Een Noorse liefde. Het weggestopte verlangen van Felix Rutten

[p. 119]

3

Brief uit Parijs, 31 maart 1910:

Lieve Felix,
Ik had gehoopt gisteren of vandaag een brief van je te vinden, maar er is niets gekomen.
Hoe gaat het met je? Je bent toch niet ziek? - Vanuit Venlo hoor ik dat je in Amsterdam een lezing moet houden over je gedichten en de muziek daarbij.¹ Dat heb je mij niet verteld. Waarom niet? Je weet, ik ben zo geïnteresseerd in jou en jouw leven, dus ik vind het niet leuk om van anderen dingen te horen die je me zelf had kunnen vertellen!
Vandaag sneeuwt het hier - verder waren de afgelopen dagen heerlijk met zon en warmte - en ik ben me gelukkig gaan voelen.
10-4-[1910] Heb je zitten wachten op een echte brief van mij? De tijd ontglipt me volkomen hier in Parijs. Ik heb nergens tijd voor. En ik ben zelden alleen om mijn gedachten op een rij te zetten. Heb je mijn laatste kaart gekregen? Nogmaals hartelijk dank voor de vier kaarten die je mij gestuurd hebt. Daar was ik heel blij mee.
Hoe gaat het met jou? En met je werk? Misschien ben je onderweg naar Amsterdam om je lezing te houden. En wanneer komt Noorwegen nu aan de beurt? Ik verheug me erop om je daar te ontmoeten, want ik heb je zoveel te vertellen, zowel over mijn gedachten als over mijn belevenissen. En ik heb geen tijd om alles op te schrijven, snap je.
Als ik terugdenk aan de tijd in Sittard, herinner ik me duizenden dingen. Ik had je moeten vertellen over Noorwegen en onze literatuur. Maar mijn gedachten werden zo in beslag genomen door de lente en de zonsondergang, dat ik mij niet kon losrukken. Ik stuur je een paar gedichten van Caspari². Ik heb de tijd genomen om ze over te schrijven. Je moet Caspari lezen om een idee van onze natuur te krijgen. Wat ben ik blij dat je het gedicht ‘Vildren’ [Radeloosheid] zult lezen!
Zeg, kun je niet een paar van je verzamelingen overgeschreven gedichten meenemen naar Bergen? Ik wil zo graag een paar gedichten overschrijven die we samen in ons ‘Noorwegen’ lazen.
Pater v. Well en ik hebben de laatste tijd met elkaar gecorrespondeerd. Hij stuurt ons met strakke teugels aan, merk ik wel. Maar het verbaast me dat hij geen diepere mensenkennis heeft. Of komt dat misschien doordat wij Noren iets nieuws en onbekends voor hem zijn, zodat het hem moeite kost om ons helemaal te doorgronden? Misschien lach je nu om me en vind je dat ik weer belangrijk doe, maar zo bedoel ik het niet.

1 Waarschijnlijk via pater Van Well.

2 Mogelijk bedoelt ze Carl Paul Caspari (1814-1892), een Noorse schrijver en dichter die zich nogal met religieuze onderwerpen bezig heeft gehouden.

[p. 120]

Je mag deze postzegel gebruiken voor een brief aan mij. Ik heb hem zonder na te denken een keer op een brief geplakt die ik van hier zou versturen, maar gelukkig ontdekte ik dat voor hij op de bus ging.
Met mij gaat het goed hier - en Parijs wordt me met de dag liever. Wat zijn hier een kunstschatten verzameld. Ik zwelg de hele dag in de kunst. Het Louvre is dan ook mijn meest geliefde plek.
De schilder Moreau³ heeft een heel museum voor zich alleen. Ik ben steeds verrukter van veel van zijn landschappen, hoewel hij me vaak iets te krachtig en superieur is in zijn uitvoering. Ik moest aan jou denken toen ik daar was, want hij heeft niet minder dan drie schilderijen met zwarte wegwijzers. Jouw goede vrienden - nietwaar?
Ik heb hier een paar heel aardige mensen ontmoet - mensen van wie ik voelde dat ze vrienden voor het leven zouden kunnen worden als we elkaar beter zouden leren kennen, maar helaas zijn de meesten al vetrokken. Vind je dat niet aanlokkelijk klinken: een rendez-vous voor de Venus van Milo??
Vanochtend was ik met een Fransman, monsieur Lacroix, in de Scandinavische bibliotheek. Hij is in Noorwegen geweest en spreekt heel goed Noors - en zijn bewondering voor ons land en onze literatuur kent geen grenzen. Ik kan je niet beschrijven hoe verbaasd ik was toen hij mij vertelde dat hij nu ‘Haugtussa’ leest en dat hij het kan begrijpen. Mijn geliefde Haugtussa - een parel van onze poëzie - geschreven in het Landsmaal!⁴
Deze brief is langer geworden dan ik dacht. Kun je alles begrijpen?
Doe je ouders de allerhartelijkste groeten van mij.
Adieu voor deze keer, mijn vriend.
Sophie.
Zeg, vind je dat ik ‘Le petit dictionnaire’ van Larousse moet kopen??

3 Gustave Moreau (1826-1898) is een Franse schilder die veel klassieke onderwerpen verbeeldt en nogal wat landschappen op het doek heeft gezet.

4 Haugtussa is een cyclus epische gedichten van de Noor Anne Garborg (1851-1924) waarin Noorse volksverhalen en folklore een rol spelen. De gedichten zijn geschreven in het landsmaal, dat is de variant van het Noors die eind negentiende eeuw voor het eerst officieel werd gebruikt. Tot dan werd Deens in Noorwegen gehanteerd. Tegenwoordig is de meest gebruikte taal het bokmaal, een combinatie van Deens en Noors.