Sjouke Sjaerdema (onder pseudoniem Jan Jagersma)

[p. 7]

Inleiding

De sinea-state was een welvarend huis, gelegen nabij het dorp Tzum in Friesland. Ongeveer twintig jaar voor de gebeurtenissen in dit boek beschreven, plaatsvonden, werd de State bewoond en de heerlijkheid van dezelfde naam bestuurd door heer Gerrit Klaas van Sinea. Deze had twee zoons en twee dochters. De oudste zoon heette Hendrik. Deze is, als het volgende verhaal begint, zijn overleden vader als heer van de heerlijkheid opgevolgd. Hij is een trots en eerzuchtig alsook een egoïstisch mens. Ernst, de tweede zoon van Gerrit Klaas van Sinea, is bij de aanvang van het verhaal een ongelukkige. Tegen de zin van zijn vader was hij met Ruurd, een der pachters van de Sinea, als vrijwilliger in het Bourgondische leger getreden. Zijn zucht tot avonturen was gewekt door de kennismaking met een Bourgondisch edelman, Albert Quintijn d' Ably. Deze voerde het bevel over een ruiterafdeling van het Bourgondische leger en geraakte in een barre najaarsavond, misleid door de duisternis, van de weg naar Franeker af en kwam terecht op de pachthoeve, die door Ruurd bewoond werd. Ruurd werd gesommeerd de troep soldaten naar Franeker te geleiden, maar hij wist hen naar de Sinea-State te voeren. Daar overnachtte de hoofdman met zijn soldaten. Het gevolg was, dat Ernst ontevreden werd met zijn tot nu toe geleid leven als Friese jonker en naar het leger ging verlangen. Een ander gevolg was, dat de ruiterhoofdman verliefd

[p. 8]

werd op de jongste dochter van Gerrit Klaas van Sinea, jonkvrouw Maaike. Zijn liefde werd beantwoord, maar hevig tegengewerkt vooral door Hendrik, die niets van de Bourgondiërs moest hebben. In die dagen woedden de twisten tussen de Schieringers en de Vetkopers. Heer Gerrit Klaas van Sinea bemoeide zich zo weinig mogelijk met de in zijn oog dwaze twisten. Dit bezorgde hem de bijnaam De Lafaard. Slechts node stemde hij er in toe, dat Ernst de Bourgondiërs en de Schieringers hielp bij de verovering van het roofslot der Vetkopers, genaamd de Uilenstein. Bij die verovering geraakte Albert Quintijn d'Ably zwaar gewond. Ernst kon hem naar de Sinea-State vervoeren, waar men hem zorgvuldig verpleegde. Gedurende de tijd, dat de Bourgondiër als patiënt op de Sinea - State verpleegd werd, groeide de liefde van jonkvrouw Maaike tot de vreemdeling zodanig, dat zij elkaar trouw beloofden. De Bourgondiër moest, zodra hij hersteld was, Friesland verlaten. Hij verlangde ook naar zijn vaderlijk kasteel, inzonderheid naar zijn ouders en zijn broer Henri. Ernst vergezelde hem naar Die Haghe. Ruurd maakte deze reis ook mee, want de Bourgondiër had de heer Van Sinea overgehaald om enkele paarden - men dreef op Sinea-State een bekende paardenfokkerij - in Die Haghe te koop aan te bieden. Ter gelegenheid van Ernsts bezoek aan Die Haghe ontmoette hij daar de Friese edelman Otse Harinxsma van Sloten, die in de lijfwacht van de stadhouder diende. Ernst was zeer begerig om ook soldaat te worden. Hij ging terug naar de Sinea-State, na eerst de feestelijkheden, opgeluisterd door een schitterend toernooi, die gegeven werden ter gelegenheid van het bezoek van Filips de Goede aan Die Haghe, te hebben bijgewoond. Terug op de Sinea-State verzocht hij zijn vader om, even-

[p. 9]

als zoveel Friese edelingen toe te mogen treden tot het Bourgondische leger. Heer Gerrit Klaas van Sinea kon zijn toestemming daartoe onmogelijk geven, omdat hij zich juist mede aan het hoofd had gesteld van de verbonden Schieringers en Vetkopers, die gezamenlijk zouden trachten zowel de Hollanders als de Bourgondiërs Friesland uit te jagen. De Bourgondiërs waren van toen aan de aartsvijanden van die Friezen, die er net zo over dachten als de heer van Sinea.

