|
| |
| |
| |
yn 'e loerhoeke
Bliid, dat ik wer thús bin, en dat ik op myn eigen stoel sitte kin. It is in moaienien, dizze. Hy wie trouwens ek nochal djoer. Achttjinhûndertwaensantich gûne, fan readbrún lear. Ik woe gjin skai hawwe. Ik ha der tagelyk in skieppewollen kleedsje by kocht, omdat ik deabenaud bin foar trochsitten. Dat liket my sa freeslik ta, komme der gatten yn jo billen.
Sa'n eilân is neat foar my. Froeger, doe't wy der hinne gongen op fakânsje, wie it wat oars fansels, mar no... Jo kinne gjin kant út ommers. Dy boat fart mar op in pear fêste oeren en fierders sitte jo dêr fêst. Dat ik krige it Spaans benaud, en ik wie ûnwennich fan myn stoel. Myn stoel yn de loerhoeke. Ik hie my beprate litten troch Lysbeth en Annemarie en Hetty en Heleen: ‘Gesellich, en dan bist der ris even út, en ast net nei it strân ta wolst, bliuwst lekker thús.’ Dat ik liet my yn 'e auto sette. Mei in tas fol jurken en sokken en ûnderbroeken.
Mar ik hâlde it mar twa dagen út. In húske yn de dunen. Wy sieten sawat boppe op elkoar, sa lyts, en dan dat gepraat en geklets, der wie altyd wol ien oan 't wurd. Lysbeth seit tsien kear itselde yn in kertier en Hetty skreaut sa, omdat se foar in klasse stiet mei dôfhûdige bern, allegearre probleemgefallen, seit se. No ja, en Annemarie is Annemarie, dy komt pas jûns let ta libben, want dat is in nachtflinter. Dat ik bin bliid, dat ik wer thús bin, fan de boat ôf mei in taksy. De sinne skynt yn myn keamer, op de blommen en de skaal mei sinesappels, op myn kleauntsjes jern en ik sjoch no ek hoe smoarch as myn ruten binne. Janne moat se moarn mar ris skjin meitsje. Moarn is it tiisdei. Se komt tiisdeis en freeds en it is
| |
| |
in reuzefrou. It is ien, dy't neat freget, mar docht. En se docht alles. Ik hoech sels niks te dwaan en ik doch dan ek niks, want ik kin it ek net mear.
Soms kin ik my net begripe, dat der in tiid west hat, dat ik ek as in soarte fan raket troch it hûs fleach: iten op de tafel sette, it hûs skjin hâlde, man útwuive en neiwuive, wat docht in húsfrou sa'n dei al net. Fierstentefolle om op te neamen ommers. Waskje en strike en naaie en mear komt my no sa ynienen net yn 't sin. Skuonpoetse haw ik noait dien, syn hier knipte ik wol sels, altyd, en de ploaien struts ik ek yn syn broeken, mei in wiete skûlk. Yn dy tiid wie ik achtenfjirtich kilo, dat is seisennjoggentich pûn, skjin oan de heak mei in broekje oan. Ik prakkesearde noait oer myn gewicht. Salang as ik hjir yn myn loerhoeke sit, tink ik der altyd oan. Guon fan myn freondinnen wiene doe altyd oan it ôfslankjen, dan dit dieet, dan wer sa'n dieet, of se ieten niks, dronken allinnich mar kâld wetter, dêr't se dan ta har grutte skrik ek noch fan oankamen en se saniken my de kop gek hoe't it kaam, dat ik mar noait ien ûns groeide. Ik wist it ek net, sei, dat der noch wolris in tiid komme soe, dat ik ek útweakke en útdijde. En ik tocht derby, as it mar net te mâl wurdt. Yn in toanielstikje moast ik ris as in grouwe tsjinstfaam opdrave, en de hiele seal lei dûbel, allinnich al, doe't se my seagen. Fan de tekst, dy't ik sa iverich ynstudeard hie en ridlik goed koe, hat net ien in wurd ferstien, en dat wie spitich, want ik sei hiele leuke dingen. Hjirre, fanút myn loerhoeke wei, kin ik de hiele strjitte oersjen. Der is yn ús strjitte net safolle te sjen, goed besjoen: neat. De jiskefetauto mis ik altyd, dy is der moarns om sân oere al en dan haw ik de klean noch net oan. De post fytst hjir foarby, tusken healwei alven en alve oere, moandei-te-middeis tsjin
| |
| |
twaen. In jonge, Karel meastentiids, triuwt de krante yn 'e bus en in oare jonge de reklamebledsjes. Fjouwer, fiif auto's sa troch 'en dei, ja, yn gjin gefal mear, ride foarby en dat is it dan ek wol, want ik wenje yn in deade hoeke fan it doarp.
