy wil vertrekken.
Ach! blyf myn heer, dat in het eind myn tederheden...
Wat zeg ik... Kan by my die zwakheid zyn geleden?
Indien het waar is, vorst! dat gy in uw gemoed
Voor ons niet anders dan een blinde gramschap voedt,
Zo laat my voor het minst die laatste gunst verwerven,
Dat ik myn Vader zie, en in zyn arm moog' sterven,
En dus den schrik ontvliê die myne ziel ontstelt,
Als ik gedenk, dat mv zyn dood zou zyn gemeldt.
De strenge trotsheid van dat hart, zo hoog gesteegen,
| |
| |
Zou uw gemoed, om my te haaten, meer beweegen.
Het is niet nodig, dat zyn raad zich hier by voeg'
Om my te vloeken is uw hart alleen genoeg.
Ik ben my zelf niet meer. Dees hoon doet my bemerken,
Dat gy uw ongeluk en 't myne wilt bewerken.
| |
Vierde tooneel.
O al te strenge plich! ik stort vergeefsch myn klagt.
Myn zuchten hebben op zyn driftig hart geen kracht.
Zal ik bekennen.... Ach! zal hy my noch wel hooren?
de Lyfwacht komt uit, gaande voor Arondel.
Wat wil dees toestel....? wat gerucht komt my hier stooren?
| |
Vyfde tooneel.
Arondél, Eugenia, Lyfwacht.
Myn heer ik zie myn dood vast nadren. 't Is gedaan.
Ei blyf. helaas! zy gaat.
| |
Zesde tooneel.
Ik wacht myn lot, wel aan;
Wat houdt men langer my by 't haatelyke leven.
Is eens de maat vervult van 't kwaad, door u bedreeven,
Ondankbaar Vaderland! vergeetende uwen plicht,
Uw wet verachtende, berooft gy van het licht,
Hem, die de zenuw, die de kracht was van uw wetten,
Uw' laatsten burger, dien gy zult het hooft verpletten.
Waar is Worchester? ach! myn twyfling, of hy leeft,
Voel ik elk oogenblik, dat my den doodsteek geeft.
tot den Lyfwacht.
| |
| |
Gy, die uw' dienst hebt aan den dwingland opgedragen,
Indien uw hart niet gantsch van meêly is ontslagen,
Zo antwoord my, en redt me uit zo veel ongeduld,
Of laat de wreedheid van myn noodlot zyn vervuld.
Gy geeft geen antwoord. Ach! dit wreed naargeestig zwygen,
Ontmenschten! doet meer licht, dan gy wel denkt, my krygen.
Worchester leeft niet meer! voleindigt myn verdriet,
Stoot toe. Hy is myn vriend die thans myn bloed vergiet,
Eu uit den kerker van dit lichaam my zal slaaken,
Om eens van myn verdriet en smart een eind' te maaken.
'k Ontwyk, verlaatende dit stervelyk geslacht,
't Gezicht der schuldigen in een stikdonkren nacht.
| |
Zevende tooneel.
Glaston, Arondél, Lyfwacht.
De koning komt. Gy kunt aan hem nu openbaaren,
Al 't geen gy weigerde aan uw Rechters te verklaaren.
Uw zorgen zyn onnut; ik heb niets kwaads bestaan.
Ja 'k dacht te spreeken, en myn diensten te bewyzen
Aan 't Britsche ryk, maar nu aanschouw ik 't met afgryzen.
Myn hart verzaakt zyn plicht voor dit gehaat gewest,
Wel eer myn vaderland, nu snooder dan de pest.
't Zy altoos de offerhand van eervergeeten zielen,
Verraders, in wier hart afschuwlyke adders krielen,
Dat de oorlog, brand en moort daar 't onderst boven keer'.
Myn halsvriend isme ontroofd! my lust geen leven meer.
'k Wensch in dees woesteny het leven afteleggen.
Is myne straf gereed? ik heb niet meer te zeggen.
| |
| |
| |
Achtste tooneel.
Eduard, Arondel, Glaston, Lyfwacht.
Sta. Wat geheim heeft u verknocht aan 't snood bestaan
Van hem, die u verwacht om straks ter dood te gaan?