Ernst brak met zijn vader en ging terug naar Die Haghe. Daar vernam hij evenwel van zijn oudere vriend Otse Harinxsma, dat deze de dienst vaarwel zegde, om zich in Friesland ter beschikking van de Friezen te stellen, die grotelijks behoefte hadden aan in het Bourgondisch leger geoefende aanvoerders. Harinxsma haalde Ernst over om ook weer mee terug naar Friesland te gaan. Hij zou het met Ernsts vader wel in orde maken.

Albert Quintijn d'Ably had intussen zijn stamslot in Bourgondië bezocht. Tijdens zijn verblijf aldaar stierf zijn moeder. Hoewel zijn vader andere huwelijksplannen had voor zijn jongste zoon, stemde hij er in toe om via Filips de Goede de hand van jonkvrouw Maaike van Sinea te vragen ten behoeve van diens ruiterhoofdman, ridder Albert Quintijn d'Ably.

Van dit huwelijksaanzoek is niets terechtgekomen. Wel toog de aanstaande bruidegom, vergezeld van Ernst van Sinea, naar de Sinea-State.

Doch toen was de oorlog van de Friezen tegen de Hollanders en de Bourgondiërs juist uitgebroken. Albert ontmoette wel zijn geliefde, die hij het gouden crucifix van zijn moeder en een prachtige wanddoek ten geschenke gaf. Op Maaikes kamer nam hij haar tot vrouw. Kort

[p. 10]

daarop werd Albert Quintijn gevangen genomen, en zou zeer zeker ter dood veroordeeld worden. Jonkvrouw Maaike reed naar Franeker en smeekte de bevelhebber van het Friese leger, de heer Otse Harinxsma van Sloten, om het leven van haar geliefde. Harinxsma kon haar niets beloven. Ontroostbaar reed jonkvrouw Maaike terug naar haar State. Maar in de avond ontsnapte de Bourgondiër uit zijn gevangenis. Hij moest evenwel Friesland verlaten en kon zich dus niet met zijn geliefde in verbinding stellen. Jonkvrouw Maaike verwachtte een kind. Dat was voor de bewoners van Sinea-State een grote schande. Vooral haar broer Hendrik verachtte haar daarom diep. Zij werd naar het klooster St. Anna Ter Wolde gebracht, waar haar kind geboren werd.

Het is voor de belanghebbenden steeds een duistere zaak gebleven of de biechtvader van bisschop David van Bourgondië slechts toevalligerwijze juist op St. Anna ter Wolde was, toen het kind van jonkvrouw Maaike geboren werd. Deze biechtvader, een eenvoudige monnik, genaamd broeder Titus, was de broer van ridder Albert Quintijn d'Ably, namelijk Henri Quintijn d'Ably, die als kloosterbroeder de naam Titus had aangenomen. Hoe dat zij, hij doopte het kind van zijn broer en jonkvrouw Maaike. Feitelijk was het doel van zijn bezoek aan Friesland om toch het huwelijk tot stand te brengen tussen zijn broer en de jonkvrouw van Sinea. Toen hij evenwel hoorde wat zijn broer zowel zijn geliefde als haar familie op de Sinea-State had aangedaan, besloot hij eerst de jonkvrouw in het klooster te bezoeken. En daar was juist het kind geboren, een welgeschapen zoon. Hij doopte het in de naam des Vaders, des Zoons en des Heiligen Geestes en gaf het de naam Albert Quintijn, zoals de moeder het wenste.

[p. 11]

Daarna hult zich de geschiedenis voor enige tijd in het duister. Waarom bijvoorbeeld broeder Titus geen verlof kreeg van de heer van Sinea om jonkvrouw Maaike mee te nemen naar Stavoren, waar ridder Albert haar wachtte, weten we niet. Wel is bekend, dat op Paasmorgen rovende benden uit het Gelderse het klooster hebben overvallen, de oudere nonnen vermoord, de pastoor opgehangen en enkele jonge nonnen ontvoerd. Van jonkvrouw Maaike was sindsdien geen spoor meer te vinden, evenmin als van haar nog zo pas geboren zoon.

In het eerste hoofdstuk van het hierbijgaande verhaal worden enkele dingen dienaangaande duidelijker.