Brieven aan zijn broeder. Deel 1

[p. 1]

's-Gravenhage
augustus 1872 - mei 1873

1

Vincent was sinds 1869 employé in den kunsthandel Goupil (chef de Heer Tersteeg) en Theo, die nog op school was te Oisterwijk, had eenige dagen bij hem gelogeerd in zijn kosthuis bij Roos op de Beestenmarkt.

Waarde Theo,

den Haag Augustus 1872.

Dank voor je brief, het deed me genoegen dat je weer goed aangekomen zijt. Ik heb je de eerste dagen gemist en het was mij vreemd je niet te vinden als ik 's middags thuis kwam.

Wij hebben prettige dagen samen gehad, en tusschen de druppeltjes door toch nog al eens gewandeld en het een en ander gezien.

Wat vreeselijk weer, je zult het wel benauwd hebben op je wandelingen naar Oisterwijk. Gisteren is het harddraverij geweest ter gelegenheid van de tentoonstelling, maar de illuminatie en het vuurwerk zijn uitgesteld om het slechte weer, het is dus maar goed dat je niet gebleven zijt om die te zien. Groeten van de familie Hanebeek en Roos.

Steeds je liefh. Vincent.

2

Waarde Theo,

den Haag 13 December 1872.

Dat was een goed nieuws dat ik daar uit Pa's brief las.^*) Van harte wensch ik er je geluk mede.

Ik twijfel niet of je zult er wel pleizier in krijgen, het is zoo'n mooie zaak.

Het zal een heele verandering voor je zijn.

Het doet mij zooveel genoegen dat wij nu beiden in hetzelfde vak en in dezelfde zaak zijn, wij moeten maar druk met elkaar correspondeeren.

*) Er was besloten, dat Theo ook in den kunsthandel zou gaan en met 1 Januari geplaatst zou worden in de zaak Goupil te Brussel, waar vroeger zijn oom Hein aan het hoofd had gestaan en waar toen de Heer Schmidt chef was.

[p. 2]

Ik hoop zoo dat ik je nog zien zal voor je vertrek, wij zullen dan nog veel te bepraten hebben.

Ik geloof dat Brussel wel een heel pleizierige stad is, maar het zal toch vreemd zijn in het begin.

Schrijf mij in alle geval eens spoedig.

Nu adieu, dit is maar een enkel woordje in haast, maar ik moest je toch eens zeggen dat het mij zooveel genoegen deed.

Heb het goed en geloof mij steeds

je liefh. broer Vincent.

Ik beklaag je dat je iederen dag naar Oisterwijk moet in dit hondenweer. Groeten van de familie Roos.

3

Waarde Theo,

den Haag Januari 1873.

Van huis hoorde ik dat gij goed en wel te Brussel gearriveerd zijt en uw eerste indruk goed was.

Ik begrijp er zoo alles van hoe vreemd het in het begin zijn zal, maar houd maar goeden moed, het zal wel lukken.

Ge moet mij eens spoedig schrijven hoe het gaat en hoe of je kosthuis bevalt.

Ik hoop dat dat laatste goed zal zijn. Pa schreef mij dat gij goede vrienden met Schmidt zijt, dat is flink, ik geloof hij een beste kerel is, en die U wel goed op de hoogte zal brengen.

Wat waren het prettige dagen met Kerstmis, ik denk er nog zoo dikwijls aan; zij zullen U ook wel lang in het geheugen blijven, daar het ook de laatste dagen waren, waarop je thuis waart.

Ge moet mij vooral schrijven wat je al zoo voor schilderijen ziet en wat je mooi vindt.

Ik heb het druk tegenwoordig in het begin van het jaar.

Mijn nieuwe jaar is goed begonnen, ik heb f 10 per maand opslag gekregen, zoodat ik nu f 50 per maand verdien, en bovendien kreeg ik nog f 50 extra. Is dat niet prachtig, ik hoop nu geheel voor mij zelven te kunnen zorgen.

Ik ben toch zoo blij dat je ook in deze zaak zijt.

Het is zoo'n prachtige zaak, hoe langer men er in is, hoe meer ambitie krijgt men er in.

Het begin is misschien wel moeilijker dan in iets anders, maar houd je maar taai en je zult er wel komen.

Vraag eens aan Schmidt wat of het ‘Album Corot, lithographies

[p. 3]

par Emile Vernier’ kost. Daar werd ons in den winkel naar gevraagd en ik weet dat het te Brussel voorhanden is.

Ik zal je den volgenden keer dat ik schrijf, mijn portret sturen, ik heb dat 1.1. Zondag laten maken. Ben je al eens naar het Palais Ducal geweest?

Doe dat vooral eens als je gelegenheid hebt.

Nu kerel houd je goed, alle bekenden hier laten je groeten en hopen dat het je goed zal gaan. Zeg Schmidt en Eduard voor mij goedendag en laat spoedig iets van je hooren. Adieu,

je liefh. broer Vincent.

Je weet mijn adres is: Lange Beestenmarkt 32 of Maison Goupil & Cie, Plaats.

