Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

965. A.A.M. Stols aan J. Greshoff, 14 december 1953¹

['s-Gravenhage] 14-12-53

Beste Jan,

Ook uit naam van Greet, en mede voor Aty, mijn hartelijke gelukwensen met het begin van je 66^e jaar.² Dit kroonjaar heb je dus niet in Nederland gevierd en het spijt ons, dat we niet even naar de Grashof hebben kunnen vliegen. De maanden na mijn aankomst hier - nu bijna vier maanden geleden - zijn voorbijgevlogen, en het is natuurlijk al weer, of ik nooit weg ben geweest en die ecuatoriaanse periode een droom was.

Direct na terugkomst zat ik al diep in de, vooral financiële beslommeringen der uitgeverij, ik heb nu wat achterstand kunnen inlopen, hoewel de omzet matig is. Veel best-sellers heb ik dan ook dit najaar niet gehad. Het Wolvenboekje van Goris moet deze week nog verschijnen en is heel slecht bij aanbieding verkocht.³ Voor mijn overige drie Vlamingen: Delen,⁴ Walschap⁵ en Lampo⁶ bestaat èn hier èn in België maar zéér matige belangstelling, omdat de heren niet toflemoons zijn. Clare Lennart komt vandaag pas haar roman inleveren; deze is wel aangeboden, doch verschijnt in het voorjaar.⁷

Ik zit te springen èn om het ms. van ‘De Lange Nacht’ van Goris, want ik moet zéér nodig het reis-ex 2 Januari klaar hebben (Bert schreef me, dat je het per luchtpost zond, maar ik ontving nog niets)⁸ èn van ‘Er gebeurt nooit iets’, dat in ‘De Gids’ komt.⁹ Heb je het ms per zeepost gestuurd? Bericht mij vooral p.o. hierover.¹⁰

Voorjaar 1954 ga ik een zéér bijzondere roman van Helma Wolf-Catz uitgeven.

1 Geschreven op briefpapier van A.A.M. Stols, Johannes-Bildersstraat 8, 's-Gravenhage.

2 Greshoff was op 15 december 1888 geboren.

3 Van een wolf die vreemde talen sprak.

4 Niemand ontsnapt aan zijn noodlot.

5 Bejegening van Christus.

6 Terugkeer naar Atlantis.

7 Stad met rose huizen.

8 Op 23 november had Marnix Gijsen onder meer aan Stols geschreven: ‘Jan heeft me enkele weken geleden geschreven dat hij het ms. van Er gebeurt nooit iets aan jou heeft verzonden. Dat zal met de zeepost gegaan zijn waarschijnlijk. Hij heeft nu de Lange Nacht in handen en ik zal er op aandringen dat hij het dadelijk zou nakijken.’ Op 7 december voegde Gijsen daaraan toe: ‘Naar ik verneem is Jan opgetogen over “De lange nacht”. Ik zal hem schrijven over je zorgen dienaangaande.’ (Zie ook br.967 n.1.)
De lange nacht zou in juni 1954 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De roman werd gedrukt bij de Firma Boosten & Stols. Er werden 10 exemplaren op Basingwerk Parchment gedrukt. Het bandontwerp was van Helmut Salden.

9 Een voorpublikatie van Er gebeurt nooit iets zou in vijf afleveringen verschijnen in De Gids 107 (1954) 8 (augustus), p. 80-99; 9 (september), p. 10-16; 10 (oktober), p. 251-264; 11 (november), p. 327-339; en 12 (december), p. 414-423.

10 In de marge bij deze passage heeft Stols twee kruisjes geplaatst.

[p. 137]

Van Vriesland en Adriaan v.d.V.[een] zijn er enthousiast over.¹¹ Ik ben benieuwd wat je er van zult zeggen.

Dan komt misschien nog klaar de roman van Hans Edinga,¹² wiens 1^e bundeltje verzen bekroond werd met een reisbeurs.¹³ Het is een uiterst boeiend en levendig boek. Van Edinga gaf ik ook een 2^e bundeltje uit.¹⁴

Verder komt er een herdruk (aangevuld) van de Verz.Ged. van Jo Landheer,¹⁵ en momenteel worden de Verz.Ged. van Herman van den Bergh gezet. Hij schreef er een uitnemende ‘terugblik’ voor.¹⁶

Met dan nog een bundel van je vriend Bijlsma, aan jou opgedragen,¹⁷ is dan weer de voorjaarsaanbieding compleet.

Met erg veel plezier werk ik nog niet aan de uitgeverij. Dat komt wel weer, als ik zelf weer eens dingen kan opzetten. Maar wàt mogelijk is, weet ik nog niet.

