Grandeur en misère van de literatuurwetenschap

[p. 134]

Noten

blz.
5	K. van het Reve, Literatuurwetenschap: het raadsel der onleesbaarheid, Baarn 1979. De reacties van J. Lechner, Jan M. Meyer, D.W. Fokkema en Elrud Ibsch in N.R.C.-Hbld van 15-12-1978, van J.J. Oversteegen in De Tijd van 26-1-1979, W.J. van der Paardt in Het Parool van 28-12-1978,
6	Maarten 't Hart in N.R.C.-Hbld van 22-12-1978.
7	Het artikel van Van der Paardt, ‘Evolutie der evaluatie’, in Over Multatuli 1, zijn verweer in De Revisor van febr. 1979, de reactie van Renate Rubinstein (onder pseud. Tamar) in Vrij Nederland van 3-3-1979, die van Aad Nuis in De Haagse Post van 17-3-1979.
13	F.C. Maatje, Literatuurwetenschap, Grondslagen van een theorie van het literaire werk, Utrecht 1970, 4de dr. 1977. Nuttig commentaar op de grondslagen van Maatje's theorie gaf Sies de Haan, Spektator, 2, 1972-'3, 360-396 en 500-534.
16	Voltaire, Dictionnaire philosophique in Oeuvres Complètes, Paris 1877-'83, XVII 556.
22	K.'s repliek in N.R.C.-Hbld van 22-12-1978, zijn stuk in De Tijd van 9-2-1979. Ook in De Revisor van apr. 1979, waarin K. Van der Paardt antwoordt, volhardt hij in zijn opvatting over die ‘theorie der natuurkunde’.
29	Goed geïnformeerde fysicus: prof. Gerard 't Hooft in een interview met Vrij Nederland, bijvoegsel 21-4-1979. John C. Eccles in Karl R. Popper en John C. Eccles, The Self and its Brain, New York 1977, 559.
30	Imre Lakatos in Lakatos en Musgrave (ed.), Criticism and the growth of knowledge, London 1970, 97 e.v.
31	K.'s kruistocht in N.R.C.-Hbld van 25-8-1978 en Hollands Maandblad van febr. en mei 1979.
33	K.'s dankrede in Tirade apr.-mei 1979, 196.
38	Over ‘verklaringen’ in de psychoanalyse vgl. W.F. van Leeuwen, ‘Het psychoanalytisch minimum’ in Cassee, Boeke en Barendregt (red.), Klinische psychologie in Nederland, Deventer 1973.
41	Enige voorbeelden ontleend aan Ernst Robert Curtius, Europäische Literatur und lateinisches Mittelalter, Bern 1948, hfdst. 16.

[p. 135]

44	H.G. Gadamer, Kleine Schriften I, Tübingen 1967, hier geciteerd uit Hans-Georg Gadamer ‘Rhetorik, Hermeneutik und Ideologiekritik’ in Karl-Otto Apel e.a., Hermeneutik und Ideologiekritik, Frankfurt a.M. 1971, 58. J.F. Staal, ‘Zinloze en zinvolle filosofie’, De Gids 1967 (1,2), 53.
47	Harry Kemelman, The Nine Mile Walk and Other Stories, London 1968 (Penguin 1971). The Philosophy of Pierce: Selected Writings, London 1940, geciteerd in John Lyons, Semantics, Cambridge 1977, I, 106.
50	Wilhelm Dilthey, Gesammelte Schriften, Leipzig 1922-1936, VII, 191.
59	H. Taine, Histoire de la Littérature Anglaise I, Paris 1863, Introduction, XXIX. G. Flaubert, Oeuvres Complètes, Correspondance III, Paris 1927, 367/368 (brief van 12 okt. 1853) en IV, Paris 1927, 243 (brief van 12 dec. 1857). Emile Zola, Le Roman Expérimental, Paris 1880 (édition Garnier-Flammarion 1971), 59 e.v.
60	William James, Pragmatism, New York 1907 (herdruk 1940, 11 e.v.).
62	Auguste Comte, Le Système de Politique Positive, Paris 1851, Introduction, geciteerd door G.H. von Wright, Explanation and Understanding, London 1971, 183.
67	I.A. Richards, Principles of Literary Criticism, London 1925, 226.
68	‘The intentional fallacy’ van W.K. Wimsatt en Monroe Beardsley in W.K. Wimsatt, The Verbal Icon, Lexington (Kentucky), 1954.
69	T.S. Eliot, ‘Tradition and the individual talent’ (1917) in Selected Essays, New York 1932, 7.
70	M. Heidegger, Der Satz vom Grund, Pfullingen 1957, 161, geciteerd in Jonathan Culler, Structuralist Poetics, London 1975, 29. Over Barthes zie Culler, o.c. 242 en R. Barthes, S/Z, Paris 1970.
72	Borges, geciteerd in Michel Foucault, Les Mots et les Choses, Paris, 1966, 7. Maatje, o.c. 7 en 12.
73	Max Bense, Theorie der Texte, Köln 1962, 138.
77	Henry James, The Art of the Novel, New York (1934), 1941, 322 e.v.
78	C.F.P. Stutterheim, Problemen der literatuurwetenschap Amsterdam (1953). 1966^2, 66 e.v.
83	Album Proust, Pléiade 1965.
84	E.D. Hirsch Jr., Validity in Interpretation, New Haven 1967.

[p. 136]

87	A.L. Sötemann, De structuur van Max Havelaar, Utrecht 1966, 8.
88	Plato, 392D tot 398C (Republiek III, 6-10) en 603ABC (Republiek X, 5). Aristoteles, 1447ab en 1448a (Poetica I, 1-14 en II, 1-2).
89	Homerus geprezen: Aristoteles 1460a (Poetica XXIV, 13-14).
90	J.J.A. Mooij (onder pseud. E. Ternoo), ‘Roman en Werkelijkheid’ in Forum der Letteren 2, 1961, 150.
91	Aristoteles 1447a en 1451b (Poetica I en IX, 1-5).
93	de maan leeggedronken en volgepompt: zie A.A. Macdonell, Vedic Mythology, Straatsburg 1897. Over ‘fictionele indicaties’ en andere begrippen van Maatje zie Eep Francken, ‘Nog eens Maatje’ in Meta, febr. 1979 (Uitgave Vakgroep Nederlands Leiden). In hetzelfde artikel ook een kritische bespreking van Mooij's hiervóór gereleveerde opvatting over aardrijkskundige namen in romans.
94	Käte Hamburger, Die Logik der Dichtung, Stuttgart (1957), 1968.
104	Plato, 393C en 394C (Republiek III, 6-7).
105	Hamburger, o.c. 113. Emile Benveniste, Problèmes de linguistique générale, Paris 1966, 237-250. Gérard Genette, Figures II, Paris 1969, 62-67. Zijn ‘Discours du Récit’ in Figures III, Paris 1972, 203 e.v.
107	Mieke Bal, Narratologie, Paris 1977, uittreksel in Spektator 1978, mei-juni, 528 e.v.
108	Maatje o.c. 167.
109	Claude Lévi-Strauss, La Pensée Sauvage, Paris 1962, 326. ‘afwezigheid van het subject in het systeem’: (la langue) ‘est la partie sociale du langage, extérieure à l'individu, qui à lui seul ne peut ni la créer ni la modifier.’ (Ferdinand de Saussure, Cours de linguistique générale, Paris (1916), 1966^3, 31.
111	Wayne C. Booth, The Rhetoric of Fiction, Chicago (1961) 1967, 70 e.v.
112	Robert Musil, Gesammelte Werke, Hamburg 1978, VII 813.
117	‘juffrouw Boersma’; Karel van het Reve, Lenin heeft echt bestaan, Amsterdam 1972, 117.
119	‘Jaren geleden’: H.A. Gomperts, De twee wegen van de kritiek, Amsterdam 1966. Literair Lustrum 2, Amsterdam 1973, 87 e.v.
120	Citaat uit ‘Helemaal niet boos...’: Spektator 1976-1977, 497.

[p. 137]

	anti-K. artikel: De Tijd 26-1-1979.
121	‘dezelfde schrijver in 1966’: Merlyn, mei 1966, 167. ‘Een verbaasd gezicht’, Merlyn, jan. 1965, 69.
122	Een bespreking van Verhaal en lezer (Groningen 1960) valt buiten het bestek van dit geschrift. Ik ga wel in op enkele aspecten van Sötemann's studie, omdat zij in de polemiek tussen K. en de literatuurwetenschappers ter sprake zijn gebracht. ‘gecompliceerd net van onderlinge relaties’; Sötemann o.c. 7.
124	Siebenhaar's Engelse vertaling: New York 1927. Het voorwoord herdrukt in D.H. Lawrence, Selected Literary Criticism, London 1956.
125	‘gesloten vlechtwerk van interrelaties’: Sötemann o.c. 172.
127	‘objectief verifieerbare kwaliteiten’: Over Multatuli 1, 63. ‘objectief verifieerbare aanwezigheid’: Sötemann o.c. 162.
129	de term ‘mimetisch’ overgenomen van Mooij: J.J.A. Mooij, ‘Problemen rondom literaire waardeoordelen’ in De Gids 136/7,1973.
130	F.C. Maatje, Der Doppelroman, Eine literatursystematische Studie über die duplikative Erzählstrukturen, Groningen 1964, 146. De conclusie geeft te denken: Sötemann o.c. 159.
133	‘Dat mensen denken, zei Pascal...’: het citaat is letterlijk: ‘La pensée... qu'elle est grande par sa nature! qu'elle est basse par ses défauts.’