Mei

(1889)–Herman Gorter– rechtenstatus



[pagina 1]
I. Een nieuwe lente en een nieuw geluid: Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit, Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht In een oud stadje, langs de watergracht - In huis was 't donker, maar de stille straat Vergaarde schemer, aan de lucht blonk laat Nog licht, er viel een gouden blanke schijn Over de gevels in mijn raamkozijn. Dan blies een jongen als een orgelpijp, De klanken schudden in de lucht-zoo rijp Als jonge kersen, wen een lentewind In 't boschje opgaat en zijn reis begint. Hij dwaald' over de bruggen, op den wal Van 't water, langzaam gaande, overal Als 'n jonge vogel fluitend, onbewust
[pagina 2]
Van eigen blijheid om de avondrust. En menig moe man, die zijn avondmaal Nam, luisterde, als naar een oud verhaal, Glimlachend, en een hand die 't venster sloot, Talmde een pooze wijl de jongen floot. Zóó wil ik dat dit lied klinkt, er is één Die ik wèl wenschte, dat mijn stem bescheen Met meer dan lachen van haar zachte oog... Heil, heil, ik voel hier handen en den weeken boog Van haren arm. Een koepel van blind licht Mild nevelend omgeeft mijn aangezicht, Mijn stem brandt in mij als de geele vlam Van gas in glazen kooi, een eikestam Breekt uit in twijgen, en jong loover spruit Naar buiten: Hoort, er gaat een nieuw geluid: Een jonge veldheer staat, in 't blauw en goud Roept aan de holle poort een luid heraut. Blauw dreef de zee, het water van de zon Vloot pas en frisscher uit de gouden bron Op woll'ge golven, die zich lieten wasschen En zalven met zijn licht, uit open plassen
[pagina 3]
Stonden golven als witte rammen op, Met trossen schuim en horens op den kop. Maar in zijn rand verbrak de zee in reven Telkens en telkens weer, er boven dreven Als gouden bijen wolken bij het blauw; Duizende volle mondjes bliezen dauw En zout in ronde droppen op den rand Van roodgelipte schelpen, van het strand De bloemen, witte en geele als room en rood' Als kindernagels en gestreepte, lood- Blauw als een avondlucht bij windgetij. Kinkhorens murmelden hun melodij In rust; op 't gonzen van de golf dreef voort Helderder ruischen als in drooger woord Vochtige klinkers, schelpen rinkelden In 't glinst'rend water glas en kiezel en Metalen ringen, en op veeren wiek Vervoerde waterbellen vol muziek Geladen, lichter wind. Over het duin Dreven ze door de lucht tot in den tuin Van Holland, en die schoon en vol was zonk, En brak in 't zinken wijl muziek weerklonk Schooner dan stemmen, en van mijmerij
[pagina 4]
Elk duin vreemd opzag verre en van nabij. En in een waterwieg, achter in zee - Duizend schuimege spreien deinen mee - Ontwaakt' een jonge Triton en een lach Vloeid' over zijn gelaat heen, als hij zag De waterheuvels om zich en een toren Van een wit wolkje boven zich, zijn horen Lag in zijn blooten arm, verguld in blank. Hij blies er in, er viel een zacht geklank Als zomerregen uit den gouden mond, Toen luider lachend wentelde hij rond En zwom naar boven door den waterval Van schuim en sneeuw die drijft in ieder dal Tusschen twee waterbergen, zie, hij ligt Nest'lend in kroezig water, 'n wiegewicht, Door moeder pas gewasschen in haar schoot; Het drijft van ronde druppels, overrood Reiken de armpjes, uit het mondje gaat Gekraai; zoo dreef hij, in het bol gelaat Tusschen de lippen in, de gouden kelk, Fontein van gouden klanken, een vaas melk- Wit was hij drijvend met gemengden wijn, Vurig rood blozend door het porselein.
[pagina 5]
Nu zetelt hij in 't water, baar na baar Ziet hij al lachend rijzen na elkaar, Daar schatert hij en spant den blanken arm, En door het water gaat een luid alarm. Toen werd de zee wel als een groot zwaar man Van vroeger eeuw en kleeding, rijker dan Nu in dit land zijn: bruin fluweel en zij Als zilver en zwart vilt en pelterij Vèr uit Siberisch Rusland; geel koper Brandt vele lichtjes in de plooien der Hoozen, in knoopen en in passement Van het breed overkleed, wijd uithangend. Was zoo de zee? Neen, neen, een stad geleek Ze, pleinen en straten in de kermisweek, Boerinne' en boeren, en muziek en dans In de herbergen en in lichten krans Om elke markt de snuisterijenkramen. Of als een koning komt en alle ramen Zijn licht des avonds en uit ieder dak Een witte vlag. Zoo was de zee, er stak Een vlag van alle gevels, achter 't raam
[pagina 6]
Der golven brandden rijen lichten, saam Liep heel het volk. Meermannen zwommen aan, Nimfen en elven der zee, en zaten aan De groene hellingen. Maar Tritons stonden Oud en gebaard ter zijde, aan de monden Trompetten, bouwende een lange straat Geluid over het zeegelaat. Toen werd het stiller en een wolk van licht Begon te drijven op het zeegezicht, Dichtbij de wolken waar een witte schaar Van jonge winden zat te lachen. Daar Werd alles zwijgend. En een geele boot Kroop uit den nevel en daarin school rood, Vooraan en vóór het linnen zeil, een kind.... Wee, wee mij, nu mijn hart mij overwint, En mijn stem stom slaat nu dit nieuwste woord Geboren werd.... er is iets dat bekoort In ieder ding, en die dat weet, hij gaat Altijd langs watren, door jong gras, en laat Zijn nog zijn voeten koel in dauw van wei. Voor hem is 't nimmer nev'lig, maar een Mei Van kind'ren en een stroom van bloemen waar Zijn woning is, en zóó is 't ook mij, maar
[pagina 7]
Dit kind was louter, niets dan lieflijkheid; Het zat zoo stil te staren, zoo verblijd Blonken haar oogen in het schaduwlicht Achter het zeil, zoo bloosde haar gezicht, Zóó mooi, zóó zacht was ze, een rozeblad, Geblazen door den warmen boschwind, dat De beek afloopt onder den hazelaar, En dan tusschen de lage weiden, waar Het groen is en de hooge hemel blauw. Blij en verwonderd of ze nòg niet wou Gelooven 't water, tot verwond'ring week Voor veilig lachen en ze beurt'lings keek Naar schuimfonteinen en de gladde kruin Van golven in dien witgebloemden tuin Der zee, of naar den Wind, die danste aan Als 'n jonge kerel op een kermisbaan, Of naar 'n visch, die roode vinnen uit Het water stak. Dat alles was een buit Voor jonge oogen. Daar veel verder stond Hoog op zijn teenen een zeegod, zijn mond Bolde op een gouden horen. In het rond Brak één geluid van water en van lucht, En alles nieuw voor een die zulk gerucht Nooit hoord'; haar hoofd werd voller en ze deed De oogen toe en rustte - de boot gleed
[pagina 8]
Langzamer verder; onbeweeglijk scheen De zon, de wind liep mee en om haar heen. Wie was ze? Van de twalef zusters één, Die op de zon staan, hand in hand, alleen, Als 't spel van kindren in een kleinen kring. Om beurten gaat er een en breekt den ring En laat de andren bedroefd achter, maar Veel zijn hun tranen niet, het weenen waar Zoo gouden licht is, kan niet durend zijn. Zoo zijn ze weldra blij weer en hun pijn Houdt op - toch was hun droefheid nu het meest Bij deze laatste leegt', er was geweest Zoo lang gelach met haar, zij was altijd De schoonste en de vreugd van elk, waar nijd Niet is. Nu was zij heen. De zusterrij Boog over luistrend, ziende hoe 't getij Met haar hoog ging. Er mistte een waas geluid Van brekend schuim en gouden horens uit, Omhoog tot haar. Die kindren keerden om, En stonden naast elkander, weenend, stom. Dat zijn de blonde maanden die daar staan, Gelijk geboren toen de moedermaan Heel zwaar was in een starr'gen winternacht.
