Der Griecxser princerssen, ende jonckvrouwen clachtige sendtbrieven, Heroidum epistolae ghenaemt
(1559)–Cornelis van Ghistele–
Auteursrechtvrij
[Folio 142r]
| |
Hier beghint de Epistele, die Sappho scrijft tot Phaon.
Ende beghint aldus int Latijn.
Nunquid vbi aspecta est studiosae littera dextrae,
Protinus est oculis cognita nostra tuis?
SO saen als ghi saecht desen brief clerekelijck geschreuen,
Kende ghy terstondt niet dat mijn geleerde hant was?
Haddi nz ghelesen des schrijuers naẽ verheuen,
Soudy niet gewetẽ hebben (soo slecht v verstant was)
Van wien dat gecomen dit werck valiant was?
Mogelijc ghy vraecht waerõ mijn veerskẽs nu te tije
Bedructelijc luyẽ, wel wetende dat oyt playsant was
En soet als snaerspel mijn poeterije.
Och mijn liefde moet beweent sijn met droeuen belije,
Dies ick nu schrijue een droeue balade.
Eenẽ vrolijckẽ geest en diẽt niet mijnẽ tranẽ onblije.
Och, ick brande van binnen sonder genade,
Ghelijc trijp coren op tvelt vroech oft spade
In den oogst onsteken wort duer Eurus bestieren
Soo vlamme ick in liefden met felder manieren.
| |
[Folio 142v]
| |
Ga naar margenoot+ In Sicilien by den berch AEtna vierich,
Daer Typhon rust sydy nu frequenterende.
Denct, mijn hitte is niet minder dã sulc vier onbestierich,
Dies ick mistrooste veerskens ben ordinerende.
Duer geen vruecht en ben ick nu veriubilerende.
Int tgeselscap van Lesbos hebic nu cleyn behagen,
My walcht vã Amithone, luttel is mi versolacerẽde
De clare Cidno en Atthis, die my eens plagen
Te verhuegene, noch hõdert die ic by nachtẽ en dagen
Sonder erch plach te minnene. maer ghy alleene
Sijt nu mijn solaes, doende andere vruechdẽ veriagẽ,
VVant reyn sydy van leden, v iaren gemeene
Sijn bequaem tot der minnen, v schoonheyt reene
Doet dat ick mijn oogen naer v om welue wijt.
Neemt de herpe en de pijlcoker, Apollo ghi selue sijt.
Ga naar margenoot+ Haddy Bacchus hoornen, ghi sout Bacchus gelijcken.
Phoebus beminde Daphne, Bacchus Ariadne eersame
Nochtans geen van beyden tot de practijcken
Der poeterijen en warense bequame.
De soete Pegasides van mijn geleerde fame
Scrijuen suuerlijck de heel weerelt duere
VVort eere geiont mijnen geleerden name.
So veel lofs en heeft Alceus met mijn mede partuere
Van mijnder consten, maer int dichten wat sluere.
Al weygert my natuere schoonheyt excellent,
Denct mijn verstant is te beter daer vuere.
Al ben ick cort van persoone, ick bekent,
Mijnẽ naem wort cort gespelt met twee sillaben ient.
Cleyn menschen en machmen altoos verachten niet.
Een cleyn lichaem baert dicwils groote crachten siet.
| |
[Folio 143r]
| |
Al ben ick oock bruyn, Perseus so ick versinneGa naar margenoot+
Creech wel behagen in Andromeda sonder sparen,
Nochtans was sy een swerte moorinne.
VVitte duyuen sietmen wel by de grauwe paren;
De groene papegayen sietmen haer ionste baren
Den swerte tortelduyuen. soudy nẽmermeer vrouwe
Verweruen mogen hoe vroom van iaren
Dan die v schoonheyt weerdich wesen souwe?
So en soudy nemmermeer geen tuwen behouwe
Crijgen oft gebruycken, dat moet ghy wel weten.
Doen ghi mijn werck laest, een reyn kersouwe
Docht ick v dan wesen, ghy swoert met vermeten
Dat ic eenẽ coninc weert was, tẽ is my niet vergeten.
Dicwils custe ghi mi int singẽ duer vierichz crachtich,
Al dat dẽ minnaer geschiet is hem lange gedachtich.
Doen preesdy my wel, en in als ick v behaechde,Ga naar margenoot+
Mijn amorueselijck voortstel was soet uwẽ persoone
Maer nu de vrouwen in Sicilien als donuer saechde.
(Veenen nieuwen roof zijnde) comen v so schoone,
Dat ghi segt, ick en achte op Lesbos niet een boone.
In Sicilien wil ick wesen groot van weerden.