Ik geloof dat je Bert een enorm genoegen zult doen - en mij doe je dit zeker - door je boek over hem af te sluiten.¹⁸ Hij heeft zich nu in een roman gestort, waaraan hij jaren zal werken, en die dus wel een nieuwe periode zal inluiden.¹⁹ Wanneer denk je het boek klaar te hebben?

In Parijs ben ik onlangs nog eens al mijn Unesco-vriendjes de hand gaan drukken, maar uitzicht op een baan is er vóór Juli zeker niet. Verder ben ik van plan te solliciteren naar de baan van uitgever der Verenigde Naties in Genève, mits de heer Adriaan Pelt, dien ik schreef, mij een redelijke kans geeft. Ik ken deze heer Pelt niet. Hij is directeur voor Europa van de v.n.²⁰

Mijn vriend van Haersolte is tot gezant in Uruguay benoemd.²¹ Hij vertrekt half Januari. Indertijd liet hij doorschemeren, dat ik wel in aanmerking kon komen voor zaakgelastigde in een kleine Centraal-Amerikaanse republiek, of voor handelssecretaris. Maar nu hij verdwijnt, zal er wel geen sprake meer van zijn.

Hij is nu nog Chef Westelijk Halfrond.

Enfin, mijn illusies zijn nu weer eens in rook opgegaan.

Eva komt ± Kerstmis weer bij ons wonen, als Jack²² voor vijf maanden naar de V.St. vertrekt. De jongens komen langzamerhand weer met vacantie. Het huis is toch al eivol, omdat ik kantoor aan huis heb...

Schrijf eens gauw, bericht mij vooral over de Gijsens.

Met hartelijke groeten, ook van Greet, voor jullie allen van

Sander

11 Helma Wolf-Catz, De droomgestalte zou in 1954 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De roman werd gedrukt bij de firma Boosten & Stols.
Over haar destijds aan Stols aangeboden roman De vreemdeling had zij in een brief van 5 juni 1950 onder meer geschreven: ‘Adriaan van der Veen heeft mij toestemming gegeven te zeggen dat hij het voor Elsevier heeft gelezen. De heer Bakels deelde mij indertijd mede, dat Van der Veen er in zes bladzijden een loffelijk rapport over had geschreven [...].’ Van Adriaan van der Veen noch van Victor E. van Vriesland is een bespreking van De droomgestalte achterhaald.

12 Adieu, Pandora! van Hans Edinga (ps. van Hans Heidstra, 1918-1980) zou in 1954 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De roman had een omslagtekening van Constance Wibaut. (Zie ill. p. 128.)

13 De bundel De vrouw van de herfst van Hans Edinga was in 1952 door een jury bestaande uit M. Nijhoff, Garmt Stuiveling, Clara Eggink, Guillaume van der Graft en H.L. Prenen bekroond met een regeringsreisbeurs.

14 Hans Edinga, De wintertuin zou in 1954 bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen.

15 Zie br.920 n.23.

16 Verzamelde gedichten van Herman van den Bergh zou voorjaar 1954 bij A.A.M. Stols-Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De bundel werd gedrukt bij de Firma Boosten & Stols, en bevatte een bibliografische aantekening achterin en een 8 pagina's omvattende inleiding van Van den Bergh.

17 Doorzichtig heden van Frans Sybrand Bijlsma (1907-1968) zou in 1954 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De bundel was opgedragen aan Greshoff.

18 Het overzicht, dat Greshoff van Marnix Gijsens werk zou geven in René Goris en J. Greshoff, Marnix Gijsen, sloot af met de behandeling van De oudste zoon.

19 Marnix Gijsen, De oudste zoon zou eind 1955 verschijnen. Het manuscript van de roman werd blijkens de datering aan het einde van het boek afgesloten op 19 mei 1954.

20 Adrianus Pelt (1892-1981) was onder meer van 1916 tot 1920 correspondent voor Het Nieuws van den Dag en De Telegraaf te Parijs geweest, in de periode dus dat Greshoff daar de vredesbesprekingen te Versailles voor De Telegraaf versloeg. In 1920 was Pelt in dienst getreden bij de Volkenbond, waar hij in 1934 directeur van de sectie voorlichting werd. Begin 1946 werd hij benoemd tot adjunct-secretaris-generaal van de Verenigde Naties, speciaal belast met de afdeling conferenties en algemene diensten. Van 1949 tot 1952 was hij hoge commissaris van de vn in Libië. Van 1952 tot 1957 was hij directeur van het Europees bureau van de vn te Genève.

21 C.W.A. van Haersolte was benoemd tot gezant te Montevideo (Urugay). Van 1951-eind 1953 was Van Haersolte chef van de directie Westelijk Halfrond van het departement van Buitenlandse Zaken geweest.

22 J.C. Schüler.