[pagina 9]
Naakt baarde zij ze, maar de zon hield wacht, Koudrood zooals hij met Aurora kwam, Die sloeg ze in haar kleurig kleed, hij nam Ze tot zich. Zie hoe blank en blond ze staan, In 'n ring van blond haar, één is heengegaan, De liefste, blondste, ja de kleine Mei. Niets in de ruime wereld is zoo blij Als deze aarde: Cynthia als ze zit In hare nachtboot, toont het blank gebit Van lachen en de tweelingsterren staan Stil bij haar, vragend: zal ze hier langs gaan? En er is altijd vreugde in de lucht, Waar zij voorbij is en het zacht gerucht Van hare vleugels wijkt. Dan liggen bloemen Op haren weg en kleine eng'len noemen Ze zamelend haar naam, hoe vol ze was Van wonderen. En in het dichte gras Dat in de hemelwei groeit, liggen zij Lang pratend' of alleen in mijmerij. Eén ding is droevig en maakt zacht geklaag Altijd om d' aarde heen, 'n nevel vaag
[pagina 10]
En luchtig om dat lijf: 't is wisseling Van zijn en niet zijn en dat ieder ding, Zielen en bloemen, drijven naar dat rijk, Waar 't wit en stil is en den dood gelijk. Want zooals altijd aan het eind van 't jaar Trekvogels uit het land gaan met misbaar Van vogelstemmen uit de hooge lucht, De kind'ren op de straat hooren 't gerucht En kijken, zeggend: ‘zomer is voorbij, De kou komt’ - in de wolken gaat de rij Van vogels - zóó zóó gaat alles voorbij. Maar zooals ik eens aan het strand der zee Was 's avonds, doch niet was mijn hart te vree, Maar bevend en ongerust - en zooals toen Vlak voor den hemel, voor het vermillioen, Een vogel, een zwart beest vloog, duidelijk Gespreid op staart en veer: daaraan gelijk Komt élk ding en gaat élk ding en is schoon Omdat het eenzaam is. Het is de zoon Van Onrust, in de scheemring van zijn schoot Geboren, en sterft eensklaps waar de dood Het neerslaat - maar het staat voor 't licht Zijn leven lang. Welaan, ik zoek 't gezicht Van Mei zoolang zij in het leven was.
[pagina 11]
Zij dreef nu langs de banken, waar een wolk Van rood zand elke golf afstuift, het volk Zat daar in scharen, maar in groene grot Wat verder 'n meermin en een watergod. Mei zag ze en lachte en een zacht geschater Klonk even bij haar, toen kwam van het water Klappend een vlaag van handgeklap en toen Gesnap van tongen, zooals vrouwen doen. Maar hij keek fonklend en een rood gebloos Verroodde háár wang - Mei stond op, een doos Van zilver stond in hare hand, een poos Hield ze ze roerloos - van haar arrem gleed Langzaam een plooi weg uit het witte kleed. Toen zagen honderd oogen, werd het stil, Zoodat niets meer gehoord werd dan 't geril Dat water maakte op de heuvels en 't Gedempte lachen van wie nalachten. Het zilver schitterde - daar vlogen heen Twee fladderende vlindertjes, de één Als twee blaadjes ivoor van Indië En een als lapjes sjaal uit Perzië. Wiss'lend van glans de vlinders dansten voort Over de branding heen, toen klonk het woord
[pagina 12]
Van Mei: de lange dag vindt nu zijn eind In 't wolkig westen: ziet de zon verkwijnt Al, het wordt donker en later en ik mag Niet langer blijven. Zwemt nu heen. Ik zag Zoo even reeds het lichten van de ster, Den page die mijns vaders kleed draagt, ver Achter het Oosten wacht de maan, een zweem Van blank licht zwelt al van den diadeem. Daarom vaart wel. Van hier. Maar vaart al zacht, Want gaarne wilde ik mijn eersten nacht Dragen in stilte. Ziet, daar is de maan, Een vriendlijke gezellin, gij kunt gaan. Zoo als des nachts de eenden, in het gras Slapend, dat in de sloot groeit, met geplas Plotseling wakker worden, snaterend, Slobberend kroos, één staat er overend Zijn vleugels slaand' en krijscht hoog in den nacht: Zoo werd uit diepe stilte onverwacht Beweging toen zij gingen. Maar nog lang Verglomme' in 't nat trompetten, een gezang Zongen een school meermannen, die heenzwom, Hier dreven minnenden, ginder beklom Een jonge god een hooge golf en keek
[pagina 13]
Of Mei stond waar zij stond - o zij geleek Een kleene witte baak: er werd in zee Verlangd dien nacht om met de golven mee Tot haar te gaan. Menig en menig prins Zag zijn koralen leger niet, maar ginds Zaten ze in hun mantels, waar heel ver Het water spoelt onder een lage ster. Zij was nu bijna bang, nu ze alleen Gelaten, droeve golven met geween Zag komen, zooals vrouwen die rondom Een doodverdronken man gaan - om en om Slaan de armen met een wijd en woest gebaar - Zoo vielen ook de baren na elkaar Aldoor donkerder en haar hart werd leeg Door angst, tot plots van uit wat wolken zeeg Regen van stralen en de gouden maan Het water laafde. Zoo heb ik zien staan Een monnik bij een volle donkre ton Met glazen geraad, en weg nam hij de spon Dat 't vonken spoot in bekers of de wijn De zon nog in had van den geelen Rijn. Zoo stond de maanvrouw in een hoogen wind En boog de urn voorover voor haar kind.
[pagina 14]
En tusschen zee en wolken leek een kelder Van wijn verlicht, 't wijnwater plaste helder Over haar voetje. En om haar volle kuit Toen zij door 't maanlicht waadde, lachten uit Iederen druppel beeldjes van de maan; Zij zag het telkens en bleef telkens staan. Er lag op 't strand een zandheuvel, een fort Als kindren bouwen, schuim en water stort De grachten binnen als de vloed opkomt: De bloote voetjes vluchten, de zee gromt. Dat bouwden visscherskindren of misschien Wel elven der zee, zooals men 's zomers zien Kan, op een morgen, als de zon heel vroeg Begint te schijnen, en juist licht genoeg Geeft; in de verte is er dan een schijn Van loopende kindren haastig uit het duin, Jongens en meisjes, flauw rooskleurig, naakt. Ze zijn er niet meer als 't zand witter blaakt. Zoo was dit fort gebouwd misschien, waar zij Ging zitten tegen 'n wal aan, om en bij Lagen de schelpen, die het maanlicht maakt Schatkamertjes van licht, maar als het staakt, Dan is de glinstring dood en huist gekreun
[pagina 15]
Er binnen, geen behagelijk gedeun Meer van de zomerachtermiddagen. O wat verschrikte haar het wisselen Van 't donker in de lucht en op de zee, En van het melkig licht als de maan glee Uit losse wolken in een zwartblauw meer, Waar sterren fonkelden, maar keer op keer Wegstierven, als grasbloempjes bij een roos Gegroeid. - De gulle maan vergoot een hoos Telkens van stralen, 't was een lange tijd Voor 't hart weer stiller ging der kleine meid. En toen zij daarna insliep, was het of Een moeder heenging als haar kind slaapt, dof Verblonk in moeders hand de maanlamp, kort Achter de dunne wolkschermen, een schort Grauwbruin hing voor de lage lucht; een deur Waarin de maan verging, één lange scheur Brandde nog lang en werd pas laat gebluscht. Zij sliep op 't rustig strand; even gerust Lag ze als een der schelpen, er bewoog Niets dan het ondiep water, dat soms hoog Tot bij haar opliep, met een flikkering In een licht rimpeltje, alsof een ring
[pagina 16]
Van geroest goud daar lag, en daarom heen Het water speelde met den edelsteen; Zij lag drinkend den slaap, zonder gerucht Blies zij haar adem in de koele lucht. En toen begon daar op het wijd tooneel Der zee, als een oud drama waarin veel Geroep van moord is, en de lucht van bloed Hangt in de zaal - de scène is leeg: er woedt Een dolle storm om 't hooge huis, er vallen Schoorsteenen en de wachten op de wallen Hooren geluid van vijanden in 't veld. De regen huilt en gudst, wind giert, daar snelt Een moordenaar het huis uit en men weet Dat daar een lijk ligt: donder rolt en wreed Rijt over het tooneel de maan een streep. De diepte leek te kermen van wie scheep Eens gingen uit dit land op winst en buit, En die ook keerden, zilver en stapels fruit Van de Antillen voerend in de prijzen Op sleeptouw, visschers zagen 't bootsvolk wijzen Naar torens op de kust, wanneer ze langs
[pagina 17]
Hun boorden varend, den oranje glans Van appels en citroenen zagen en de kleur Van goud en zilver, en den zoeten geur Roken, die uit de open poorten sloeg. Maar als de nacht kwam en haar wolken droeg, De zware kussens die haar leger zijn, Waarin ze lui slaapt - dan zag ze de lijn Breken en 't stranden van het rijke schip. Ruw klonk het lachen van haar donkre lip. - Die leken nu te kermen: tusschen goud Lagen gelaten onder water, oud, Doodsbleek en doodzwart, van hun lippen vlood Een flauw geroep als van mannen in nood, En wiegd' in 't water. Dat was schrikkelijk. Maar Mei was doof van slapen, liet geen blik Van hare lichte oogen glippen, was Een nachtelijke bloem in veel zwaar gras: Zij lag drinkend den slaap, zonder gerucht Blies ze haar adem in de koele lucht. Lang klom dat akelig gehuil alleen Uit zee, het leek het druppelend geween Dat in de bosschen herfst maakt, en de wind Een schouw door in een kamer, waar een kind
[pagina 18]
Probeert te slapen. Maar het voelt geween Ook in zich zelf en slaapt niet, zoo alleen Liep dat geluid de zee rond, nu eens hoog, Hoog in het donker, waar de wind bewoog Angstig de wolkzoomen, en dan heel laag Waar tusschen dommelende golven traag Walvisschen zwommen op hun logge romp. Dan klonk het als geroep van een roerdomp Te middernacht, die schreeuwt uit het moeras, Zoodat de reiziger in het boschgras Dat langs den grijzen straatweg groeit, blijft staan, Onder de bladerschaduw; in de maan Gaat hij dan verder, vol verwondering. Wat is er in de verte schemering? Bevangt de lncht ontroering? Komt er thuis Een rij van visschers, wat is dat gedruisch Als van een bui zeeschuim? Ik hoor gekras Als van een vogel als er storrem was En er een lijk ligt op de grijze kust. Wat is er, wat verstoort de stille rust Van Mei, die de oogen opent en daar zit Staroogend, als een kranke vrouw in 't wit? Of zijn het ook haar wonderlijke droomen
[pagina 19]
Die daar in optocht langs den zeezoom komen, De witte golven lekken hunnen voet. Het oog van Mei gaat glanzend hun temoet, Wat is het dat die donkre mannen dragen In monnikskap en pij, hoor, hoor, ze klagen Als om een doode; dié ligt op de baar. Zij is nog jong en in het blonde haar Dat hangt, liggen de bloemen van April. Wee, wee, het is haar zuster, zie ze wil Al tot haar gaan, kussen de witte hand Die ligt op witte wade, van het zand Kàn ze niet opstaan, hoor, hoor, hoe ze schreit. Daar fladdren kraaien en hun schreeuwen rijt De lucht aan flarden, en een dof gedruisch Als van een sneeuwbui om een donker huis, Zwiert om de voeten die al verder gaan. Stil, kind, wees stil en zie het niet meer aan. Daar rijdt de Dood, die bleeke groote man, Den donkren stoet al na, hij alleen kan Ons troosten, daar rijdt hij, is nu voorbij, Stil, stil, wees stil, wat dood is berregt hij. Zooals de schapen van de heide, laat Door 't groene avondlicht gaan, dat wie staat
[pagina 20]
Op een bemosten heuvel, ze ziet gaan Van den heizoom en in een donkre laan, Den hoek om - zoo verliet die donkre troep Die zij nazag, zoolang nog het geroep Van vogels opging, het gerekte strand. Toen zonk de angst van haar gelaat, haar hand Lag droomend naast haar, klein en blank en loom En veilig en sliep mèt haar en geen droom Kwam meer, het was alsof de Dood Die meenam toen hij in het Noorden vlood. Weet iemand wat op aard het schoonste is, Het allerschoonste? welks gelijkenis Hij ziet in alles wat hem vreugde geeft? Waarom hij lief heeft wat rondom hem leeft? Waarom diè rijkdom wil en diè een vrouw En één zichzelf, hoewel ze allen nauw Weten dat ze iets zoeken dan een woord Alleen? Weet iemand dit? Wel, hoort. Het is waarom het kuiken zoekt de hen, Het kind de moederborst, waarom ik ben Bang voor den winter en den herfst, den nacht Van 't jaar - waarom een jong kind niet de pracht Der sterren liefheeft, wel een vlam en vuur
[pagina 21]
Van een wit kaarsje - met een klaar getuur Ligt hij op 't kussen wakker, lang, en met Zijn oogen volgt hij 't waaiend flikkren, het Vlammetje brandt nog in zijn droomen voort. Het is waarom zang en muziek bekoort, Maar marmer mij verschrikt en witte kleur, Ik roode rozen liefheb en den geur Van blinkend fruit en verf van donzig ooft. Het is waarom een meisje een man belooft Te stoven in haar armen en verlangt Naar 't warme mooie huwlijksuur, ze dankt Hem voor zijn liefde, of hij anders kon. Het is het vuur, de warmte, 't is de zon. De wolken werden van een licht karmijn, Uit grauw van plassen welde gloor, en wijn Verwolkte hier en daar tusschen de golven, Als Bengaalsch licht, het werd dieper bedolven Door ruige schuimkoppen, maar 't lachte toch: Zoo lacht in waterkelk wijndroppel nog. De zee werd aan een oud Grieksch land gelijk Zooals dat nu is, maar eens was het rijk Aan beelde' en tempels; nu liggen dooreen Zuilen en blokken kapiteel: de steen