O ghi vrouwen in Sicilia, eer hi v oock hoone,
Sent den lantlooper weer herwaert vã uwer eerden,
Met schoone luegenen stout int volheerden
Sal hy v oock hedrieghen, zijn trouwe is ongestadich,
Aldus laet hem gaen henen zijnder veerden.
O Venus weest hem doch beradich,
Sijt my v arm dienstmaecht niet versmadich,
Ick ben uwe onderdanige prophetersse.
Aenmerct mijns lijdens pijnlijcke persse.
| |
[Folio 143v]
| |
Ga naar margenoot+ Och, wilt de Fortuyne met my voort varenstout
So sy begost heeft? sal haren loop tot den inde
Aldus bitter blijuen? ic en was maer ses iaren out
Doen ick mijns moeders doot bekinde.
Mijn broeder wert bedrogẽ duer eẽ hoere die hy minde,
Dies hy moeste schade en schande orboren.
Hy wert beroyt, dies hy nu met alinde
Moet sitten roeyẽ, tgoet dat hy met onruste heeft verloren
Daer sietmen hem nu met onruste na sporen.
My was hy hatende, om dat ick tallen tijen
Ten besten hem riet, als een trouwe sustere vercoren.
En op dat my nemmermer en sou ghebreken lijen,
So valt my mijn dochter moeylijck duer enuijen,
En ghi doet my nu tẽ lesten met crancke lusten sneuẽ.
Die tot onrusten gheboren is, moet in onrusten leuen.
Ga naar margenoot+ Al leyt onscickelijc mijn haer, ic en sie nadẽ spiegel nz.
Ringen oft gesteenten luttel mijn vingerẽ crinckẽ nu,
Slecht is mijn abijt, ic en acht op lãts wet oft regel nz,
Luttel gouts sietmẽ ontrẽt mijnen hoofde blinckẽ nu,
Die wel rieckende ruecken duncken my stincken nu,
VVant die ick behaghen sou (tmoet my verdrieten)
Is nu van huys, wien sou ick sulcx dan schincken nu?
Och, met hoe lichte pijlen can Cupido duerschieten
Mijn moruwe herte, dies moet ick ghenieten
Altijt een oorsake om minnẽ. is mi sulcx toegescreuen
Van die drij ghesusters die propheterssen oyt hieten?
Oft come ick duer mijn clergie tot did sneuen?
Die soete Talia heeft my ghegeuen.
Een saecht verstant en moruwe sinnen.
Liefde can den sachtmoedighen haest verwinnen.
| |
[Folio 144r]
| |
Ten is niet vremt al heeft de ioncheyt afgenomen myGa naar margenoot+
Al tgene waer duer ick de mans sou behaghen.
O Aurora ic sorchde dat ghy Phaon vol vromẽ vry
Eer dã Cephalũ sout aengetast hebbẽ sonder versagẽ,
Hadde Phoebe (diet al siet) v ghesien by vlaghen,Ga naar margenoot+
Sy sou v al doen hebben slapen swaerlijck,
V soude Venus op haren yuoren waghen
In den hemel gheuoert hebben openbaerlijck,
Ghy en ghelijct vrij geenen kinde waerlijck
Oft ionghen, maer van iaren sidy gracelijck,
In het lustichste van uwen leuen claerlijck.
O Phao comt, valt in mijnen schoot solacelijck.
Niet dat ick bidde dat ghy sout minnen dwaselijck,
Maer gehẽct dat ic mach minnẽ sonder bedwanc soet.
Een volle vloet altoos ieuers nemen sijnẽ ganc moet.
Al schrijuende vallen inden brief mijn tranen,Ga naar margenoot+
Aen de smetten mercty wel het druckich feyt.
Als ghy ommers wout vertrecken, met een soet vermanen
Hadt doch orlof genomen en adieu geseyt.
Noch cuskens noch tranen en hebdy met v geleyt
Ende niet dan v ontrouwe en hebdy my ghelaten.
Geenen pandt oft gifte duer v indigniteyt
En beby van my ooc, waer duer tot mijnder baten
Ghi mocht gedachtich wesen, õs liefde heet wtermatẽ
Niet en hebic v beuolen, maer wat mochtic v beuelen
Anders dan dat ghy mijns (tsy onder wat staten)
Soudt gedachtich sijn, en in wat triumphen oft spelẽ,
Ick en doe om v niet dan suchten en quelen.
Ick neme in oorconden mijn neghen goddinnen vroet.
V scheyen, berueren therte, moet, en sinnen doet.
| |
[Folio 144v]
| |
Ga naar margenoot+ Doen my geseyt wert, Phao die ghy v liefde ionde,
Is nu geulucht, niet langer en cost ic weenẽ oft sprekẽ,
Therte verstorf, de tonghe faelgeerde den monde.
