Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

286. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 11 november 1933¹,²

[Bruxelles,] 11 nov.

Beste X.

Zoojuist een brief van Boucher. Hij gaat volkomen accoord met de letter en het formaat van de Byron.

Alléén over het papier voor gewoon en luxe-ex. moet je nog met Boucher onderhandelen.³

1 Gedateerd op grond van het feit dat Greshoff een brief van Boucher had ontvangen over letter en formaat van zijn Gedichten 1907-1934. Dit was het antwoord op de door Greshoff gestuurde brief aan Boucher waarvan in br.285 van 8 november sprake was.

2 Geschreven op briefpapier van de Taverne du Passage, Galerie de la Reine 30, Bruxelles.

3 De oplage van Gedichten 1907-1934 zou bestaan uit 600 exemplaren op Allura-papier en 25 exemplaren op handgeschept Ciconia-papier uit de molen van Miliani te Fabriano. Er is uit deze periode geen correspondentie tussen Stols en Boucher bewaard gebleven over de keuze van de papiersoort voor Gedichten 1907-1934.

[p. 206]

Reken er op dat J.C. Blöm van Bröckelen nog wel wat in die voorrede veranderen zal,⁴ dat je die dus het eerst laat zetten, opdat hij den tijd hebbe! Je kent ZEd's tempo!

Hierbij een knipsel dat je interesseren zal.

Ik zend je spoedig de text voor een prosp. 4 blz. formaat - Byron met briefkaart.⁵ Dan kan ik deze spoedig verzenden.

Veel hart groeten aan Emilius van der Mussertborch.⁶

Veel liefs v. gade en kroost

geheel je

Jan

4 Van de ‘Voorrede’ door J.C. Bloem voor Gedichten 1907-1934 is noch een autograaf of typescript, noch een drukproef bewaard gebleven, zodat niet is na te gaan of Bloem inderdaad veranderingen heeft doorgevoerd.

5 Het prospectus voor Gedichten 1907-1934 meet 13,5 × 20 cm. Het dubbelblad bevat op de voorzijde het vignet van de serie Folemprise en de tekst ‘Folemprise mcmxxxiv’, op de linker pagina aan de binnenzijde een portretfoto van Greshoff, op de rechterpagina een tekst door Jan van Nijlen en op de achterzijde de eigenlijke prospectustekst.
De tekst van Jan van Nijlen luidt: ‘Nu de complete gedichten van J. Greshoff in één boekdeel verzameld worden - voor het meerendeel zijn de in beperkte oplagen afzonderlijk verschenen bundels uitverkocht - zal duidelijk blijken, welk een bijzonder interessante figuur deze dichter is. Hij heeft zich niet, zooals anderen, dadelijk aan de aandacht opgedrongen door een of ander schitterend jeugdwerk: hij heeft jaar na jaar zijn oeuvre opgebouwd en toen de dichter den rijpen leeftijd had bereikt, kon men constateeren, dat zijn invloed op de jongste generatie zeer groot was. De oorzaak van dien invloed is te vinden in den aard zelf van Greshoff's poëzie. Er is in Nederland geen gebrek aan welsprekende en lyrische poëzie, aan hartstochtelijke, wijze en landelijke poëzie. Maar de poëzie van Greshoff is toch nog iets anders. Zij brengt iets, dat in Nederland zoo niet geheel onbekend, dan toch vrij zeldzaam is: een kunstig gedoseerde mengeling van hartstochtelijke liefde voor het leven, van sarcasme voor het kleinburgerlijk bestaan, van vriendelijke ironie en teeder medelijden. Daardoor is zij eenigszins verwant aan de poëzie der Fransche Fantaisisten. Niets is menschelijker dan deze poëzie, waarin iedereen iets van de verborgenheden van zijn eigen ziel kan herkennen. Voor wie hem leest wordt deze dichter een vriend: hij heeft den beminnelijken toon die ontroert en tevens overtuigt. De dichter, die hier aan het woord is, is er een die spreekt van mensch tot mensch, en zelfs zijn sarcasme, dat nooit erg bitter is, heeft nog een vertrouwelijken toon. Hetgeen bovenal in deze gedichten bekoort is de kinderlijke gehechtheid aan het leven, de eenvoudige blijheid om de enkele schoonheden en vreugden van dit aardsch bestaan.’

6 Vanwege het gedeeltelijk ontbreken van de ledenadministratie van de nsb is het waarheidsgehalte van deze benoeming van Emile van der Borch door Greshoff niet na te gaan. (Med. Hans de Vries, Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie.)
Greshoff refereerde in zijn brieven van 9 januari (br.289) en 16 februari 1934 (br.295) ook wel aan Van der Borch als Hitlerjunge Emile. Van der Borch zou in 1943 gefusilleerd worden vanwege zijn lidmaatschap van de Inlichtingendienst (id), een geheime vanuit Londen geleide organisatie, die in Nederland gegevens verzamelde over Duitse activiteiten.