[pagina 22]
Verweerde in brokken en werd schaduwig. Er groeien anjelieren en honig Zuigen daar bijen, toch lijkt het droevig Wanneer de zon pas schijnt. - Maar 't werd een dans Weldra van alle kleuren op de schans Van wolken, die nog op het Westen lag. Een wind begon te waaien en een vlag Leek wel te klapp'ren, of een blanke zwaan Zijn vlerken uit te slaan stond bij een baan Van vijverwater, veeren rak'len los, En schuim verstoof zooals die vogeldos. De zon ging aan 't vergulden, spiegelglas In goudsculpturen dreef in zee, er was Speling van kleuren en in elken kuil Ontsproten kleuren, gingen kleuren schuil. Daar waren 't zeepsopbellen, maar aan 't strand De kleuren van dat dartel tooverland, Dat schelpen elkaar maken: violet, Grijs parelmoer, geele barnsteen, omzet Met kleine schelpjes als van nat granaat. Daarvan steeg damp op met een incarnaat Van al die glanzen tot één witten gloed, Langs 't heele strand. Maar het werd wonderzoet Te zien, toen Mei daarin haar armen stak, Ontwakend, oprijzend, zich op het vlak
[pagina 23]
Van hare handen steunend dat gekraak Kwam van de schelpen - op haar teere kaak Vochtig van slapen, schoot een zonstraal schuin, Dat het bloed beefde, van den rand van 't duin. Zij keek er langs de zon zelf te gemoet, Begon te lachen en sprong òp te voet En schortte 't rimplend kleed zóó dat de knie Bloot bleef - toen stond z' en poosde - wie Zag in den zomer bij den vollen vliet, Door 't heete weiland, in het blauwe riet, Ooit zoo een boschnimf lachen, was er ook Zingend een leeuwerik vlak bij, al dook Een voren op of dreef een juffer aan In 't blauw, al had ze bloemen uit het graan. Zulk lachen hoorde ik wel eens op een hei, Laat na een middag als een donkre bij Vertoornd naar huis raasde onder zijn vracht. De heuvels werden donker, maar een dracht Van geel en purper om de westerkim; Een nimfje gaat langs 't lage hout en slim Glinstren daar sateroogen, een geschuif Door dorre bladen, en zijn steile kuif Zie 'k voor de lucht gaan, dan klinkt stil gekeuvel En dan genietend lachen om den heuvel. Zoo als ze lachte zit een vogel lang,
[pagina 24]
Een nachtegaal, streelend de lucht met zang, Met open bekje op een stillen tak, Boven een boschvijver, het bladerdak Laat weinig nachtlicht door, er is geluid Ver in het bosch, maar boven alles uit Kweelt toch het zwarte vogeltje zijn slag. - Zoo wolkte en welde van haar mondje lach. Zoo stond ze lang, toen ijlde ze al voort Op roode voetjes, wit zand werd verstoord, In haar blank kleedje en het gouden haar Daarover heen en met een ruim gebaar Van arme' en handen als een kind en schel Een uitroep, rinklend als een arrebel. Nu op het steile duin, zie waar ze staat, Tusschen het helm dat waait, om haar gelaat Wind en haarlokken, en een hooge val Van stroomgoud achter haar, alsof de hal Des hemels leeg liep langs vergulden trap, Onzichtbaar 't blauw van goud, in handgeklap, Uitwuivend linnen en een geelen gloed. Hoe eenzaam blijft de zee nu zij het land in spoedt. En nu haar tooverige tocht begint, Zoo drijft de maan den hemel in, de wind
[pagina 25]
Steekt zoo op - laat nu ieder zien naar haar. Want wie dit eens zag, heeft het lange jaar Vreugde genoeg en ook in wintertijd Ziet hij haar oogen nog. Ze huppelt blijd, Op maat schom'len haar armen als de ra Van 't schip in golven. En de wind loopt na, En zij loopt door het gouden zonlicht, nu In heete gletschers zand en dan waar 't luw Is. Binnen alle duinen waar zij klom, Heetten haar die valleien wellekom, En baden of ze bleef; stond niet een rij Van blauwe en geele bloempjes zij aan zij Geschaard, zooals menschen in een theater. Zij zeiden alle hare namen, 't water Komt daarbij in den mond, de geele nelken En vroolijke violen die de kelken Zacht bengelen doen door het grazig mos, En koude sneeuwklokjes bij kreupelbosch. Dat te vergeefs; maar eenmaal leek haar doel Een effen duinvijver, een vogelpoel, Die 'n zomerdag niets doet dan spiegelen Het kleine vee dat de lucht afweidt en
[pagina 26]
Zich samen naar den stal beweegt, waar ver Al zware rund'ren liggen en een ster Des avonds brandt; zoodra die avond komt, Dalen daar vogels in, het bijke bromt Langs heuvelhelling en de flauwe echo Der avondzee komt door het duin, en stroo Wuift neigende. Daar stond ze nu en dronk, De lippen in 't hol handje - 't water wonk Met de wenkbrauwen waar de druppel viel, In lichtgroen gras; nauwsluitend om den hiel Perste het water op, 't werd stiller weer En heel stil, toen sloeg ze de oogen neer En zag zich zelve. En een blijde schrik Verstelde haar, het werd een oogenblik Waarin ze niet dacht, vol van zoet gevoel Van dartelheid en overmoed - en koel Lag nog de wel - schroomend deed ze een stap En zag haar eigen blozen, voor een lap Weerspiegelend blauw als een rood robijn Op hofgewaad. Dat was voor 't oog festijn Om naar te zien: haar lippen krulden om, Ze knield' om zich te kussen in den kom. Maar toen vier lippen raakten en haar oog Zijn glans vlakbij zag lichten, toen bedroog Het water haar en vaagde rimpels in
[pagina 27]
De wangen van het beeldig kind, haar kin Ging dobberen in golfjes. Zij bleef stil, Geduldig wachten tot de breede ril Aan de oevers uitstierf. Van haar mondje droop Een kettinkje druppels, waar 't viel daar kroop Een bloempje uit den grond, een meizoentje. Zoo zat ze midden in bloemen, en ze Keek naar hun witte kroontjes tot de plas Haar beeld weer stil hield, en het was als las Ze aandachtig letters van haar schoonheid; zoo Bewogen hare lippen tot ze bloo, Of iemand daar was opzag, wien ze kon Vertellen. Er was niemand dan de zon. Maar uit den vijver vluchtte een beekje heen, Water louter juweelig licht, een steen, Een marm'ren kei in 't beddingzand, laat kwik Los, zilver, dat fijn schittring geeft waar dik Riviergras is gewassen. Zwaar geblaard Staan jonge planten in de oeveraard, Het zijn de luistraars naar het zacht geschal Dat 't water maakt. Het springt met zwarten val En praat en babbelt lager in de schaûw. Klimop en varens luisteren, maar nauw
[pagina 28]
De hooge boomen, die zijn altijd vol Van zonschijn en van wind en 's avonds dol Van spreeuwgekwetter. Maar laat in den nacht Is 't water hoorbaar als de boomuil lacht. Als een wit vlindertje liep zij daar heen, Door bonte vlekjes licht, op 't witte been Bevend schakeerend. En toen klom ze af Waar het beekwater viel en monding gaf Tusschen twee weien, die het beide streelt. Daar staat een wilg, een wachter die zich beeldt, En komen grove runderen den stroom Drinken des avonds, daar valt laat en loom Het loof af in November, daar licht loomer In vreemde maanden al de jonge zomer. Daar stond in 't engste hoekje van de wei Tusschen wat elzen en een haag van mei- Doorn rood geknopt, een bloemkorf opgehoopt Met versche bloemen, om den korfrand loopt Een slinger van seringen, 't lijkt gewicht Van bloemen, maar heel binnen in half licht Glimt nog een boterbloem. Mei had gezet Haar voet in 't weeke zand, en sleepte met Haar enkels 't klare water door de beek,
[pagina 29]
Die 't spoor wegwischte; de oppervlakte leek Om 't voetje pret te hebben, in 't lommer Bleven spiralen spelen op 't water. Nauwlijks op 't land, daar zag ze in dien hoek - Zoo ziet een kindje om de deur, wien koek Beloofd werd - bloemen, en een korten weg Nam zij er heen en liep onder de heg Dat knopjes schommelden, en gooide dol Jublend den bloemkorf om. En handen vol Weer scheppend uit den dauw, had ze een dans Door 't heele weiland; geen klaver had kans Zijn kluwens niet gesierd te zien, het stoof Van bloemen om die danste, een boom die 't loof Bezwaard van regen strooit, geeft zooveel tooi Niet aan den grond - het leek ruischend gestrooi Meer, op den avond van St. Nikolaas Van gekleurd suikergoed, of als met Paasch Men bonte eitjes te verbergen gaat. Zij danste rond en heel de wei had baat, En ook de beek, want als een springfontein Die een kolom spuit, maar in druppen klein Gemaakt wordt, zoo viel bij haar schouders neer Een vlucht gebloemte. En telkens wierp ze weer,
