Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

750. A.A.M. Stols aan J. Greshoff, 26 mei 1948¹

[The Hague,] 26 Mei 1948

Beste Jan,

Wanneer men hier in Nederland denkt eindelijk eens iets voor elkaar te hebben gebracht, dan blijkt eerst heel duidelijk, dat men toch eigenlijk in een soort staatsgevangenis opgesloten zit. Je moet weten, dat mijn pas ongeveer volgestempeld was, binnenkort verloopt en dat ik dus de tijd gekomen achtte om een nieuwe aan te vragen. Ik vraag de beambte dus mijn pas, die alleen

1 Geschreven op briefpapier van A.A.M. Stols, Publisher, The Hague (Netherlands). Head-Office: Bildersstraat 8. Administration-Office: Van Blankenburgstraat 71.

[p. 159]

voor Europa is afgegeven, te veranderen in een voor de geheele wereld of voor Europa en Afrika. Daartoe moest ik eerst een verklaring hebben van den Inspecteur der Belastingen. Ik naar de Belasting toe, wachtte daar een paar uur en kreeg toen te hooren, dat mijn definitieve belasting-aangifte nog niet gereed was, zoodat ik de vereischte verklaring niet kon krijgen!

Daar komt nog bij, dat ik onmogelijk mijn belastingschuld zoo maar kan betalen. Daar zijn kapitalen mee gemoeid en ik zou niet weten hoe ik die, één, twee drie vrij zou kunnen maken. Bovendien zit het grootste deel van mijn kapitaal in boeken vast, die slechts uitermate langzaam verkoopen.

Ik kan dus voorloopig Europa niet uit tenzij er een andere oplossing wordt gevonden. Mijn accountant zal met den Inspecteur gaan praten. Het is overigens te dol om over te praten, want alles wat ik bezit, inclusief vrouw en kinderen blijft hier achter, behalve een klein beetje deviezen, die ik toegewezen kan krijgen.

Ik zal dus voorloopig de reis naar Zuid-Afrika uit mijn hoofd moeten zetten. Intusschen schiet ik aardig op met het boekje van El. Eybers, dat nu geheel in proef is.² Ik hoop de Wessels' Zondag op de receptie van Jany te zien. Zij heeft mij beloofd, de proeven nog in Nederland te zullen corrigeeren. Tamminga drukt terstond het werk af. 't Werd gezet uit de 12 punten Romanée en zal zeker zeer fraai worden. Ik heb er ook goed papier voor.

Zondag j.l. hebben wij Keuls gehuldigd. 't Was een erg aardige receptie en ik meen, dat zijn cadeau zoo ongeveer f 1600.- heeft bedragen. Ik kon hem bij deze gelegenheid ook het eerste exemplaar van het 4e deel van zijn Verzamelde Gedichten aanbieden.³

Maandag hebben wij een tentoonstelling aan Jany gewijd bij Broese te Utrecht geopend, waarbij ik hem toen ook luxe-exemplaar nr 1 in heel perkament van deel i van zijn Verzamelde Werken kon aanbieden.⁴

A.s. Zondag is dus de receptie van Jany in De Koepel te Amsterdam -

De heer Gielen heeft zich weer eens van zijn beste kant laten zien. Aan Keuls is het Officierschap in de Orde van Oranje Nassau geweigerd⁵ en aan Jany de Nederlandsche Leeuw.⁶ Ik geloof, dat men nu besloten heeft in kringen van letterkundigen om voortaan Nederlandsche onderscheidingen te weigeren. Dit lijkt mij een voortreffelijke houding.

Je hebt misschien al wel gehoord, dat ik tien dagen in Londen ben geweest, waar ik ook de Wessels' weer heb ontmoet. 't Zijn alleraardigste lieden en ik hoop van harte hen later in Johannesburg terug te zien.

De toestand in de uitgeverij wordt hoe langer hoe moeilijker. Van de Verzamelde Werken van Jany zijn er momenteel nog geen 700 verkocht. Waar moet dat heen, als het zoo door gaat met de poëzie? In ieder geval weiger ik nu strijk en zet werk van debutanten of onbekende jongeren aan te nemen. Ik zal

2 The quiet adventure.

3 Wegen en wolken.

4 Van 24 mei tot 5 juni was in Broese's Boekhandel in de Nachtegaalstraat te Utrecht een ere-tentoonstelling van het werk van A. Roland Holst te zien. De tentoonstelling was op 24 mei door Jan Engelman geopend. Net als tijdens de huldiging van Holst op 30 mei had Victor E. van Vriesland, als vervanger van de afwezige Jo de Wit, het door Henriette Roland Holst-van der Schalk, M. Nijhoff, Jan Engelman, M. Vasalis, Jo de Wit en hemzelf geschreven Over de dichter A. Roland Holst aangeboden, dat bij De Bezige Bij te Amsterdam was verschenen.
Ten slotte overhandigde Stols, mede namens uitgeverij C.A.J. van Dishoeck, aan Holst een bijzonder exemplaar van Verzamelde gedichten i, het eerste deel van diens vierdelige Verzameld werk.

5 Zie br.708 n.63.

6 Zie br.708 n.61.

[p. 160]

mij moeten gaan concentreeren op ander werk, waar een broodje mee te verdienen valt. Valt dat broodje mee, dan kan ook weer eens aan poëzie worden gedacht.

Geloof mij wanneer ik je zeg, dat zoolang als ik uitgeef het in de boekhandel nooit zoo beroerd is geweest als nu. Maar er wordt ook zoo veel geproduceerd, dat de boekhandel het eigenlijk niet meer bij kan houden en nergens meer zijn best voor wil doen. Zouden de heeren nu eindelijk niet eens kunnen besluiten selectief te worden in hun aankoopen en goede lectuur te laten gaan boven slechte? Maar dat zal in dit land wel een utopie blijven.

Ik liet je een exemplaar van deel i van de Verzamelde Werken van Jany zenden. Het stuk voor het Liber Amicorum is in goede orde ontvangen.⁷ Hartelijk dank. De commissie kan nu voort.

Jullie verhuizing begint nu te naderen, geloof ik. Veel succes en sterkte! Ik hoop je binnenkort weer eens te schrijven.

Hartelijke groeten van huis tot huis,

je

Sander

7 Zie br.730 n.2.