4

Waarde Theo,

den Haag 28 Januari 1873.

Goed dat je mij zoo spoedig geantwoord hebt, ik ben blij dat je het naar je zin hebt, en het goed hebt getroffen met je kosthuis. Houd maar goeden moed als het soms eens moeilijk is, dat komt later alles terecht en niemand kan in het begin doen wat hij wel zou willen.

Wat heb ik medelijden met Oom Hein, ik hoop zoo van harte dat hij nog beter zal worden, maar Theo ik vrees er voor. Van den zomer was hij nog zoo vol ambitie, en had nog zooveel plannen, en vertelde mij dat de zaken zoo goed gingen. Het is wel treurig. Verleden Zondag ben ik bij Oom Cor geweest en heb daar een heel prettigen dag gehad, en zooals je denken kunt veel moois gezien. Zooals je weet is Oom pas naar Parijs geweest en heeft prachtige schilderijen en teekeningen mede gebracht. Ik ben Maandagmorgen ook nog te Amsterdam gebleven en nog eens naar de museums geweest. Weet je dat men te Amsterdam een groot nieuw gebouw zal maken in plaats van het Trippenhuis, dat vind ik best, het Trippenhuis is klein en vele schilderijen hangen zóó dat men ze niet goed zien kan.

Wat zou ik graag dat schilderij van Cluysenaer zien, ik heb maar een paar schilderijen van hem gezien en die vind ik zeer mooi. Schrijf nog eens of dat andere schilderij van Alfred Stevens is, of hoe anders de voornaam is. De photographie naar Rotta^*) ken ik,

*) Antonio Rotta (Venetië).

[p. 4]

en heb zelfs het schilderij op de tentoonstelling te Brussel gezien. Houd mij vooral voortdurend op de hoogte van wat je alzoo ziet, dat doet mij altijd pleizier. Het album waarvan je mij den titel hebt opgegeven is het bedoelde niet, dat zijn alleen lithographieën naar Corot. Ik bedank je echter voor de genomen moeite.

Ik wacht binnen kort een brief van A., die is nog al lui met schrijven tegenwoordig. Je moest haar eens verrassen met een brief, dat zou haar zooveel pleizier doen. Je zult het wel druk hebben, maar dat is wel prettig. Het is hier koud en men rijdt al schaatsen op het veldijs, ik wandel zooveel als ik kan. Ik ben nieuwsgierig of je nog gelegenheid zult vinden om nog eens schaatsen te rijden. Hierbij mijn portret, als je naar huis schrijft zeg er dan echter niets van, zooals je weet is het voor Pa's verjaardag. Ik feliciteer je daar al vast mee. Mijn hartelijke groeten aan Oom en Tante, ook aan den Heer Schmidt en Eduard.

Steeds je liefh. broer Vincent.

Je moet complimenten hebben van allen bij H., Tante Fie en Roos. Adieu, heb het goed.

5

Waarde Theo,

den Haag 17 Maart 1873.

Het wordt tijd dat je weer eens iets van mij hoort en ik ben ook

[p. 5]

verlangend om te hooren hoe het je gaat, en hoe of het met Oom Hein is, en hoop dus dat je mij als je tijd kunt vinden eens schrijven zult.

Je hebt zeker al gehoord dat ik naar Londen ga, en dat waarschijnlijk heel spoedig. Ik hoop zoo wij elkaar voor dien tijd nog eens zien zullen.

Als ik maar eenigszins kan, ga ik met Paschen naar Helvoirt, maar dat zal afhangen van de nouveautés, waar Iterson^*) mede op reis gaat.

Voor hij terug is, zal ik niet weg kunnen. Het zal te Londen een heel ander leven voor mij zijn, daar ik waarschijnlijk alleen op een kamer zal moeten wonen, en dus voor veel zaken zal moeten zorgen waar ik nu geen last van heb.

Ik ben zeer verlangend om Londen te zien zooals je wel denken kunt, maar toch spijt het mij van hier te moeten gaan; nu het bepaald is dat ik weg moet, merk ik pas hoe ik aan den Haag gehecht ben. Maar enfin dat is nu niet anders, en ik ben van plan de dingen maar niet te zwaar op te nemen. Ik vind het heerlijk voor het Engelsch, ik kan dat wel goed verstaan, maar spreken gaat toch lang zoo goed niet als ik zou willen.

Van A. heb ik gehoord dat je je portret hebt laten maken, als je er nog een missen kunt recommandeer ik mij.

Hoe gaat het met Oom Hein, zeker wel niet beter, en hoe maakt Tante het? Kan Oom zich nog al bezig houden en heeft hij veel pijn? Groet hem hartelijk voor mij, ik denk zoo dikwijls aan hem. Hoe gaat het in de zaak, zeker zal het wel druk zijn; bij ons ook. Je zult nu al zoo wat op de hoogte komen.

Hoe is het in je kosthuis, blijft dat bevallen, dat is een voornaam ding. Je moet mij vooral meer schrijven wat je alzoo ziet.