[pagina 30]
De lucht blies ze open. Als een goochelaar Satijnen ballen gooit, die door elkaar Omhoog gaan, dat het oog kleurbogen ziet - Zoo vielen ook veel bloemen in den vliet; Die nam ze mee en hechtte ze in den rand Van landerijen, dat heel Holland brand Vat van die vlammetjes. De schepezeilen Worden met weidegeur gevuld, en mijlen Ver wordt de bonte bloesem opgetast Door wind op ooftboomen. Maar 't is geen last. Toen legde ze zich moe onder de haag, Zooals een koejong, een kalfje, dat traag Zich op z'n weeke pootjes laat, haar kin Vulde haar handen. En toen viel haar in, En dacht ze lang hoe nu het mooi Meiwerk Bezig in stilte was. Zoo wordt een kerk Gesierd en zuilen die gewelven schoren, Met beeldjes volgebeiteld. In den toren Ziet men arbeiders in hun schootsvel staan; Men schildert ramen, legt den vloer. Wie gaan Op straat, hooren daar weinig van. - Zij dacht: ‘Zal ik gaan kijken of ik heb gebracht Den appelboom bloesem, of de broeimuur
[pagina 31]
Den moerbei bloedig maakt, d' oude dorschschuur De wijnrank al omsluiert. Of zal 'k hier Blijven met water spelen, en plezier Met vlinders maken die daar in de poort Van 't weiland dansen. Of zal ik het soort Van vlierhout zoeken, waaruit ik een fluit Boor, om dan door den dorenheg geluid Te maken in het land hiernaast, dat kalven Weggaloppeeren: ik kan ook wel malven Gaan samen zoeken, ook de hazelaar Is zacht, elzen gezellig met mekaar.’ Zoo dacht ze, maar een vlinder nam de keus Al dansende, vlak voor haar kleine neus Knippend en wenkend dat het teekenschrift Der vlerken moeilijk leesbaar werd, gegrift Stonden daar runen en een duur geheim Dat men in Indië weet, het staat in rijm Op Oostersch roomkleurig tapijt. Heel wel Wist zij het ook, althans na een kort spel Van vingers, die toen ook wel vlinders leken, Had ze 'm in 't handje en haar oogen keken Met aandacht in het roode kooitje, geel Zat de gevangene en z'n stuifmeel Op hare toppen. Zij lag op den rug Een knie boven de andere, en vlug
[pagina 32]
Lazen haar lippen het. Toen lag ze lang Den hemel aan te zien, niet blij niet bang. Totdat ze òmging en haar wang 't koraal Van haren arm deed dalen, en ovaal Dien maakte van rond als een zuil. Ze zag Over haar hand die in de schaduw lag, Twee oogen en het lichaam van een vrouw Die lag als zij, ook languit op den dauw, In 't andre weiland in den schijn der zon. Haar stem was als haar ooglicht, die begon Te klinken en het was als diamant: ‘Ik lig hier al zoolang gij aan uw kant Met bloemen blij zijt, ja lang lag ik al Hier, toen het grijze ijs dien waterval Bijna verstremde. Ik heb in winternacht Menige maal omhoog gegaan, op wacht Gestaan daar op het duin, wanneer - Die spotten zelfs bij storm in winterweer - Ik 't roepen van den Triton had gehoord. Maar als ik boven was, zag ik het Noord Verlicht van poolijs en nog helderblauw Als bij de winterevening, de kou Deed mij daar rillen in mijn tranen; dan
[pagina 33]
Daalde ik weer en lag hier droomend van Lente en U - totdat de ochtendrook Die op de akkers trekt, lichtte en ook Weer vogels vroeger vlogen. Toen heb ik Bloemen gezocht; gij hebt ze, eindelijk’. Dat zei z' en zweeg, terwijl haar buurvrouw vroeg, En 't was als een schaar vogeltjes, die vroeg Heenzwieren door een dorpstraat en dan saam Gaan pikken op de steenen, deur en raam Zijn nog niet open en er waakt niemand Dan vogeltjes alleen - zóó werd dat land Ook stil met al zijn halmen, aan zijn toom Knabbelde niet de beek, de wilgeboom Hield stil zijn witte blaadjes van geraas En voor zijn hol toefde een bruin duinhaas - ‘Hoort ge het mompelen wel van de zee, Ik hoor 't zoo gaarne, want het doet wel wee, Is 't niet, een weinig, en mijn zusters staan Hoog op de zon en hooren het ook aan, En zijn wat ernstig: hij spreekt zoo alleen En doet dat altijd, 't lijkt wel soms geween. Maar ik mocht toch zoo gaarne op de zon Naar zijn geluid hooren, hij was de bron Van wat wij wisten dat op aard geschiedt. Men kan van alles hooren in zijn lied,
[pagina 34]
Omdat hij wolken kent èn lichte zon; Zoo hoorde ik namen waaruit ik me spon De wondre dingen zelf, ik was zoo blij Toen mijn beurt eindlijk kwam. Nu heb ik bij Duizende dingen al elks naam genoemd. Totdat ik hier kwam en uw mooi gebloemt En U vond. Wie zijt ge? Woont ge alleen, Is dit uw water, groeiden daar omheen Al deze bloemekinderen? Ik dacht Ze hadden allemaal op mij gewacht.’ Zoo zei ze en zweeg, en 't windeke voer laag Door 't bloemig loover van de meidoornhaag. En toen het zweeg, sprak uit den zonneschijn - En 't was als een oud dorrepsklokje fijn, Als 't zomermiddaguur klept voor den boer - Die vrouw: ‘Mooi meisj' uw stem was als gekoer Van een houtdoffer die uit roest'gen eik Om 't wijfje lokt. Gij maakt de ooren rijk Aan vleiende geluiden; ik zou wel Zoo willen blijven luistren naar die schel, Uw mond: die is gevuld met overvloed Van honing, meê voor bijen, bloemezoet. Ik zou wel willen naar dat klein paleis, Dat kuiltje in uw borst zien, paradijs Van bloed en schaduw die er speelt, zefier
[pagina 35]
Die 't weiland inblaast, zal wel blazen hier. Maar 'k zal mij liever van U keeren, en Terwijl ik U vertellen ga wie 'k ben, Niet naar U zien. Zie hoe dat wolkje bruist Daar boven ons en uitdampt, de zon huist Al in het midden van zijn blauwe straat En lacht achter zijn venster. Hoor, daar baadt Een jonge mosch zijn veeren in de beek, Daar verder plast een bont kalf in een kreek, En achter uit het bosch roept een koekkoek. Hoe stil is 't overal; het groen dundoek Dat om de boomen weeft, hangt roerloos, 'k wil Nu gaan vertellen van mij zelf, wees stil: Ik ben in 't midden van dit land geboren. Daar ligt een weiland wijd, daar kunt ge hooren Den leeuwrik zingen vliegend naar het blauw, De rundren grazen, lekkend blanken dauw En lijken als booten op stroom te drijven. En als de maan verrijst, jaagt witte wijven De wind de lucht in, nevel dwaalt heel ver Nog op het weiland, vagend d' avondster. Daar liggen in de zon de sloten, beide, De hooge hemel en de klaverweide Zijn open, en een vogel zoekt vergeefs Een boom er tusschen; daar is veel geschreeuws
[pagina 36]
Van wilde eenden, want er vaart een stroom. Op zomermorgens zijgen daar de room Boerinnen uit de uiers, helder blinken De kopren hengsels, melkemmers rinkinken, Oorijzers glimmen met hun gouden schijn. Daar ligt de zee vlak naast, geen geele lijn Van zand ligt daar, het weiland maakt een lijst Vol grasbloemen en biezen, alleen rijst Een houten vuurbaak uit het water op. Dat walst er om heen zoodra van den top 's Nachts licht brandt en een donker zeilend schip 't Riviertje invaart, elfjes met gehip Wit worden in het schuim om hoogen boeg. Daar woonde moeder en had troost genoeg Toen ze mij baarde, want de schoven riet Die overbogen, zeiden het den vliet, En die 't de zee en die 't aan 't lichte meer, Waar op den middag het blank wolkenheir Statig verzeilt. Zoo hoorden het een visch En een zeevogel; dien dag was het lis-Bosch vol geplas en wuivend wit geveert, Meeuwen en grijze reiger, die weerkeerd' Des avonds naar zijn boomnest. Op zijn reis Zag ik zijn vleugelslag van uit het rijs, Mijn wiegekamer. Nog weet ik het wel.
