Chroniicke vande Hertoghen van Brabant

[fol. 36v]

CAROLVS CALVVS LOTHAR. REX, XI. BRAB. PRINC.

[fol. 37r]

Carolvs de Calvwe,
den thiensten Hertoch van Brabant, ende den tweeden van Lotrijck.

⁺CArolus die Caluwe, Keyser ende Coninc van Vranckrijck, den thiensten Hertoch van Brabant, ende den tweeden van Lotrijck, sone van Lodewijck die Goedertieren, die welcke in Vrancrijck regneerde den tijdt van sessentwintich iaren, heeft nae die doot van Lodewijc de Keyser sijnen Vader dat rijck ende die benedictie des Keyser-rijcx vercregen ende ontfanghen vanden Paus Joannes binnen de stadt van Roomen, op den H. Kersdach, int iaer 875. oft nae t'schrijuen van eenige 877. In sijnen tijt vielen die Denen ende Noortmannen wt Denemarcken ende Noorwegen met andere natien, die al t'samen Heydenen waren, met grooter wreetheydt ende macht in Duytsch-lant ende Vrancrijck, quamen die zee om-gevaren totter Seynen, winnende tot Parijs toe t'lant van Neustrien, nu ghenoemt Normandien, ende quamen daer na om die Britaensche zee inde riuiere de Loire, ende wonnen die stadt van Nantes, doodtslaende den Bischop die op den Paesch-auont die vonte was wijdende, met oock die Geestelijcheyt, mans, vrouwen, ende kinderen. Voorts van daer treckende tot Tours in Toureyne, t'welc sy wonnen, verbrandden S. Mertens Kercke, daer nae voeren sy tot Angiers. Maer Ranulphus Hertoghe van Aquitanien, ende Robert Graue van Angiers quamen hen tegen, alwaer grouwelijck ghevochten wert, maer dese twee Princen werden daer verslagen, ende die Heydenen wonnen den strijdt, oock in-nemende die voorsz. stadt van Angiers, alwaer sy bleuen resideren. Maer die Coninck Charel de Caluwe voorseyt dit vernemende, bevreest zijnde noch van een arger toecomen, soo maeckte hy tot sijnder assistentien te crijgen Coninck Salomon van groot Britanien, dat nu Engelant heet, welcke Coningen nochtans vyanden waren. Maer ouermits dat t'Heydensch volc die Denen ende Noortmannen soo sterck teghen hen quamen, soo werden sy t'samen vrienden, ende belegerden die voorsz. stadt van Angiers met grooter macht, de Heydenen alsoo benauwende, datse genootsaeckt waren hun by appoinctement op te gheuen, behoudens haer leuen.

Carolus voorseyt viel aen met groot ghewelt Lodewijcx sijn Broeders, Coninck van Duytsch-lant sonen, maer vanden ioncsten verwonnen zijnde, soo is hy weder ghekeert in Vranckrijck. Sigebertus verhaelt, dat hy versmadende die Fransche manieren, aen nam die costume der Griecken, want hy droech sleypende cleederen, ende een breeden gordel, hangende totten voeten toe, die seer costelijck was. In desen Charels tijden so wert Hollant een Graefschap, int iaer 863. Want Charel aensiende ende merckende dat die Denen ende Noorweghers ouer al soo gheweldich waren, soo gaf hy t'lant een van sijnen getrouwen dienaren, genoemt Diederick den seluen makende Graue van Hollant, om t'lant bequamelijcker te beschermen tegen die Noormannen, waer teghen hy thien iaren lanc oorloochde. Ende alsoo die voorseyde Noormannen onder ander landen, Vlaenderen seer quelden, dat doen ter tijdt met luttel edificien ende huysen verciert, ende daer-en-bouen meer bewoont was van die wilde ende felle dieren, dan vande menschen, soo wert

