Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

1003. J. Greshoff aan Uitgeverij A.A.M. Stols (J.-P. Barth), 4 maart 1955

Vrijdag

Beste J.P.

Welk een stilte in je hoek?!

Je hebt mijn zendingen toch, hoop ik, in goede orde ontvangen: te weten eerste deel boekje M.G., daarna tweede gedeelte.¹ En boekje Suarès.² Ook tal van afbeeldingen. Aan de kopij M.G. ontbreekt [:n]og ± 12 blz tiksel, die je reeds gehad zou hebben indien ik niet zwaar verkouden was, mijn longen kapot hoestte en suf was van de codeïne.

Is de boel al naar de zetterij?

Ik kreeg twee lange brieven van M.G. de tweede zeer hoopgevend[,] zijn roman ‘Opus xi’ zal mij dezer dagen bereiken.³ En hij gaat nu werkelijk aan iets grooters en veel ingewikkelders beginnen.⁴ Hij is vol goeden moed.

Er is niets ter wereld dat mij zoo teneerdrukt als het zwijgen van vrienden.

Geen lànge brieven! Maar tallooze korte. Zoodat ik het gevoel van voortdurend contact krijg.

Heb je de boeken (5 vol) aan de heer vdLecq laten zenden?⁵

Hoe gaat het met je Gade, je moeder, je Huisgenoot? Aan alle mijn vriendelijke groeten

een hart. hand

Steeds geheel je

Greshoff

4 Maart 1955

7 rue Méchain

Paris 14^e

n.b. Schreef ik je dat mijn bezoek aan Malraux was: hartelijk, vriendschappelijk, boeiend als vanouds?

1 Marnix Gijsen.

2 Voyage du condottière.

3 Buiten de reeds geciteerde brief van 17 februari (zie br.1000 n.2) is uit deze periode alleen nog een brief van 25 februari van Marnix Gijsen aan Greshoff bewaard gebleven. In deze laatste brief schreef hij onder meer: ‘Ik heb verleden week een boek beëindigd dat geen naam heeft, opus xi, zonder pretentie gezegd. Al knoopt het aan bij Klaaglied toch heeft het er niets mee te maken en het behandelt een geval dat tijdloos is. Ik meen niet dat het een herhaling is van wat ook. Ik moet het wat herzien want wil het volkomen in deze tijd situeeren en daarom moet ik er hier en daar wat details in wijzigen. Voor ik dat schreef werkte ik, als ik dat zoo mag noemen, aan een ander boek waarin ik het administratief ministerieel milieu wilde afschilderen maar na een aantal hoofdstukken liet ik het steken. Misschien neem ik het weer op. Over mijn jeugd ben ik nu wel uitgepraat [...].’
Opus xi stemt wellicht overeen met Ter wille van Leentje, waarvan het manuscript op 22 februari 1955 was afgesloten. De roman zou in november 1957 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage en Diogenes p.v.b.a. te Antwerpen in de uniforme uitgave van Gijsens werk verschijnen.

4 In zijn brief van 25 februari (n.3) aan Greshoff schreef Marnix Gijsen ook: ‘Ik zou echter een boek willen schrijven dat een aantal vrouwen afschildert, een soort compendium van wat ik meen te weten van le deuxième sexe. Zooals je weet was Leentje [Bambust] voor den oorlog lid van de dansgroep van Elza Darciel (de bestemmelinge van Albast van haren leest van Karel Leroux). Sedertdien zijn de leerlingen verspreid geworden en hebben allerlei avonturen gekend: er zijn er zeven die wanneer men hun levensloop nagaat een goed beeld geven van wat er bij ons en in dezen tijd met menschen gebeuren kan. Vooreerst Leentje zelf, een andere was communist en werd ten slotte met de bijl onthoofd in Duitschland, een derde was collaborateur, werd later gevangen en kwam bij ons in hechtenis, een vierde was in de ondergrond en blinkt nu uit als lesbische, een vijfde weegt nu honderd kilo en heeft zes kinderen, een zesde kwam in een klooster terecht en een zevende is een uitgedroogde jonge dochter. Je ziet een net staalboek [...].’ In zijn correspondentie met Gijsen gaf Greshoff aan deze voorgenomen roman de titel Zevenster. Voor zover is na te gaan, heeft Gijsen deze voorgenomen roman niet geschreven.
Gijsen publiceerde in 1969 als privé-uitgave Zeven grote dames. De bundel, die bij Jo van Hoorick te Brussel werd gedrukt, bevat de verhalen Georgette Ciselet, Dora van Creveld, Hélène Capart, Betsy Hollants, Jacqueline Errera, Louise Wijnhausen, en Mi chiamamo Mimi. In memoriam M.V. † 1966. Wellicht heeft Zeven grote dames enige relatie met Zevenster.

5 Op 16 maart zou A.Th. van der Lecq de ontvangst van de vijfdelige uitgave van Greshoffs Verzameld werk bevestigen. Van der Lecq was werkzaam bij het Haagse kantoor van de firma Wm.H. Müller & Co en bevriend met de vader van Hans Lodeizen, die directeur van deze firma was en Greshoffs reizen financieel mogelijk maakte.