En doen de sinnen weer quamen die waren geweken,
Geen misbaer en mocht my oft gheclach ghebreken.
Ick smete op mijn borste luttel ick my schaemde
Thaer wt mijnen hoofde met felle treken
Te grijpene, al wast dat qualijck betaemde,
Ia al screeuwende ick veel volcx versaemde,
Ick hadde my alleleens gelijck een goey moedere
Gebeert om haer verloren kint als de befaemde.
Caraxus verblijt hem nu mijn broedere.
En groeyt duer mijn misbaer onuroedere.
Daghelijcx gaende comende voor mijnen ooghen.
Nijdighe herten altoos haren aert tooghen.
Ga naar margenoot+ Als een die my scandelijck diffameren wou,
Duer wat redene sprack hy machse aldus ghebeeren,
Haer dochter leeft noch, wat doet haer doleren nu?
Mer liefde aensiet geẽ scaemte mach ick wel vercleerẽ
Tvolck aensach my (elck mocht hem verueeren)
Metten blooten borsten, den boesem open ghescheurt.
Dus verdrietelijck Phao moet ick my nu geneeren.
Snachts in mijnen droom ghy my dickwils bespuert.
Den nacht dunct my claerder als my dit ghebuert,
Ia dan den dach duer v schijnende presentie:
Al sydy van my, mijnen droom toõt my v gefiguert,
Maer een corte vruecht is my sulcke mentie,
Dan dũct my dat ick in v armkẽs ligge met diligẽtie,
Dan ghy, in de mine, maer de vruecht is wanckelijck.
Tsijn al ijdel ghenuchten, die sijn verganckelijck.
| |
[Folio 145r]
| |
Dat ic v (dũct my) met soete cuskens pijne te quelleneGa naar margenoot+
En dat wy merckelijck, minlijcke woorden spreken,
Tgene dat my meer dunct, schaem ick te vertellene.
Maer so saen als den dach comt ghestreken,
Dã clage ic (ontwaect sijnde) dat sulcx mi is ontweken,
En ick spoeye na dbosch, naer ons ouwe speloncken,
Hakende na secours daer wy (tis ghebleken)
Pleghen te blusschene der minnen voncken.
Sinneloos loope ick derwaert vry sonder proncken,
Ia oft my de rasende Erichtho hadde doen iaghen.
Mijn haer hanct op de scouweren, schijnẽde droncken.
Mijn ooghen terstont na de speloncken saghen,
Hanghende aen een steenrootse, de welcke plaghen
Te scijnene marborsteenen playsant fijn.
Dat de liefde bequaem is dunct huer triumphant sijn.
Int bosch dã come ic, daer wy dicwils gemaect hebbenGa naar margenoot+
Ons bedde, ons deckende met groenen meyen.
Och, welcke plaetse haren meester versaect hebben,
O snoode eerde waerom hebdy hem soo laten sceyen.
Ic aensach het loof datter lach verdruct vã ons beyen
Tgras was noch ghecroct van onsen ghewichte.
De tacken met den bladeren dochten my schreyen,
En oock de vogelkens met droeuen ghesichte.
Op de plaetse daer ghy laecht eens neuen my dichte
Ginck ick ligghen, eerst scinckende haer mijn tranen
So Progne die droeue moeder, nu een swaluwe lichte
Ityn haer kint beschreyt sonder wanen.
Also ick Sappho met druckich vermanen
Bescreye mijn liefde daghen en nachten.
Een mistroost lief, hoe sou die vruecht verpachten,
| |
[Folio 145v]
| |
Ga naar margenoot+ By een claer loopende water suuer als een fonteyne
Van godlijcker crachten (so sommighe beuroeyen)
VVaer ouer eenen grootẽ boom sijn tacken ghemeyne
VVas sprayẽde, tgras sachmẽ daer ooc lustich groeyẽ.
Hier woude ic mijn ledekens traech duer tvermoeyen
VVat stellen om rusten als de onblije.
Doen docht my dat ic Nays tot mijwaert sach spoeyẽ
Sy bleef voor my staende en sprack als de vrije,
Ghy die met onbehoorlijcken viere brant nu te tije,
Na deerde van Ambracia moety wijcken.
Daer de zee neuen leyt int breede int wije
Die Leucadas genaemt wordt van yegelijcken.
Deucalion die onsteken was (soot mocht blijcken)
Met Pyrrhas liefde, spranck in dit water soete.
Een onghesont herte soect altoos boete.
Ga naar margenoot+ Terstont hy blijdelijck ghenakende was
Sijn alderliefste Pyrrha suyuer van lichame,
En wert vercoelt die te vueren blakende was.