+ Carolus die Caluwe den x. hertoch

[fol. 37v]

een yegelijck vanden Coninc geordineert ende gestelt tot eenen bewaerder, die vande Franchoysen wort genoemt een Forestier, ende by onslieden Warant-meester. Deur dese oorsaecke is Vlaenderen tot die digniteyt van t'Graefschap gecomen. Balduinus was d'eerste Forestier, die Judith des Conincx dochter, als hy wt Engelant weder quam, hem verstout heeft deur sijn ionge dwaesheyt, met ghewelt te nemen, hierom hebben die Bischoppen ter instantien des voornoemden Charels de Caluwe, by den anderen comende ende accorderende, Balduinum voorseyt inden ban gedaen. Maer als hem t'feyt niet en beroude, soo heeft Carolus deur den raet van de principaelste ouerheydt Balduino toegelaten den bant des houwelijcx, hem wt eenen bewaerder van Vlaenderen Graue ordinerende ende makende. Alsoo heeft desen Carolus in sijnen tijdt twee Graefschappen gheordineert, alsoo hier verhaelt wort. Ende Lodewijck Charels broeder Coninck van Duytschlant, vermeerderde hem oock sijn palen, hem geuende een deel van sijnen lande. Carolus stichte in Vranckrijck veel cloosteren ende Kercken daer gheen en waren, ende die vervielen dede hy repareren, Tot desen Charel quam wt Engelant den gheleerden Jan Scotus, die tot sijnder begheerten wter Griexscher talen int Latijn over-sette t'boeck der hemelscher Ierarchien, by S. Denijs gecomponeert. Ende alsoo hier boven verhaelt is, dat hy vanden ioncksten sone Lodewijcx sijnen neve verwonnen was, hoorende dat hy eenigen inval in sijn rijck soude doen, soo is hy met sijn heir ghetrocken over t'gheberchte in Italien, om den vyandt te wederstaen. Maer commende binnen der stadt van Mantua, soo wert hy metter cortsen bevangen, ende is deur den dronck vanden venijne gestoruen inden iaere 914. int tweede iaer sijns Keyser-rijcx, ende int xxxviij. sijns Coninckrijcx, t'welck hem een boos ende valsch Joodtsch Medecijn, met name Sedechias in sijnen medecinaelschen dranck hadde gedaen. Sijn lichaem wert begraven int Clooster van S. Eusebius van Vercellen, maer is namaels vervoert in Vranckrijck tot S. Denijs, al-waer hy voor S. Denijs lichaem begraven wert.

Die voorseyde Carolus hadde een huysvrouwe, met name Hermentrudis. Maer niet veel ghenuechten en heeft hy met sijn kinderen gehadt, want Chaerleman, die een Diaken ende gheestelijck persoon was, is een Apostaet gheworden, hem weder totter werelt begevende, is tegen sijnen eyghen vader opghestaen, waeromme hy van Godt rechtveerdelijck ghestraft wert. Want die vader vreesende dat sijn rijck deur hem mocht ghedestrueert worden, heeft hem ghevanghen ghenomen, ende sijn ooghen doen wt steken. Ende sijnen anderen sone Charel genoemt, te seer staende op sijn eyghen crachten, wilde tegen eenen Ridder vechten met naeme Albijn die seer sterc ende vroom was, oock niet wetende dat sijnen campioen ende wederpartije eens Conincx sone was, is vanden seluen doot-gheslaghen. Waeromme Charel sijn vader seer bedroeft was. Dus en bleef hem maer eenen sone meer, ghenoemt Lodewijck. Van sijn dochter Judith hebben wy hier boven gementioneert, ende oock dat haren man Grave van Vlaenderen was, dese Judith hadde d'eerste bruyloft ghecelebreert, met Adolpho den Enghelschman.

Inden tijt vanden voors. Charel de Caluwe des Keysers, ghebeurde een ⁺ groot haestich opperwater in Junio, sulcx dat in t'landt van Sassen een dorp, ligghende verre van allen rivieren ende wateren, in eenen oogen opslach tijdts, versoncken is, met allen die menschen, beesten, huysen, boomen, ende oock die Kercke. Sulcx datter gheen memorie meer af en is, dan datter nv een groot water is. Men ghelooft dat dese grouwelijcke plaghe gheschiede, midts een groote oneere ende schandaleuse verachtinghe, den Heylighen Sacramente gheschiet.

+ Groot opperwater.