Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 145]

737. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 7 april 1948

7 April 48 Groenpunt.

Beste Sander,

Zou je het mogelijk zijn het bijgaande dichtstuk (separaat per vliegpost) van Wijk, zijn laatste, tot een buitengewoon fraai boekje* te maken, ten einde dat hier, hier en daar, als visitekaartje achter te laten? Je kunt wat hem betreft 120 exx drukken, mits in de colophon vermeld wordt: niet in den handel.. Hij heeft er geen bezwaar tegen als je ze ‘onder de toonbank’ verkoopt! Dit alles staat in verband met zijn relatie met de Nasionale Pers.¹

Heden ontving ik, in dank, Lieven Nijland² en Haitsma-Mulier.³

Ik behoef je niet te vertellen dat de mogelijkheid van je komst een dagelijksch onderwerp van gesprek is. Je bent de eerste gast op ‘De Grashof’. Mijn architect⁴ blijft er bij, dat hij 1 Juni gereed komt.

Het is verkieselijk dat je met Kaapstad begint. Dus ook als je per vliegtuig komt, moetje m.i. dóór reizen naar hier. Aangezien je in dat geval ook van Johburg (Palmietfontein) vertrekt, kun je Johb. en Pretoria (vlak bij elkaar) op je thuisreis aandoen.

Dus òf je komt per schip, wat ik adviseer, dan kom je vanzelf hieraan

  of je komt per klm en reist dan onmiddelijk door naar Kaapstad

Want àls je iets vindt moet het in de buurt v K.[aapstad] zijn, alleen hìer kun je het uìthouden. Alleen hier is, voor de kinderen, een goed leven in een prachtige omgeving. Z. Transvaal bv heeft weinig ‘omgeving’. Johburg ligt akelig en Pretoria is een troosteloos geheel.

Als je per schip komt kun je heel wat meebrengen om te laten zien en dat weer per schip terugsturen als je zelf gaat vliegen.

Als je de eerste boot in July neemt ben je dus ± 10 Aug. hier. Als je dan ± 15 Oct terug vliegt ben je bij tijds thuis. Vlieguren: 25.

Balkema komt van ± 20 April-15 Mei in Ned. Spreek hem niet over je reisplannen. Ik zweeg gelijk een Zwitser. Alleen de vriendenkring vWL. Opperman etc is op de hoogte.

Gisteravond zat ik gezellig met Jacques de Kadt, die gelukkig nu eens niet in oorlog gelooft. Nico Donkersloot is bijzonder hartelijk: maar zijn voordracht over de nieuwste poezie was en werd algemeen bevonden beneden peil.

Vergeet Bornekamp niet om de foto te vragen: iets grooter dan briefk. en glanzend.⁵ Ik verlang machtig naar de 2 vol Gijsen!!!!!⁶

Ik schreef hem dat ik Aanvankelijk onderwijs een krankzinnige titel vind. Eerst heette het boekje, dat uitstekend is!, Te Lourdes in de Bergen, een prachttitel en véél meer passend bij de text.⁷ Ik kreeg een lange brief van Flaes, aller-

1 Het is niet duidelijk waarop Greshoff doelde. Bij Stols is niet een dergelijke publikatie van N.P. van Wyk Louw verschenen. Mogelijk was hier sprake van het versdrama Germanicus, dat weliswaar pas in 1956 bij Nasionale Boekhandel te Kaapstad zou verschijnen, maar waarvan al vanaf april 1946 fragmenten in Standpunte waren verschenen. Voorts zou in 1954 Louws bundel Nuwe verse worden gepubliceerd, eveneens bij Nasionale Boekhandel; tussen de verschijning in 1942 van Gestaltes en diere en Nuwe verse is geen bundel van Louws hand verschenen. Er is geen correspondentie tussen Stols en Louw of tussen Greshoff en Louw over de publikatie van een bundel of een gedicht bij Stols bewaard gebleven.
In Nieuwe Vlaams Tijdschrift 3 (1948-1949) 2 (augustus 1948), p. 206-220 zouden een aantal gedichten van Louw worden gepubliceerd.

2 Eind 1947 was de door G.H. 's-Gravesande bijeengebrachte documentenuitgave Het conflict tusschen Willem Kloos en Frederik van Eeden. De quaestie ‘Lieven Nijland’ bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschenen.

3 Spiegelingen.

4 J. Bylsma.

5 Zie br.705 n.10.

6 Het boek van Joachim van Babylon en Het huis.

7 Deze brief van Greshoff aan Marnix Gijsen over Telemachus in het dorp is niet bewaard gebleven.

[p. 146]

hartelijkst.⁸ Wanneer geef je zijn bundel korte novellen uit? Conform Peñafiel?’⁹ Ik wèrk, maar niet vlot. Mijn nachtrust is best, eindelijk, goddank!

De Nederlandsche letterkunde lijkt mij meer en meer een suffe bedoening.

Ik hunker naar de roman van Sierksema.¹⁰ De postverbinding over zee is uiterst langzaam. Gisteren 8 April kreeg ik de N.Crt van 4 Febr!

Laat mij vooral weten of je reis doorgaat. Zoo spoedig mogelijk!

Stuur mij aub een laars voor rozen, een maars vol abrikozen, een werkje dat ik niet bezit¹¹ en ook, als het zoover is, een ravenzwarte. Dit boekje heb ik gehad, maar is waarschijnlijk bij de ramp verdwenen.¹² Ik heb je toch verteld dat gedurende mijn verblijf in n.y. van begin Sept 1942-July 45 eenige kisten boeken, in Kaapstad achtergelaten, als sneeuw gesmolten, verdwenen!, zijn. En niemand weet hoe! Vrijwel al mijn Engelsch en niet Nederlandsch. Ik heb daarna weer een en ander aangevuld doch niet alles! Als men die ontdekking doet denkt men dat men het niet overleven zal, maar na eenige maanden leeft men weer als voorheen!

Met heel veel goeds & liefs voor gade en kroost,

steeds geheel je

Jan

J. Greshoff Hotel Radnor Hoofdweg Groenpunt Kaapstad k.p. ZAfr

* Niet àl te ‘klassiek’. Want men heeft hier nog niet de ervaring een typographie pure op zijn juiste waarde te schatten. Ik zou er dus een kleurtje in brengen en zoo mogelijk een gesneden of gegraveerd titelvignet. Iets wat ook het ongeoefend oog onmiddelijk als ‘mooi’ herkent!

8 Deze brief van F.C. Terborgh (ps. van R. Flaes) aan Greshoff is niet bewaard gebleven.

9 Waarschijnlijk is dit de bundel De meester van Laertes van F.C. Terborgh, die in april 1954 in De Salamander-reeks bij n.v. Em. Querido's Uitgeversmaatschappij te Amsterdam zou verschijnen.

10 Greshoff bedoelde de essaybundel Schoonheid als eigenbelang van Fokke Sierksma.

11 Bertus Aafjes, Een laars vol rozen was in oktober 1941 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschenen. De bundel was geïllustreerd met tekeningen door F. Reitmann. In 1947 waren de derde en de vierde druk verschenen.

12 Anton van Duinkerken, De ravenzwarte was in 1928 bij Stols verschenen. In juni zou bij Stols een herdruk van deze uitgave verschijnen.