Wat hoore ik! leeft hy noch? 'k aanbidde uw groot vermogen
ô Hemel! de onschuld vindt by u dan mededoogen,
'k Zal dan Worchester zien! wat onverwacht geluk,
Dat ik zyn blanke deugd mag redden uit den druk!
Daar gy om eige schuld de straf niet zyt ontweeken,
Vermeetle! durft gy noch van gunst voor andren spreeken?
Waant gy, door valschen schyn van uw grootmoedigheid,
Een' schandelyken moord te vinden vrygepleit?
Gy, die niet zyt bekend dan door uw schelmsche woede,
Wie zyt gy? vrees de straf der opgeheve roede.
Beticht me, ik schaam my niet om 't geen 'er is geschied,
'k Weet dat ik schuldig schyn, maar ik beklaag my niet.
Doch wyl het u, ô Vorst! behaagt my te ondervraagen,
Zo schep ik hoop dat ik uwe achting weg zal draagen.
Verwacht dan uit myn mond gansch geen bekentenis,
Dan die geheiligd aan de zuivre waarheid is.
Voor veele Koningen, waar uit gy zyt gesprooten,
Is myn Vooroudren bloed vaak in den kryg vergooten;
De naam van Arondél, die noch in my herleeft,
Verzaakt noit de achting, dien hy voor zyn' koning heeft.
Bekroont met eere, door het volk schier aangebeden,
Mogt ik met recht een' rang voor uwen troon bekleeden;
Maar, vrygeboren, schuwde ik hoofsche slaverny,
'k Liet kruipen in het stof de laffe vleiery.
Beschouwer van den mensch, en burger van al de aarde,
Verliet ik 't Britsche ryk voor my van weinig waarde,
| |
| |
Om vry te leeven aan een afgelegen strand,
En nu ik wederkom, is 't om myn vaderland.
'k Heb, zynde in 't Noorden, vroeg Alzondes vlucht vernomen,
En kennis van verraad, alhier gesmeed, bekomen.
Ik ben vertrokken, om Worchester de euveldaân
Te ontdekken, en ik heb zyn ongeluk verstaan.
'k Verdedig hem geenzints, zyn deugd zal hem wel wreeken.
Ik laat zyn leven, en zyn zeden, voor hem spreeken,
Ik wil standvastig zyn als 't noodlot, zonder schrik,
De vriendschap trotst de dood in 't uitterste oogenblik.
Heb ik dien Wolfax fel gestraft, en neergeslagen,
Gy zult de deugd, o Vorst nu heerlyk op zien dagen.
Zie dit geschrift, myn heer! 't is des verraders hand,
Lees. Oordeel, wie nu 't meest de pynen en de schand,
Verdient, en wie het is, die 't schelmstuk heeft bedreeven,
En zie nu, wie van twee het meest verdient te leeven.
Wat zie ik! Wolfax is 't, die ik dus heb betrouwt,
Die my met Aglaë verraad, en onheil brouwt!
Zyn bittre haat dwong steeds Eugenia te wyken,
Op dat zy u niet deedt haars vaders onschuld blyken,
ô Edel sterveling! ô vriend des hemels! dien
't Geluk ons toezendt om de waarheid te doen zien.
Gy ziet, hoe Eduard naar haare stem wil hooren,
En dien zy vryspreekt, is een beter lot beschoren.
't Is waar, Worchester was reeds in myn hart gedoemd,
Terwyl een eedgespan by my hem schuldig noemt.
'k Had, zonder wroeging of beklag, hem neêr zien vellen:
Nu is myn toorn beschaamd, wyl 't recht hem zal herstellen.
aan de Lyfwacht.
Men laat Worchester vry. Zeg dat hy hier verschyn';
En om in dit verraad noch meer verlicht te zyn,
Dat Aglaë terstond gebracht zy voor myn oogen;
Onwetend, wilde ik haar vertrek van hier gedoogen.
| |
| |
Ga Glaston! ga, bezet de haven, en bestel
Dat geene kiel vertrek, maar wachte op myn bevel.
| |
Negende tooneel.
Eddard, Worchester, Arondél, Lyfwacht.
Tree toe Worchester! gy komt al uw leet te boven,
De haat wilde u van de eer en 't leven valsch berooven,
Doch 't billyk vonnis van het hemelsche gerecht,
Heeft uwe deugd gered, en deze zaak beslecht.
Uw banden los te doen, uw ongelyk te wreeken,
U weêr hersteld te zien nu de onschuld is gebleeken,
Is minder gunst dan plicht, die my de wet gebiedt.
Dat zich een Koning door de deugd regeeren ziet.
Doch moog'lyk zouden al dees tytels u verveelen,
Zo ge in de vriendschap van uw meester niet mogt deelen,
Gy weet te wel hoe die verloren is geraakt,
Gy weet ook hoe men die op nieuws zich waardig maakt.
Laat thans uw zorge zyn, myn Koning, tegens 't muiten.
Een oogenblik kan 't kwaad vermeerderen of stuiten,
De staat eischt thans van u, voldoet gy aan uw' plicht,
Geen zorg voor uwe min, maar zorg van meer gewicht.
Men zou door Aglaë het spoor der muitelingen
Ontdekken kunnen, en in hun geheimen dringen.
Beveel myn heer! dat zy straks voor u zy gebragt.
't Is reeds geschied, zy zal.... Daar komt zy die ik wacht.
| |
Tiende tooneel.
Eduard, Alzonde, Worchester, Arondél, Glaston, Lyfwacht.
Zy is het zelf; mag ik myn oogen wel betrouwen?
| |
| |
Hou op; ik ken u. Ik, rampzaligste aller vrouwen,
Zie welk gevaar my dreigt, maar 't leven wars,vol schuld,
Zal ik wel zonder u myn noodlot zien vervult.
Aan den Koning.
Gy, de oorzaak van de smart, die myne ziel doorwonde,
Draag eerbied voor myn' rang, en ken my voor Alzonde!
Ja ik ben 't, en stort in myn bederf.
Myn naam, ik weet het, meldt het vonnis dat ik sterf.
Maar wyl voor my geen hoop meer over is gebleeven,
Wat vreeze ik dan? 'k verlies, 't licht haatende, myn leven.
Alzonde, als koningin, of schoon het lot zich wendt,
Bleef vry, hoe zeer geboeid, toenze u was onbekend,
En in dit uur, dat my doet kennen voor uw oogen,
Kan myn grootmoedig hart geen overheer gedoogen.
Myn lyfwacht! blyf haar by.
| |
Elfde tooneel.
Eduard, Worchester, Arondél.
Ik vreez' dat zy, verwoed,
Met eige hand haar schuld betaale met haar bloed.
Doch laat ons van het lot van die rampzaalge zwygen,
Nu ik vertroosten mag, die 'k hoope te verkrygen.
Worchester kunt gy wel een beter teken zien?
My kon geen meer geluk door 's hemels gunst geschiên.
Wiens stem nu duidlyk spreekt: myn vyanden doet beeven,
En aan Eugenia 't loon van haar deugd zal geeven.
| |
| |
| |
Twaalfde tooneel
Glaston, Eduard, Worchester, Arondél, Lyfwacht.
De trotsche Alzonde onttrok zich heimlyk ons gezicht.
En heeft zich door een pook berooft van 't levenslicht.
‘Beraamt myn dood’, riepze uit ‘'k wil uw besluit verachten.
En van myn eige keuze alleen myn sterflot wachten.
O wanhoop! dat ik niet aan myne vyandin,
En u, ô minnaar! zie gewrooken myne min.
Dewyl dan 't noodlot aan myn ziel die vreugd laat derven,
Verveelt my 't leven: zie me als koninginne sterven!
Schoon haare valscheid wel verdiende een wreede straf,
'k Beklaag haar die zich zelf vol wanhoop helpt in 't graf.
Gy beide, door de deugd zo naauw aan een verbonden,
Stelpt by deeze uitkomst thans het bloeden myner wonden.
tegen Arondél.
ô Onverschrokte Brit! Zo gy myn minnegloed
Niet afkeurt, spreek een woord, beweeg het fier gemoed
Uws waarden vriends, en tracht hem mede te overreden,
Zo hy noch dobbert op een zee van zwaarigheden;
Die strenge burger geef' zich over aan zyn' heer,
En weiger my in 't eind Eugenia niet meer.
Geen grooter heil is voor den onderdaan te vinden,
Dan dat een koning aan de deugd zich wil verbinden,
Wel ver dan dat uw keur verdient het minst verwyt;
Nu gy gelukkig van uw woord ontslagen zyt,
Moogt gy tot vreugde van u zelv', en onderdaanen,
Uw waarden zielsvriendin een weg ten ryxtroon baanen,
Worchester! kom, weerstreef den raad des hemels niet.