[pagina 37]
Mijn moeder was een stroomvrouw en wen hel De maanschijf hing te prijk, dan zag ik hoe Zij op mij kwam, een hooge vrouw, en toe Mijn oogen sloot met een zacht handgestrook. Die was zoo zacht als wilgbloesem en rook, Alsof de rozen daar haar morgendrank Hadden vergoten, heel den nacht was klank Van citherspel niet van de zee, misschien Was 't wel mijn vader, 'k heb hem nooit gezien. Daar groeide ik en leefde als een klein lam Dat naast de moeder huppelt, 's avonds nam Ze mij dicht bij zich als een wollig schaap, En hoord' ik haar lang kloppen voor mijn slaap, Terwijl ik uit mijn warme woning keek Naar den gezichteinder waar wel een beek 's Nachts schijnt te stroomen op den onderzoom Des hemels, donkerblauw, als in een droom Schijnt hoog gegroeid riet heen en weer te wiegen Met schaarsche starren barnend als vuurvliegen. Maar toen er herfst kwam en de ooievaar Heenvloog, het gras voor 't laatst versch groen was, maar De lucht vroeg koud en 't water donker werd, Toen gingen wij ook heen waar in de vert' De reigers nestten in de hooge bosschen. Daar heerschte een stil vuur op stammen, rosse
[pagina 38]
Bladeren fladderden af in 't mos, 't Getakte kraakt', harsparels drongen los, Terwijl de wind opflakkerde de vlammen. Daar liepen wij tusschen de natte stammen, En zagen hier en daar een witte vrouw Al dwalen zooals wij; als van herfstkou Het water in den stroom rilt, dan begint De groote trek van haar die zomerwind En zomerzon beminnen. In den nacht Varen ze heen, al wie dien zomer wacht Hielden bij stroom en vijver. Op de hei Komen ze samen, daar zijn saters bij En d' elven met hun koning Oberoon. Titania is ook daar en haar kroon Van spinwebdruppen flonkert in de maan, En in haar oog, licht in juweel, een traan. Zij zegt daar allen nimfen een vaarwel, En kom hier weder met nieuw waterspel, Wij allen hebben u zoo lief gehad. Zij kuste mij, lang zag ik op 't heipad Nog naar haar om, zij zat er in een drom Van gnomen, op een heuvel, die de trom Speelden droefgeestig en de sombre luit; Wij hadden op den weg het bont geluid Van pansfluit en den rinkeltamboerijn,
[pagina 39]
Een sater droeg een ton geroofden wijn, En nimfen door het woud goudschalen vol Van blauwe trossen, dat de schapewol Van hare vachten gemorst druifnat dronk. Mijn moeder riep me, als het woudgeronk De bergen door dreunde, een rotsravijn Den wind en dor geblaarte doorliet, pijn Deed hagel het bloot lijf, den voet steengruis. Totdat wij waren, waar in zijn hoog huis De zuiderzon woont als een gastvrij heer, De zoldring laat blauwe tapijten neer, Geplant staan marmren zuilen aan de wanden; Rozefestoenen uit de bloemelanden Schom'len er tusschen met een traag gezwaai, Hij vult des daags met goud zijn huis, gewaai Maakt hij op blauwe meeren en gezwier Op bergen, van pijnen en populier. Mijn woning was een geeleroze-struik, Een marmren vaas met ooren en een buik Verschool met mij de rozelaar, een pad Van goudzand lag daar langs henen naar stad. Daar kwamen bruine kindren op bezoek, In d'ooren gouden ringen, purpren doek Om 't hoofd en jonge moeders vol van borst, Een monnik barvoets, beedlaar met een korst
[pagina 40]
Oud brood en ezels met een rood schabrak, Bonte soldaten en een doedelzak. De lucht was heet in 't roosboschje, ik zag Droomrig die schelle menschen waar ik lag. Dat zei z' en Mei zag met haar als een kind, Dat vliegers hoog ziet staande in den wind Van bont papier. Het was juist een verhaal Voor 'n warmen middag en voor vrouwetaal. En 't was alsof ze aan haar oude woorden Bleef denken toen ze nieuwe zei: ‘naar 't Noorden Keerden wij weer toen jonge bladen kwamen Aan d' oude boomen; met ons trokken samen Reisvogeltjes, kanaries en de vink Die hier ook woont: daar hoort ge zijn getink.’ Ze zei 't, maar hoorde 't zelf ter nauwernood, Toen nam ze hare handen uit den schoot En stond op als een blank rund uit de wei. En zoo sprak ze, maar zag heel ver voorbij De stille boschkruinen waarin iets wits Blonk, 't was een landhuis of een torenspits: ‘Voor wat ik u nu nog vertellen moet, Is deze wei niet noch dit licht: de gloed Van den meimiddag zou de tranen droogen, Die schreien zouden uit uw milde oogen, Die bijna schreien nu 'k van schreien spreek.
[pagina 41]
Gij leeft nog lang, misschien vindt gij mijn beek Wel weer, wanneer een witte wintermist Nog eens het woud hult en gij u vergist Hebt in de paden. Loop langs 't water snel, Gij hoort het in den mist kabblen heel wèl, En vindt me in nevel; ik maak u zoo bleek Als 't water is, benee den mist, der beek.’ Toen werd de lucht en 't zonlicht dof en droef, Terwijl ze heenging; alleen werd de hoef In 't weeke gras gehoord van een groot paard, Dat schrikt' en ronddraafde met lossen staart. Zij klom tusschen de stammen waar het bruin, Dood, jarig loof lag; en verdween op 't duin. Er ligt in elk ding schuilend fijne essence Van and're dingen. Daardoor wordt een mensch Als een piano, zóó dood, maar besnaard. Nu eens rilt één snaar, dan d' âar, naar den aard Van elk geluid buiten, soms, te gelijk Heel veel. Dat maakt ook een stil arm mensch rijk - Rijen gevoelens staan bij hem in slaap, En worden wakker terwijl hij van knaap
[pagina 42]
Oud man wordt. - Ach er stonden veel zich dood Te droomen, tot met hem hun leven vlood, En 't al voorbij was - 't lijkt in oude sprook Betooverd slot, dat klimop en huislook Verborgen; binnen is het stil, de wacht, Pages en vrouwen zijn in slaap gebracht. Maar als een prins komt en zijn tooverwoord Spreekt, dan ontwaakt en wijkt wijduit de poort, Dan liggen kamers open in zonlicht, En wandlen daar die menschen opgericht Zoo is een menscheziel, waar elk ding kan Elk ding oproepen uit den doffen ban Des slaaps, laat het maar luiden als een schel In zijn voorzaal, of bij de waterwel Heel ver verschallen uit zijn diepe bosch. Muziek lokt van een ziel muziek weer los, Die treedt in wondere gedaanten uit De zielepoort, zoekend dat lokgeluid. Zoo traden bij dit kind terwijl 't verhaal Verluidde, beelden in de spiegelzaal Van hare ziel. En onder hen geleek Zij zelf te loopen schreiend en sneeuwbleek. Dat werd betoovering van droefenis,
[pagina 43]
Zij voelde voor het eerst dat zoet gemis Van vreugde, en de warme tranenbron 't Hart overstroomen; dan verdwijnt de zon En is er spel van nevel in de ziel, En zacht maanlicht en traag rijdend gewiel Van lichte golven in een zee van wee. Zij voeld' het leed zacht opzwellen en dee De oogen dicht, dat het niet breken zou Voor 't zonlicht als een bloemknop voor den dauw. - Maar zoo als kindren en ook menschen zijn - Hun droefheid is als 't kind dat moeder pijn Doet als ze 't baart, en dat toch sterft - zoo ook Ebde haar leed weer heen. Het leek de rook Die van de schouw trekt en ook beelden maakt, Tot waar de wind hun teere hulsels slaakt. En Zefirus zat nog in 't struikgewas, Daar liep ze heen, hij oefende zijn bas- Stem, maar hield in toen hij haar zag, En stak een hand uit, en zei met een lach: Blijf nu niet hier, mijn stem is nog te ruw Voor ooren van dat parelmoer. Voor u Wil ik een lied maken zoodra mijn keel Geheel ontdooid is, nu zal ik dit geel
[pagina 44]
Bloemklokkenspel doen spelen. Zoo zei hij En schudd' een boompje, toen vielen op Mei De gouden regens. Zelf nam hij er bij, Zacht bij den groenen steel, lichte papaver; Die woei daar nog niet lang tusschen de klaver. Dat werd een mooi tuiltje van geel en rood, Hij schikte er pluimgrassen bij en bood Het aan - ‘voor kransen heb ik nu geen tijd, Ik moet nu zingen.’ En hij gaapte wijd En zong - en zij bleef luidkeels lachend staan. Toen keek hij boos. Toen is ze heengegaan. 't Was na den middag. Van het woud ging uit Een zachte adem dampend zongoud, luid Zongen de zangvogels en vlogen onder De boomkruinen; zij zag het van een vonder Hoe ze heenwiekten over 't beekkristal: De blauwe gaaien op den groenen wal, Waartegen 't beekijs plaste en het schuim Als kleurig druipsteen bleef, in wilde luim Witzwarte eksters die den dag uitvechten, En van een eik afzwierend de goudspechten, En 't kleiner boomvolk: roodborst en de mees En geele lijster en wie nimmer heesch
[pagina 45]
Wordt, regenroeper. Alles zat heel stil Zoodra ze voorttrad, oogen keken schril Van takken waar twee duiven in hun tooi Op schommelden, er daalde een sprietje hooi. Zij was als een wit beeldje toen ze ging Een lage laan in, waar de schemering Nooit optrekt. 's Morgens smelt er koele damp Uit dauw, en 's middags brandt de geele lamp Van 't licht er nevelig. En waar de laan Stuitte op akkers die in breede baan Lui lagen langs een helling, zat ze neer. De hemel was in wolken als een meer Gevat in rotsen. Die zwollen omhoog Heel ver in 't Oosten waar de ronde boog Ligt van den horizon. Een doffer vuur, Als 't rood op Alpen in het avonduur, Gloeid op die sneeuwbergen. Bewegingloos Zat zij, er zat een vogeltje een poos Dicht voor haar op een berketak te zwijgen, Begon op eens te zingen dat ze 't hijgen Kon zien. Dat orgeld' in de lucht heel luid; Om 't vogeltje trok gouddamp het bosch uit. En 't was vijf uur, en een zwaar akkerman
[pagina 46]
Zag zij in 't zwart staan in den grond, moe van Zijn dagwerk, leunend op zijn ijz'ren spa. Hij zag nadenkend een span paarden na Die 'n ander door de voor dreef, en juist om Aan 't eind het logge kouter wendde; 'n drom Van zwarte akkervogels vloog daar op. Hij vaagde met een roode doek een drop Van zweet af, mompelde, en werkte weer; Goudvlokken sneeuwden op zijn werkpak neer. En heel ver uit het bosch kwam fijn gerucht, Wielen en stemmen, tripp'lend op de lucht. Daar was een weg belegd met versch geel grint, Waarlangs een houthakker zijn dorpje vindt; Maar achter het geluid kwamen gegaan Eerst kind'ren met helroode jurkjes aan. Die droegen tusschen zich bloeme-guirlanden. En groot're meisjes in het wit, de handen Gestrengeld, op het gras onder de sparren. Daarachter op den weg de boerekarren, Die geel stof sponnen van hun raders op. Het was een bruiloft; zooals een speelpop, Met kanten en juweel mooi zat de bruid Hoog boven 't stuiven en de bloemen uit.
[pagina 47]
De paarden gingen stapvoets dat tuigschellen Rinkelden, d' akkerman stond ze te tellen En zwaaide met zijn pet: toen klom 't gepraat Tot een hoog juichen op die geele straat. En toen ze traden uit het groene woud, Begon de zon in het gewrongen hout Van karresnijwerk stil te glanzen en In kop'ren bussen op de raderen. Zoo schoof de stoet voorbij in dichte trein, 't Geraas verflauwde, menschen werden klein, Alleen bloemkleuren glansden zichtbaar, 't wit Der meisjes, en van paarden 't staal gebit. En midden op de glooiing lag in 't licht Een vierkant veld met bloemen, opgericht, Van bekervorm. Ze maakten met elkaar Een tafel, klaar voor 't drinkgelag, en waar De gasten nog niet aanzitten. Vol wijn Staan al de kelken, dungesteeld en fijn Geslepen. Tulpen waren 't rood en geel. Rondom de hyacinthen forsch van steel, De sombre bloemen donkerblauw getrost. Hakhout op zode' omsloot ze, zwaar bemost. Daar hingen zooals onder zee in 't bosch,
[pagina 48]
Koraalboomen, nog doode bladen los, Verbruind. Daarin scheen nog de zon vuurrood, Maar in 't gebloemte ging de kleur al dood. Ook lag een dorpje in dat dal, waar rook Fijn wemelde om heen van schouwen; ook Dat zag ze. Glans maakte de zon in blauwe En roode pannen, uit de straat was 't flauwe Gerucht hoorbaar der zwarte smederij, Het ijzer klonk onder de hamers, zij Hamerden in cadans de spranken vuur. De straat was leeg, ze zag aan deur twee buur- Vrouwtjes staan spreken en een zwarten hond Rondloopen. Onder groene linde stond Een oud man in de westerzon te zien, En achter 'n huis 'n vrouw onkruid te wiên. Toen ging een schooldeur open en daaruit Kwamen een stoet van kinderen, geruit Droegen de meisjes boezelaars, geklos Van klompen en jongensgeschreeuw brak los. Twee vochten er, de rest stond er om heen; Tot meester kwam, toen gingen ze bij tweên En drieën huiswaarts, broertjes hand in hand. Zij zag ze hier en daar over het land
[pagina 49]
En brugjes gaan en langs een lage heg, En door de dorpstraat, waar ze plotsling weg Doken in huis, geborgen onder 't dak. Toen was 't weer stil behalve het klikklak Van staal en uit een stal dof koegeloei. Ze kon ook zien hoe in de dorpstraat woei Tusschen de huize' een boschje van seringen, Een duivenpaar vertrok op witte zwingen Het zwerk met vlerkgeklepper in, en zwom In kringen voor den steilen hemel om. En toen ze 't al gezien had en de klok Bomde, de lucht beefd' uren ver, vertrok Zij ook en liep door weien een lang end, Waar 't gras vol lag gestrooid van schitterend, Nat diamantgruis. Met gestraalden baard Raakte de zon de donkerflonkende aard En lonkte stil oogglanzend. En een stad Van roode en witte steenen lag daar, zat Van zonlicht, dat kwam door granieten poort De glazen straten binne' en vulde boord Ze vol. Stond ik niet zelf in avondwind Vol hooigeur, daar, en zag ik niet dat kind Buiten de poort onder de beukeboomen?