Mar ik fyn dít in moai plakje: as der sinne is, skynt dy my moarns op de hannen, en middeis op de fuotten en jûns op it hier. As er read as in tomaat achter de beamkes sakket, skynt er noch troch myn achterrút op it foarrút. Ik hâld fan de sinne. Hy is waarm en bringt fleur yn ús libben. Yn oare lannen wurdt er ferflokt, dat wit ik, mar wy libje hjirre en hjir leit it oars. Ik haw in soad oan de sinne.
Hoe lang sit ik hjir no al yn myn loerhoeke. Fan 'e wike hie ik in jubileumke: fiif jier, woansdei hiene wy dat feest. En doe haw ik in skoftke sitten te gûlen.
Wat ha wy lake, myn man en ik. Ik sei:
‘Dat moatst my noch in kear fertelle. Ik fyn it in moaie grap.’
Hy gong der by sitten, sette it kessen tsjin syn rêch oan en die it lampke op syn nachtkastke der by op. Ik gong ek sitten, mei de holle tsjin syn skouder oan en loek syn earm om my hinne: ‘Wriuw ris even mei dyn kin oer myn wangen hinne,’ frege ik en hy die it en sei: ‘Leave, it is wier, wat ik sei, it is de wierheid en ik wrakselje der al in pear jier mei om.’ Der wie wat yn syn toan, dêr't it bloed yn myn ieren fan bestjurre: ‘Nee,’ sei ik, ‘nee, dat mienst net.’
‘Ja,’ sei er en treau my wer op myn eigen helte fan ús grutte bêd: ‘Ja, ik fal op grouwe froulju. Op froulju fan pakwei sa'n twahûndert pûn. Dêr't ik boppeop lizze kin te swimmen.’
‘Hast dat ek al ris dien of is it noch in dream?’
| |
| |
Ik wit no net mear hoe faak as er doe al swommen hie. Ik leau tolve kear.
Doe't er mei syn koffers en tassen ôfreizge, sei er tsjin my, mei myn holle tusken syn hannen: ‘Asto twahûndert pûn bist, kom ik wer by dy werom, want ik hâld fan dy.’
Noch dyselde deis sette ik mysels op dieet.
De iensumheid, dêr't ik doe mei te meitsjen krige, holp my. Gjin man mear om foar te soargjen, ik hie allinnich mar mear mysels. As ik der gjin sin oan hie, klaaide ik my net iens oan. Boppe oer ús parket hinne liet ik fêste flierbedekking lizze, omdat ik mysels net altyd rinnen hearre woe. Of rinne, ik begûn al te sloffen. En ik iet sa'n hiele dei troch. Ik iet hiel bewust: in soad sûker en in soad fet. En net bewege fansels. Sitte yn myn loerhoeke. Ik hie earst in stoel mei in stoffen beklaaiïng, mar dêr krige ik it wol sa fan yn 'e rêch. Ik lei der kessens yn en skode der in bankje by foar myn skonken. Dy earste moannen groeide ik as koal. Freondinnen stelden mei my fêst, dat ik ek ien fan dy froulju wie dy't grou waarden fan fertriet, mar se moasten der sawat fan kokhalzje as se seagen hoe't ik mei beide hannen kroketten en rikke iel yn 'e mûle proppe, mei in pear negertuten der achteroan. Want yn it begjin kamen se noch wolris in middei of in jûn by my op besite, letter net mear. Ik hie neat nijs te fertellen. Wat koe it harren skele wat der by my troch de strjitte kaam. Dat wie ommers niks en fierders belibbe ik neat. Se begriepen mar net, dat ik langer mar ien doel yn it libben hie: sa gau mooglik twahûndert pûn wurde. Dan kaam myn man by my werom. As ik dat dan sei, seagen se my allinnich mar oan en suchten wat: ‘Bist ferslave oan dyn man,’ seinen se dan.
‘ja,’ sei ik, ‘en is dat sa slim? It is myn eigen man.
| |
| |
Mei ik asjebleaft?’ Dan wie it praat út, en as se fuortgongen, seinen se net, dat se wol wer ris kamen en ik frege it net. Dat se my mei frege hienen nei it eilân, hie it idee fan Annemarie west. Dy fûn, dat ik ôfstompte, suf waard, in bytsje deagong. Annemarie hat altyd te dwaan mei froulju-allinnich, omdat se sels sa'n aardige man hat.
Der binne ek dagen dat ik net ite kin. Dan wol der my gjin hap troch de kiel, en bin ik al sêd as ik fan 't bêd ôf kom. Ik belje ús dokter op, dy't my fol begryp útleit, dat oare minsken ek dagen hawwe, dat se gjin honger fiele en praat my in protte moed yn, in skat fan in man ek. En ik betink, dat as ik my drok meitsje, dat dat my in protte enerzjy kostet en ik jou my wer del yn myn nije stoel en sjoch nei de twa einen, dy't elke dei yn myn gers sitte te pjukken, in mantsje en in wyfke, en dan hoopje ik, dat se wol tweintich aaien lizze sille en lang en gelokkig libje meie.