Ik ben Zondag voor 14 dagen naar Amsterdam geweest, om een tentoonstelling te zien van de schilderijen, die van hier naar Weenen gaan.

Dat was zeer interessant en ik ben nieuwsgierig wat voor figuur de Hollanders te Weenen maken zullen.

Ik ben zeer nieuwsgierig naar de Engelsche schilders, wij zien daar zoo weinig van, daar bijna alles in Engeland blijft.

Te Londen is van Goupil geen winkel, maar er wordt alleen aan den handel geleverd.

*) Employé in de zaak in Den Haag.

[p. 6]

Oom Cent komt in 't laatst van deze maand hier, ik verlang zeer van hem nog een en ander te hooren.

Bij H. en Tante Fie vragen zij gedurig naar je, en laten zij je groeten.

Wat heerlijk weer tegenwoordig, ik profiteer er maar zooveel van als ik kan, verleden Zondag ben ik al met Willem uit roeien geweest^*).

Wat zou ik dezen zomer nog graag hier gebleven zijn, maar wij moeten het maar nemen zooals het is. En nu adieu, heb het goed en schrijf mij eens. Zeg Oom en Tante, den heer Schmidt en Eduard voor mij goeden dag. Ik hoop maar op Paschen.

Steeds je liefh. broer Vincent.

P.S. Theo, ik moet je toch nog eens recommandeeren om pijpen te gaan rooken, dat is zoo goed als je het land eens krijgt, zooals mij dat tegenwoordig nog al eens overkomt.

Daar juist ontvang ik je brief, dank er voor. Ik ben zeer in mijn schik met het portret, het is best uitgevallen. Als ik iets naders hoor over mijn naar Helvoirt gaan, schrijf ik het je dadelijk; ik zou het heel aardig vinden als wij op denzelfden dag kwamen. Adieu.

*) Willem Valkes, neef en huisgenoot van de familie Roos.

6

Waarde Theo,

den Haag 24 Maart 1873.

Zou je eens willen nazien of er te Brussel nog een schilderij is van Schotel?

Dat is 6 Mei 1870 van hier in commissie gezonden, maar misschien heeft Oom het reeds naar Parijs teruggezonden.

Is dat echter het geval niet, zorg dat het onmiddellijk naar hier gezonden wordt; wij hebben alle kans om het te verkoopen, maar er is haast bij.

Ik heb het van den zomer nog bij jelui gezien en denk dus dat het er nu ook nog wel zal zijn.

Zeg Oom en Tante en den Heer Schmidten Eduard voor mij goeden dag.

Mijn brief heb je zeker reeds gekregen? Adieu, heb het goed.

Vincent.

[p. 7]

7

Waarde Theo,

den Haag 5 Mei 1873.

Je moet mij niet kwalijk nemen kerel, dat ik niet om je verjaardag gedacht heb. Van harte gefeliciteerd, ik hoop dat het je dit jaar goed zal blijven gaan, en je hoe langer hoe meer pleizier in je werk krijgen zult.

Mijn tijd begint op te korten. Zaterdag ga ik thuis goeden dag zeggen en dan Zondag naar Parijs,^*) ik vrees echter dat het wel Maandag zal worden en ik Zondag nog in Helvoirt zal blijven. Ik hoop dat ik je intijds zal kunnen schrijven wanneer ik Brussel passeer, maar 't zou wel mogelijk zijn, dat ik dat niet kon doen, daar ik nog niets bepaald weet wanneer ik uiterlijk te Parijs moet zijn.

Hoe maakt Oom en Tante het, zijn zij al verhuisd? Ge moet mij dat eens spoedig schrijven, ik geef je hieronder mijn adres op. Ik schrijf je in haast, zooals je denken kunt heb ik het druk.

*) Hij zou over Parijs naar Londen reizen.

[p. 8]

à Dieu, heb het goed. Groet Oom en Tante hartelijk voor me, ook den Heer Schmidt en Eduard.

Steeds je liefhebbende Vincent.

V.W. van Gogh,

care of Messrs Goupil & Co.

17 Southampton Street. Strand, London.

Vooral V.W. van Gogh, omdat er anders licht verwarring ontstaat met brieven voor Oom Cent, die alleen V heet.

8

Waarde Theo,

den Haag 9 Mei 1873.

Maandagmorgen vertrek ik van Helvoirt naar Parijs en passeer Brussel om 2 uur 7 min. Als je kunt kom dan aan 't station, dat zal mij veel genoegen doen.

Voor ik het vergeet, gisteren heb ik aan mevrouw Tersteeg je portret laten zien en die zou er zoo heel graag een hebben. Zou je soms kans zien er nog een te krijgen en mij te sturen?

Als het nu niet kan, denk er dan later eens om.

Theo je kunt niet begrijpen hoe lief allen hier voor mij zijn; dat het mij spijt van zooveel vrienden te moeten scheiden kan je wel denken.

Adieu kerel, groet Oom en Tante hartelijk voor me, tot ziens

Vincent.

Informeer eens of je aan 't Station du Nord of du Midi moet wezen.