[pagina 50]
Ik twijfel... ging ze soms tusschen mijn droomen Mijn oog voorbij met scheemrend droomespel, Een slaapschaduw. Neen neen zij was het wel. Kust' ik u niet vaak vaak, mijn zoete Mei, Waar 't water aan den weg voorbij stroomt, bij De blauwe wilgen. O gij waart het wel, Uw wangen waren zacht als poezevel En als een schelp sloot uwe mond de mijne; Mijn bloed de zee daarbij, gij waart mijn kleine Scheepje dat danste op mijn borst die 't droeg. Gij leekt zoo vol geheimen en ik vroeg Ze u en las z' en voelde ze in damp Van warmte uit u wellen. Welk een lamp Waart gij mijn handen, ik bij u de bij, Uw zoete honing purend, zoete Mei. Soms is het als ik 's avonds laat vermoeid Tracht in te slapen, dat dicht langs mij vloeit Uw zachte adem en uw stroomend haar. Uw oogen zijn twee stille vlammen waar Mijn hoofd ligt op mijn peluw; terwijl ik Indroom, blijven ze branden liefelijk. Als toen ge kind waart en om uwen voet Bloemgeuren walmden en dat licht gebroed
[pagina 51]
Der wolken m' over 't hoofd voer als de maan Ontluikte, Phoebus' bloem te rust gegaan. Ik zat bij u als bij een kleine wel Van levend water, waar 't rood elvenspel Te zien is op den geelen zandgrond en 't Omhoog komen van bobbels kristallen. Gij spraakt heel stil en veel en gaaft m' een schat Geheimen dien ik bergde bij me in stad. Gij laagt op mijne armen, mooi warm wicht, In 't blonde haar 't rood welriekend gezicht. Gij maakte uw lippen als een kersje rond, Ik at zoovele kussen van uw mond. Gij vluchttet uit mijn arm maar 'k greep uw hand, En nam u mede door mijn eigen land. Het was niet heel ver maar het leek toch lang, Want het was avond en er kwam gezang Diep uit een dal waar menschen woonden, vaak Stonden we stil en luisterden, hun taak Was af, zij blijde - er kwam ook wel Een zwarte vogel door de lucht, heel snel Verschietend boven de gezonken zon. En onder 't kreupelhout praatte een bron Stil voor zich heen, een kind, en toen hij zag
[pagina 52]
Ons luist'ren, werd hij heel stil, maar een lach Ritselde nog van verd're wateren. Ook zagen we een nestje, waar de hen Lag naast het haantje, de oogen toe en veer In veer - maar verder haastten we ons weêr. Totdat we kwamen waar de roode bloei Van een meidoorn de nacht vervuld'. Er woei Geen wolkje en de geur hing vol en dicht Om alle takken. Hier verschool 't gezicht U duisternis en klommen wij door 't zand In een diep dal, stilzwijgend, hand aan hand. En hier was alles wonder, 'k wilde wel Hier eeuwen zwerven of een zilv'ren bel Hiervan altijd doen luiden in dit land. Ik lag daar neêr, zij naast mij. Uit mijn hand At ze als brood de kussen en ze boog Zich over me als een moeder en bewoog Haar oogen niet weer heen terwijl ze zei: ‘Mijn mondje regent kussen en jij, jij, Dorstige jongen, vraagt maar altijd meer En nog meer druppen uit dit wolkje. Keer Nu naar uw stad’ - ik zat en wachtte lang, Mijn hart bonsde, ik had haar zachte wang
[pagina 53]
Tegen de mijne - tot ze fluisterd': ‘elke laan Ligt noodend open, laat mij hier nu gaan En zoeken wat daar geurt en wat daar blinkt; Hoor hoe de nachtegaal in 't boschje zingt, Waar al de bloemen staan, de volle kelken, Een feestdisch in het gras, en over elken Roemer verschuimt de geele zoete wijn. Zij leek dien al te drinken toen ze mijn Vingers liet varen. 'k Stond een lange poos Te zien hoe ze in 't boschje meen'ge roos- Kelk en violen leêg dronk, die daar blauw En rood gegroeid stonden in 't schemergrauw. Toen vond ze, 't was op 't hoogste van een kling Van onbegroeide heiheuvels, die 'n ring Van wallen en verschansing maakten om Het heikamp, een ondiepe kuil, een kom Vol donk're erika, nog onbebloemd. Ze joeg een bij op die er hong'rig zoemd' Om honing, stapt' er in, verdwijnend voor Het roode hemelvuur dat onder door Haar armen gloeide. En daar zat ze neer Met wijde oogen naar de heen en weer Schomm'lende spruiten van het gras te zien,
[pagina 54]
Die op den rand geen weerstand dorsten biên Aan 't luwe avondluchtje dat langs vloog Op transparante vlerkjes en bewoog De grasjes en zelfs zelf verwonderd was. Zij zag hoe heel langzaam het blauwe glas Van 't uitspansel besloeg met duisternis, En van het rood alleen de heugenis Bleef leven aan den opgeblazen zoom Van een rood wolkje - overdag was 't room Geweest, nu leek het een violenbed, Heel alleen liggend maar doortrokken met Een heerlijk paars licht, in verlaten gaard. Beneden wortelden in lager aard Bleeke abeel en berken, wier gefluister Trild' op de helling. In die boomen huist' er Een wonderlijke schrik voor schemering’ En voor elk windje dat hun loover ving. O er was veel te hooren op dien stond, Benee stapten kromme kabouters rond En haalden uit den grond hun oude boeken. Zij zijn het die des nachts de steenen zoeken Waar eens druïden spreuk en medicijn In griffelden tegen de hartepijn Van jonge helden. Ook nu was de slag Van 't houweel hoorbaar. Toen in 't west de dag
[pagina 55]
Geheel dood was, traden de jonge elven Hun ondergrondsche huizen uit, daar delven Des daags ze gangen en een donk're mijn. Mijngraverslampen zetten ze, wier schijn In 't gras smaragden zalen maakt. Daar zit Met perkamenten schrift en in geelwit Gewaad, een elf den nacht uit en studeert Geneeskunst, wat de jicht heelt, wat regeert De pols en 't hart. Langs hem gaan met gelach De elvenmeisjes dansend, dat een vlag Hun wapperend gewaad lijkt. 't Wuifde zacht Bij 't schuiflen om den heuvel in dien nacht. Maar in de vert' bewoog een flauw geschreeuw Het zijden luchtgewaad. Uit oude eeuw Reden er heksen om den horizon. Ze dragen kleine kinderen: Mei kon Het martlen hooren en het sneeuwgeruisch Van sleepgewaden bij haars vaders huis. Daar kwam de maan en als een admiraal Voer ze den hemel in, die, zelf in 't staal, Voor op de plecht staat achter 't gouden schild.
[pagina 56]
Wit zwellen zeilen op het blauw, het zilt Ziedt en verteert in sprenkels fijn zeeschuim. De vloot van sterren week weerzijds en ruim Lag daar de heerweg - als wapenheraut Stoof 't wolkje voort, het droeg de kleuren goud En wit van zijn meestres, en een bazuin Leek hij te blazen van roodgoud en bruin. Wie kan den glans verdragen van die zon, Wanneer zij naakt, witgloeiend staat? Mei kon Het niet en droomde in. De maan bezag Den ganschen nacht haar met een gouden lach. En in de trillende scheem'ring van het woud Raakten twaalf kleine ridders telkens 't goud Dat van de maan door zwarte takken brokkelt, Eerst zijn het lange snaren, de wind tokkelt Ze klagelijk, diep in den zomernacht. Ze dalen zich strekkend op donkre dracht Van 't woud en breken in goudsplinters fijn, Die raakten nu in 't woud twaalf ridders klein.
[pagina 57]
Die droegen witte mantels, wit tricot, Baretten wit gestruisveerd, stapten zoo, De maan glom in wapens, den heuvel op, En schaarden in een kring zich op den top. Dat zijn de twaalf nachturen die daar staan, Ze zien zoo teer naar 't kind der ronde maan, Als 't spel van kindren staan z' in kleinen kring. Om beurten gaat er een en breekt den ring En laat de andren wakend achter, hij Treedt snel het woud en wijde wei voorbij En klimt de trappen op in ouden toren, En luidt en slaat zijn uur, zijn makkers hooren, En zien zijn witten mantel boven 't woud, Die glanst er als ivoor in 't gul maangoud. Zoo stonden twaalf ridders dien gulden nacht En hielden trouw om kleine Mei de wacht. De maan scheen onbeweeg'lijk, in het rond Stonden zij stil, hun degens in den grond.

Vorige Volgende

I.