Der binne dingen dy't ik net ferdraach. Dat is foaral it lêste jier sa: alles wat mei leaf de te meitsjen hat. As der op de teevee leafdessênes fertoand wurde, keart it hert my om en krij ik in gefoel as wurdt myn kiel ticht knypt. Dan skreaut myn hiele lichem om myn man en druk ik gau op it knopke om in oar net te krijen. Mar dat gefoel bliuwt, is der noch as ik op bêd lis, sit dêr de hiele nacht te wrotten, en dêr is ek net tsjin te iten.
Fanút myn loerhoeke wei kin ik de hiele strjitte oersjen, dat haw ik al sein. Myn man fytst noait foarby, syn auto sjoch ik ek net. Ik wit net iens mear oft er dy griene noch hat. Miskien hat er no wol in readenien.
Doe't lêsten op in kear de belle gong - ik skrok
| |
| |
wekker - seach ik myn man op 'e stoepe stean.
‘Do,’ sei ik.
‘Ik kom foar de wettermeter,’ sei er.
‘Wat in mop. Bist deselde grapjas noch,’ lake ik en sloech myn earmen om syn holle: ‘Mar rûkst no wol hiel oars.’ Ik tute him op syn wangen en aaide oer syn hier.
‘Mefrou,’ sei er, ‘ik kom foar de wettermeter.’
Doe seach ik, dat it him net iens wie. ‘Sorry,’ sei ik, mar hy knibbele al by de matte dy't boppe op it lûkje leit. En wat ik dêrnei ek net allegear opiten ha. Der mankeart noch tweintich pûn oan. Ik bin no njoggentich kilo en as ik mysels stean sjoch yn de spegel yn de badkeamer, freegje ik my ôf oft ik no wier noch net grou genôch bin. Kin er it no net mei tsien kilos minder dwaan. Al moannen stean ik op dy njoggentich en ik moat tsjin mysels sizze, dat ik it bin. Ik ken mysels net mear. In freeslik gedrocht, dat bin ik. Mar ik bin der noch net. De lêste kilo's.
It is no maaie en ik ha in oare diëtiste, Marga. Se kaam hjir by my thús, in jong famke noch mei blauwe eagen en in lyts sturtsje boppe op 'e holle. Ik sei: ‘Do witst wêr't it om giet?’
‘Ja,’ sei se, ‘mar no't ik jo sa sjoch. Ik leau, hjir moat mar in oarenien op ôf. It griist my oan. Moat dat no wier sa?’
‘Ja bern,’ sei ik, ‘en wy moatte in bytsje aveseare, want ik wol net wer allinnich in winter yn. It is freeslik allinnich.’
Stom, tocht ik op itselde momint, dat heart kleierich en begrutlik, dat ik sei der fleurich achteroan: ‘Sa'n apart gelûd, no, dy rein op 'e glêzen en de wyn om it dak hinne. Wat sit it dan noflik yn de keamer, net, de gerdinen wat ticht.’
‘Wat kin ik foar jo dwaan?’ frege se. Ik seach nei de
| |
| |
swarte rântsjes om har eagen, moast even neitinke. ‘Is der no hielendal neat, wat ik foar jo dwaan kin?’ ‘Ja.’ It kaam der út as in sucht en dat wie myn bedoeling wer net. ‘Jawol, Marga. Do soest miskien myn man ris freegje kinne oft er even lâns komt,’ op in luchtige toan as oft ik har frege om in kilo sûker foar my te heljen út ús winkel. It swit stie my yn de hannen.
De dagen dêrnei wie ik net út myn loerhoeke wei te brânen. Moarns om healwei seizen siet ik der al. Yn in jurk sûnder plakken. Hûnderten kearen repetearde ik wat en hoe't ik it sizze soe. Hokke gesichten as ik der by sette soe, probearre ik net, omdat ik sa'n hekel oan spegels ha. Ik hie yn gjin fjouwer dagen iten doe't er nêst my siet.