Dat dees het overhaale op dien van 't ryxgebied.
Het hoog besluit sta pal, het ander zy gebroken.
Uw vroomheid is in 't eind ter goeder uur gewroken,
| |
| |
Uw koning langer te wêerstaan, waare onbescheid:
Verdoof uw deugden niet door ongehoorzaamheid.
ô Hemel! 'k zie in 't eind', het is uw welbehaagen,
Dat myne Eugenia de kroon op 't hoofd zal draagen,
Vergeef 't my, zo ik niet voldoe aan mynen plicht;
't Is voor myn vorst, 't is voor myn halsvriend dat ik
Ik onderwerp my met ontzach uw alvermogen,
Gy schynt die zwakheid in myn koning te gedoogen, zwicht.
Gun dat deeze eer, die ik geniet dus onverwacht,
Meer strekk' tot heil van 't volk, dan roem van myn geslacht.
| |
Dertiende tooneel.
Eugenia, Eduard, Worchester, Ismena.
Kom hier, myn dochter! zie uw vader, die zyn dagen
Dacht, als een offer, aan zyn plichten op te draagen,
Toen zyn gemoed hem zei, dat hy die plichten schondt,
Zo u eens konings hant in 't huwelyk verbond.
Na dat Alzonde zich die eere maakte onwaardig,
Begeer ik dat gy die omhelst, gy, die goedaardig
Deelde in uw 's vaders ramp, en met hem sterven wou,
Eer gy door plichtverzuim uw ziel bezoedlen zou.
Geef my uw hand, dat ik die geeve aan mynen Koning.
ô Vorst! by 't lev'ren van dit pand bid ik verschoning,
Dat tegen uwe min myn raad zich heeft gekant.
Myn weigring sproot uit zorg voor 't lieve vaderland.
Doch 't waar den hemel nu getergt, die my myn leven
Zo wonderbaarlyk redde, u noch te wederstreeven.
Myn wensch wordt eindelyk voldaan. Rys op myn vrind,
Op dat ik u omhels; want schoon ik aan uw kind
| |
| |
Myn hart geschonkeu heb, 't zal ook myn geesten streelen,
Als gy benevens haar in deeze gift wilt deelen.
Aan Eugenia.
En gy, ô voorwerp van myn liefde! en levenslust,
Dewyl uw vader stelt myn minnend hart gerust,
Eugenia, dat my uw lieve mond doe hooren,
Dat die beweeze gunst uw ziel ook kan bekooren.
Zou, nu de hemel ons zo gunstig heeft bewaart,
Myn mond u weigren, 't geen myn oog u heeft verklaart?
Doorluchtig Vorst! kan nu myn hart zyn vreugd bepaalen?
Ik zie myn 's vaders deugd op 't heerlykst zegepralen,
'k Herleef op nieuw, daar ik myn dood zag te gemoed.
Gelukkige ommekeer, die aan myn wensch voldoet!
Gedoog, myn vader! 'k hoop 't zal u geen smart verwekken,
Dat ik 't gevoelen van myn hart u moge ontdekken:
De last daar van heeft my te wreed, te fel gedrukt,
Ik veins niet meer, nu 't aan myn wenschen is gelukt.
Ik onderging den slag, die my benam het leven,
Doch voelde een zuivre min myn plichten tegenstreeven.
Ik, de offerhande van myn harte, heb bemint.
Rampzaal'ge minnares, en ongelukkig kind!
'k Zoude u, myn vader! voor dien gloed verschoning vragen,
Dien 'k noch verborg, indien zy u noch kon mishaagen.
Maar nu de hemel, die myn bede heeft verhoort,
Dien waarden Prins my schenkt, die myne ziel bekoort,
En ik myn plicht niet meer door liefde zie bestryden,
Durf ik die wel te vreên in 't openbaar belyden.
Myn vorst! den hemel had vereenigt onzen zin,
Ik kniel voor u. geloof dat ik u waarlyk minn'.
Neen! wil my ook uw hand gelyk uw hart my geeven.
Als gy den scepter zwaait zal ik gelukkig leven.
EINDE.
|
|
Auteursrechtvrij