Sulcke conditie heeft dese plaetse (so gaet die fame)
Aldus spoeyt v derwaert vreest hinder oft blame,
En wilt van een steenclippe stoutelijck springhen
In dit watere, uwen brant blussende bequame.
Naer dese woordẽ sachmẽ haer, haer sprake dwingẽ,
En is stillijck wechghegaen duer dit bybringhen.
Verbaest stonde ick oppe met swaer versuchten,
Men sach de tranen lancx mijn wanghen neer dringẽ.
O ghy dochter sprack ick, ick wil sonder duchten
Derwaert my spoeyẽ, liefde dede de vreese vluchten.
VVeer en wint hope ic sullen mi niet sijn teghen zeere
En mijn lichaem en sal dwater niet verweghen teere.
| |
[Folio 146r]
| |
V vluegelen Cupido als een stout onderwindereGa naar margenoot+
VVilt onder my scicken int vallen pleynlijck,
Op dat mijn doot niet en doe schande oft hindere
Leucades watere, dan sal mijn snaerspel reynlijck
Voor Phoebo ligghen (mijn gifte ghemeynlijck)
Een bequaem poeterije hebbick als de valiande
V Phoebo ter eeren oyt ghestelt certeynlijck,
Tot niemants diffamatie, lachter oft schande,
Maer de welcke my en uwen wijsen verstande,
Is bequamelijck en soet van manieren.
Maer waerom sendy aldus verre wt den lande
My cattyuige na Ambracias frontieren?
Phao die gheulucht is condy wel bestieren
Herwaert te comene, daer ick na wacht snel,
Dat dẽ menschẽ onmogelijc is, is in Gods macht wel.
O Phao ghy soudt my saliger en ghesonder sijnGa naar margenoot+
Dan Leucades water, o Phoebe tot allen hueren
Sal ick v louen, wilt mijns een ionder sijn,
Dat Phaos schoonheyt my mach weder ghebueren,
O Phao wildy ghy (wreeder van natueren
Dan de hooge steenclippe) dat ick moet steruen.
Den naem en lof van mijn doot vueren.
Och waert niet beter dat mijn ledẽ mochtẽ verweruen
V conuersatie, dan dat icxse van Leucades eruen
Sal laten vallen so plomp verloren.
Och is dit mijnẽ lof, sijn dit v woordẽ van conseruen,
Die my pleghen te prijsen om svruechs oorboren?
Is dit nu mijn geleert verstãt, waer duer ghi vercoren
My haddet, so ghy spraect, bouen al die leuen soet.
Eenen gheueysden mont den minnaer sneuen doet.
| |
[Folio 146v]
| |
Ga naar margenoot+ Nu woudick dat ick cost spreken verstandelijck,
Maer eylaes mijn groot hinderlijck lijen
Verfoeyt nu de conste seer schandelijck.
Mijn swaer verdriet sonder vermijen
Brengt mijn wijsheyt tondere van allen sijen.
Mijn groote vernuftheyt heeft nu cleyn machte,
Om te schrijuene eenighe veerskens met verblijen.
De snaren swijghen van pijnen, stom als de onsachte
Is de soete liere. o ghy dochters eel van gheslachte,
Ghehout oft ongehout, binnen Leucades schoone,
Hebt altoos mijnder in v ghedachte.
Maer cõpt nz meer õ hoorẽ mijn herpe soet vã toone,
Phaon heeft my benomen al dat v was ydoone,
Ia de mijnen, haddick by na ghesproken.
Die is wt den ooghen, is noch int herte ghedoken.
Ga naar margenoot+ Maect dat hy weder keere, en v meestersse ooc keeren sal,
Hy can my tverstant nemen en geuen, als de gesinde.
Maer wat doe ick? verhert als weeren al
Sijn doch sijn sinnẽ, dies mijn woorden met dẽ winde
Vlieghen daer henen. och, oft ick bekinde
V seylen, en mocht v schepen sien laueren
Oock met de winde, so souwick als dongheschinde
Lacchen, en verblijen, en versolaceren.
Och wildy comen, ick sal my ootmoedich verneren
Sacrificien te doene met blijde manieren.
Sydy vã sinne? wilt mijnẽ geest niet langher temterẽ,
Ontmeert v schip, Venus sal de zeylen regieren,
En Cupido sal als stierman v schip stieren.
Oft dunctet v eenich vruecht my aldus te schouwene?
Ghy en cont nochtans geensijns iet versieren.
| |
[Folio 147r]
| |
Dat weert is om van my te flouwene.
Duer desen brief pijne ick te ontfouwene
Mijn cattijuighe smerte (hier me wil ick tslot maken)
En dat ic in Leucades water sal des doots not crakẽ.
Hier eyndt de Epistele Ouidij. |
|