‘Ik ha myn bêst dien, sa ast sjochst, mar ik moat dy sizze, dy lêste tsien kilo's kin ik der net oan krije. Ik bin njoggentich op 't heden. Dêrom, ik woe dy freegje, soest ek mei wat minder genoegen nimme wolle. Dan kinne wy tegearre fierder, do en ik. Nee, bliuw mar sitten, wy ha in moai útsjoch. Ik sit hjir no fiif jier. Ik wol wer by dy sliepe, yn dyn earmen en mei dy wekker wurde en harkje nei de fûgels en jûns by de iepen hurd sitte en in plaat draaie. Ik wol dy wer sjongen hearre ast ûnder de dûs stiest en yn de gong tsjin dy oanrinne. Dyn holle op myn skouder, dyn hân op myn liif. Dyn fleis wer snije mei it skerpe meske en de stjerren foar dy út de himel plukke. En as ik dy der wer in plezier mei doch, gean ik wer yn de keuken foar it rút sitten, as hoer, en rinsto foarby, mei dyn âlde hoed op 'e holle. Want, ik hâld fan dy. Ik ha sa myn bêst dien, mar de twahûndert helje ik net. Ik sit fol, sa grut bin ik net, der kin net mear by, dat sizze se, en...’
| |
| |
‘Ik haw in motor kocht.’
‘In motor? Hoe'n motor?’
‘In motorfyts. In Yamaha.’
‘Wat dochst dêrmei?’
‘Op ride.’
‘Wês mar foarsichtich.’
‘It is minder link as yn in auto op 'e dyk.’
‘Mar hast my wat beloofd. Kaamst by my werom as ik twahûndert pûn wie.’
‘Dat bist net.’
‘Nee, dat helje ik krekt net. Mar miskien kinst sa ek fan my hâlde. Wy wurde allebeide âlder. Ik ha dei en nacht oan dy tocht, fiif jier lang hawwe myn gedachten dy folge fan moarns oant jûns. Bist noait by my wei. Ut myn loerhoeke wei haw ik altyd nei dy útsjoen, myn eagen diene der soms sear fan. By tiden seach ik dy ek ast der net wiest. Bist neat feroare, do.’
‘Ik moat der oer neitinke. Hearst fan my.’
‘Alles is hjir gelyk bleaun yn 'e hûs. Dat kastke stiet op in oar plak, en de leppelbak leit yn in oar laad, dat handige my better. Dat haw ik feroare, mar fierder, sjochst it wol.’
‘Ik moat der oer neitinke. Hearst fan my.’
Oan it begjin fan ús strjitte (ik neam dat begjin, jo kinne it ek de ein neame) stapte in frou fan de fyts en rûn fierder mei de fyts oan 'e hân. Dy siket wat, tocht ik. Se seach yn alle huzen op, mar der siet fansels gjin mins yn de keamers want it wie in prachtige simmerske dei, mei wol fiifentweintich graden yn it skaad.
Doe't se oan my ta wie, bleau se stean, knikte freonlik en sette de fyts op de stander. Der hong in lyts taske oan har skouder. Se moast my hawwe, se kaam
| |
| |
it paadsje op. Belle net oan, mar ik wie ek al op wei nei de doar.
‘Mei ik der even yn komme?’ frege se en seach wêr't se har foet delsette soe. Ik gong har foar nei de keamer ta en sei, dat se mar sitten gean moast op dy stoel. Se sei:
‘Ik ha in raar boadskip. Wy ha jo man sil-ik-mar sizze, krekt kremeard.’
‘Moast ik dêr net by wêze?’ frege ik.
‘Hy hat in ûngelok hân, mei de motor. Mar hoe't it gongen is, wit gjin ien. Hy wie allinnich op 'e dyk. En hy wie daliks dea. Doe't wy it hûs oprommen, kamen wy jo adres tsjin. En in oare buorfrou wist fan jo bestean ôf. Wy soenen earst tegearre hjir hinne, mar se moast ynienen nei har dochter ta, dy hat har ankel ferstûke by it tennisjen en doe...’
Alles wie swart foar myn eagen. Der rûnen triennen út myn hiele lichem wei. De frou prate mar troch en ik begriep net wêr't se it oer hie. Hokker radio, wat foar televyzje, ik hie wol in bêd en se hoegde my net te fertellen dat ik gjin bern hie.
‘Kin ik noch wat foar jo dwaan?’ Se stie nêst my, lei in hân op myn skouder: ‘Sis it mar.’
Hoe moast ik wat sizze? Ik koe allinnich mar wize.
‘Moat er dêr wei? Dêr hinne. Wêre?’ Se lei har taske op de tafel: ‘Wat in ôfgryslike swiere stoel is dit. Ik leau net, dat ik him allinnich huffe kin. Sa sterk bin ik no ek wer net. Skowe, nee lûke, dat giet better. Ja, sa slagget it my wol. En it kleed kin der wol oer. Hjirre? Dêre? Hielendal achter yn de keamer? Sa? Moat ik myn tas net ferjitte, ik ha krekt noch even by de bank oan west...’
Ik gong sitten en seach de dowetille, dy't myn man timmere hie. In moaie tille wie it, mar dowen hienen wy noait hân.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd