Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 186]

778. M.W. en A.A.M. Stols aan J. Greshoff, 4 december 1948

4 December 1948

Beste Jan,

Hoe heerlijk zou het om velerlei redenen geweest zijn, mijn verblijf in de Kaap nog zes weken te verlengen, maar vooral om je persoonlijk op dien dag in de groote vriendenkring je [sic] te kunnen gelukwenschen met je zestigste verjaardag. Ik moet het nu wel per epistolam doen, en als ik je nog vele, vele jaren met Aty, je jongens en schoondochters toewensch, dan weet je dat het geen phrase is, maar dat je dit wordt toegewenscht door iemand, die je al veel jaren tot je echte vrienden rekent.

Je zult wel eenige blijken van vriendschap uit Nederland ondervinden, waarschijnlijk niet zoo erg veel, want je weet hoe het bij de meeste menschen gaat: uit het oog, uit het hart. En daarbij komt dat vele menschen er niet tegen kunnen, je stem niet te hooren als je kritieken schrijft en de nuances niet begrijpen, veel dingen te letterlijk opvatten en op dezen afstand de genegenheid verliezen. Maar je zult in Holland altijd een trouwe schaar blijven houden, al blijkt steeds dat de burger in de Hollander overweegt.

Zooals ik reeds vreesde, zal de penning, waarin ook mijn deel van het verjaars-cadeau steekt, niet op tijd klaarkomen. Dat ligt maar voor een deel aan het feit dat ‘men’ nu eenmaal op 't laatste moment gireert (en dus de beslissing van het Comité laat viel), ook de Munt, waar de penning moet worden geslagen is overbelast en kan niet op tijd leveren.¹ S. Hartz, die van nature lui is (en naar ik hoorde, dit tusschen ons, een slof cigaretten verwacht had in ruil voor een merk, dat hij voor je teekende)² is door het graveeren van postzegels en bankbiljetten ook overbelast. Zoo is er nog vrijwel niets gedaan aan de titelpagina van je boek.³ Het zal wel volgend jaar worden voor het klaar komt.

De laatste nieuwzen zijn dat Keuls zoowel de prijs van de Gemeente Amsterdam als de Tollens-prijs gekregen heeft,⁴ Jo Boer voor de onuitgegeven (en bij mij te verschijnen) roman ‘Kruis of Munt’ de Haagsche romanprijs,⁵ en Van Elburg de Jan Campert-prijs.⁶ Het flaarsje Bouhuys kreeg de Prinsen Geerling-prijs.⁷ Aan Jany werd verleden week officieel de Constantijn Huygensprijs van de Gemeente Den Haag uitgereikt.

Deze week heb ik een langdurige voorbespreking gehad met de heeren van Elsevier over de exploitatie van mijn oud fonds. Dat zal wel doorgaan, denk ik. Hoe het met nieuwe uitgaven moet gaan, zie ik nog niet. Er zal eerst flink wat geld moeten loskomen uit het ‘bevroren’ fonds.

We maken dus alleen maar plannen en zullen zien wat we er van zullen uitvoeren. De boekhandel heeft dit seizoen goed verkocht, niet minder dan

1 De door Gra Rueb van Greshoffs portret ontworpen penning.

2 Op 2 juni 1950 zou S.L. Hartz aan Greshoff schrijven met het verzoek ‘om mijn handenarbeid die ik eenige jaren geleden voor Standpunten en Libra heb verricht te honoreeren!’. Het is niet bekend op welk merk Stols hier doelde. Hartz is in elk geval niet verantwoordelijk voor het omslag dat, ter vervanging van het omslag door Piet Byl, vanaf januari 1947 Standpunte sierde. (Med. S.L. Hartz, Haarlem.)

3 Mijn vriend Coster.

4 H.W.J.M. Keuls was door een jury bestaande uit Maurits Mok, Adriaan Morriën en Hendrik de Vries de Poëzieprijs van de Gemeente Amsterdam groot fl 1.000,- toegekend voor zijn bij Stols verschenen bundel Rondeelen en kwatrijnen.
In 1948 kreeg hij voor zijn hele oeuvre ook de vijfjaarlijkse Tollens-prijs groot fl 500,-. De jury voor deze prijs bestond uit Henriëtte L.T. de Beaufort, Ina Boudier-Bakker, N.A. Donkersloot, K.H.R. Josselin de Jong, Frans Mijnssen, J.E. van der Pot, C.W. Ritter en Elisabeth Zernike.

5 De roman Kruis of munt van Jo Boer zou in maart 1949 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De roman werd gedrukt bij Boosten & Stols. Het bandontwerp was van Helmut Salden.
De roman was in december door een jury, bestaande uit F. Bordewijk, J. Hulsker en Martinus Nijhoff, bekroond met de door de Jan-Campert-stichting uitgeloofde Prijs voor de Haagse Roman groot fl 1500,-.

6 Jan Gommert Elburg (geb. 1919) ontving in 1948 de Jan Campert-prijs, de jaarlijkse poëzieprijs van de Gemeente 's-Gravenhage, groot fl 500,- voor zijn bundel Klein t(er)reurspel. De jury voor deze prijs had dezelfde samenstelling als die voor de Prijs voor de Haagse Roman. (Zie n.5.)
Klein t(er)reuspel was begin 1947 bij De Bezige Bij te Amsterdam verschenen.

7 In 1948 ontving Maria Albertha Bouhuys (geb. 1927) de Reina Prinsen Geerligs-prijs groot fl 200,- voor haar bundel Ariadne op Naxos. De jury bestond uit Ed. Hoornik, Jeanne van Schaik-Willing en H.J. Smeding. Ariadne op Naxos zou in december bij D.A. Daamen te 's-Gravenhage verschijnen.

[p. 187]

verleden jaar (ce n'est pas jurer gros), dus geen achteruitgang. En als je nagaat dat ze weinig nieuwe uitgaven kochten bij aanbieding (maar nog al aardig nabestelden) moeten ze toch flink wat oude boel gespuid hebben. Gijsen's Joachim⁸ blijft goed loopen: de 5^e druk (2000 ex) is al weer uitverkocht, en de 6^e juist afgedrukt. Waarom gaan niet àlle goede boeken zoo? Ik zou dan een rijk man worden! Nu is een goedverkocht boek er alleen om de stroppen goed te maken (van Nijlen).⁹ In ieder geval zal ik voorjaar 1949 niet veel uitgeven, tenzij ik er ergens geld voor vind.

Van de behanger Liebreich, noch van de schoenenboer uit Kaapstad tot op heden pakjes ontvangen, ook nog niet van de hamleverancier uit Johannesburg. Dat duurt lang!

Van dr. Louw & Schrire dus nog geen bericht. Het zal er wel op neerkomen dat, àls ik hier ooit wegkan, ik wel door fiscus + verliezen totaal uitgekleed zal zijn (na 27 jaar ploeteren) en dat ik dus erg blij mag zijn als de nieuw op te richten uitgeverij mij een vast salaris verschaft, dat mij in staat stelt in de Kaap te leven. Ik probeer nu via Gerrit iets te verdienen aan Africana, die hier overigens vrijwel opgekocht zijn door Engelschen, Joles¹⁰ en Balkema c.s. Mr. Staring zal je wellicht zijn pasverschenen boek over zijn voorvader ter bespreking in Die Huisgenoot sturen.¹¹ Thea en Ed maken het zeker goed. We hadden laatst een zeer gezellig etentje bij de Exalto's. Overigens zijn we niet uitgeweest. De Reininks waren een avond hier, die eindigde met het ziek worden van haaredele.

Heb je Jan Boex, de vriend van Danny Bolle gekend?¹² De arme jongen is deze week plotseling in alle eenzaamheid op z'n kamer gestorven. Wij zijn er zéér van onder den indruk. Arme Danny...

Vrijdag komt Nini hier; we moesten haar bezoek een week uitstellen.

Nu beste Jan, gezellige dag met Aty!

Heel veel liefs van je

Greet & Sander

8 Het boek van Joachim van Babylon.

9 Verzamelde gedichten 1904-1948.

10 Nadere gegevens over Alexander Joles, die een zaak in Oosterse en moderne tapijten, glaswerk, ijzerwaren e.d. in Kaapstad dreef, zijn niet achterhaald.

11 Bij Thieme te Zutphen was Damiaan Hugo Staring. Een zeeman uit de achttiende eeuw, 1736-1783 van A. Staring verschenen. Een bespreking door Greshoff van deze studie in Die Huisgenoot of elders is niet achterhaald.

12 Danny Bolle had in 1930 bij Stols gewerkt. Daarna was zij werkzaam in de boekhandel van haar vader te Rotterdam. Via een door haar georganiseerde tentoonstelling over Forum was zij in contact gekomen met de meeste schrijvers van die groep. J.C. Bloem zou op 27 september 1947 aan P.N. van Eyck over Jan Boex schrijven als de echtgenoot van Danny Bolle. Jan Boex was directeur van een wijnimportbedrijf in Amsterdam. (Zie J.C. Bloem, Brieven aan P.N. van Eyck (ed. G.J. Dorleijn et al.), dl.2, 's-Gravenhage 1980, p. 432.)