|
| |
| |
| |
V.
Wy bevinden ons nu in Parys, de hoofdstad van Frankryk.
Het was een zondag, en het schoonste lenteweêr dat men wenschen kon. De meeste lieden namen dien dag, aen de rust gewyd, te baet, om na het vervullen der godsdienstige pligten uit wandelen te gaen.
Nu was het wandeluer gekomen, en vele mannen trokken met vrouw en kinderen naer de schoone en groene weiden, die in dien tyd den Louver omgaven. Daer oefende de jeugd zich in allerhande spel, en trok hierdoor de wandelaers langs die zyde. Ook was het in den Louver, dat Fernand van Portugael, Graef van Vlaenderen, gevangen zat, en wanneer zyne bewakers hem toelieten op het bovenplat van den toren een weinig frissche lucht in te ademen, dan kon het volk hem zien.
Nu weder was dit Fernand vergund geworden, en hy stapte nu heen en weêr den toren en sloeg de oogen hemelwaerts. Hy wilde zich niet gewaerdigen het volk omlaeg een' blik te gunnen; hy wilde niet dat men op zyn gelaet eenigen indruk van smart en lyden lezen kon, want onder dat volk was er altyd laeg gespuis gemengd, dat enkel daer kwam om hem schimp en scheldwoorden naer het hoofd te werpen.
Een veertienjarige knaep, die een blauwen kiel van vlaemsch linnen droeg, kwam daer aengestrompeld, voorover gebogen en op eenen stok leunend, in de houding van eenen grysaerd. Dit moest niemand verwonderen, want de
| |
| |
knaep was uiterst vermoeid en afgemat. Hy kwam uit Vlaenderen, en had eene reis van een zestigtal uren te voet afgelegd langs moeijelyke wegen, door bosschen en velden. Niet verre van den toren liet hy zich op eene zodenbank zinken, om er wat uit te rusten.
Hy zag het volk naer het hooge van den toren staren; hy zag dat het schimpte en spotte, maer wat het zegde verstond hy niet: het sprak voor hem, die Vlaming was, eene vreemde tael!
Na wat uitgerust te zyn stond hy op, nieuwsgierig om het voorwerp van de spotterny des volks te kennen. Hy keek ook op naer het hooge van den toren; maer God! hoe groot was zyne ontsteltenis, en hoe luide gilde hy:
- Heer Graef! genadigen heer Graef!
Die jonge knaep was niemand anders dan onze Willem: hy had op het hooge van den toren Graef Fernand herkend! En alsof op eens zyne vermoeijenis verdwenen was, liep hy naer de ingangpoort van den Louver toe, en klopte er met zynen stok hard op. Daer ook riep hy luide en smeekend:
- O laet my binnen by onzen genadigen heer Graef! Open my toch de poort!
Het volk nieuwsgierig om te weten wat dit beduiden wilde, schaerde zich rondom den jongen knaep.
Harder en harder klopte hy op de poort.
Een wachter opende die eindelyk: Willem stak de handen smeekend naer hem toe, en riep uit:
- O laet my toch binnen by onzen genadigen heer Graef: goede man, verstoot my niet! Ik kom van zeer verre om den Graef te zien, en met hem te mogen gevangen zyn.
De wachter verstond niet wat Willem zeggen wilde, haelde de schouders op, en sloot de poort weder toe.
| |
| |
Nu hoopte Willem nog zich van den Graef te doen hooren: hy keek naer het hoogste van den toren op, maer de Graef bevond er zich niet meer.
Dan verloor hy den moed: hy liet zich aen den stam van eenen boom nederzinken, en weende bitter.
Al zyne moeite was dan vruchteloos geweest!
Het volk verwyderde zich weldra van hem, en zegde: - Die jongen is niet wel by de zynen: hy is onnoozel!
Met den avond verliet de menigte de wandelplaets van den Louver, en nog zat Willem aen den stam van den boom. Van groote vermoeijenis viel hy er in slaep.
Toen hy des anderendaegs ontwaekte, was hy niet weinig verwonderd zich alleen in eene donkere kamer te bevinden. De nachtwacht had hem op hare ronde vinden liggen, en naer stadsgevangenis gebragt: daerin bevond zich onze jonge Vlaming. Nevens hem stond eene kruik water en lag een stuk brood. Honger en dorst kwelden hem, en zonder verder nadenken nam hy het stuk brood en at; hy zette ook de kruik aen den mond en dronk.
Nauwelyks was het stuk brood hem door de keel, of stadsdienaren traden het vertrek binnen, en deden hem door teekenen verstaen, dat hy hen volgen moest. Zy leidden hem voor eenen regter. Men riep eenen taelman, en zoo kon Willem zich doen begrypen.
De regter was niet weinig verwonderd toen hy vernam, dat die jonge en teêre knaep van een zestigtal uren verre te voet was gekomen, en enkel door dankbaerheid en erkentenis gedreven, aen alle genoegens wilde vaerwel zeggen; ouders, vaderland en vrienden had verlaten, om troost toe te brengen aen eenen gevangenen.
Dit scheen hem iets zonder voorbeeld, en de zaek kwam hem ten minste zonderling genoeg voor, om die ter kennis van den koning te brengen. Dit deed hy ook by middel van
| |
| |
eenen brief, waerin hy vroeg wat er hem met den knaep te doen stond. Intusschentyd werd Willem in stadsgevangenis in bewaring gehouden.
Het antwoord op den brief liet zich niet lang wachten, en was vergezeld van een vrygeleide, waerby bevolen werd, dat men Willem in het gevang van den Louver by Graef Fernand moest toelaten. Filips-August wilde zich in dit geval edelmoedig toonen!
De brave jongen sprong by het vernemen van dit nieuws van blydschap op, en kuste het vrygeleide, toen men het hem toereikte: het was alsof hy eenen schat in hande kreeg! Hy snelde er mede naer den Louver, en op het enkel vertoog er van, werd hy in de gevangenis van Graef Fernand geleid.
Nu drong er als eene onwillige rilling door de leden van den armen Willem. Wanneer hy al die duistere gangen doortrok en die donkere trappen opklom; wanneer hy die zware deuren hoorde kraken en die grendels voelde schuiven, dan dacht hy aen de grootte zyner opoffering en aen alles waeraen hy nu misschien voor eeuwig ging vaerwel zeggen. Een dikke traen viel uit zyn oog, en een diepe zucht steeg uit zyn hert, maer weldra zweefde het beeld van den Graef, den weldoener van zyn huisgezin hem voor oogen, en dacht hy enkel aen den troost, dien hy een ongelukkige toebrengen kon.
De laetste grendel was eindelyk weggeschoven, en de laetste deur had op hare hengsels gekraekt. Willem bevond zich in eene half donkere plaets. Het duerde eenigen tyd, vooraleer hy de voorwerpen kon onderscheiden, die er zich in bevonden.
Hy bemerkte eerst in een twyfelachtigen schyn, dan duidelyker en duidelyker in een hoek eenen man, die er op een leger van stroo uitgestrekt lag. Voorzichtig naderde
| |
| |
Willem die plaets. De man zag er mager en verouderd uit door verdriet en lyden; diepe rimpels doorploegden zyn voorhoofd, en zyn baerd was lang en grys: die ongelukkige was de Graef van Vlaenderen!
Hy sliep en droomde; maer ook in zynen droom scheen het ongeluk hem te vervolgen, want klaer en duidelyk hoorde Willem hem uitbrengen:
- Ik ben alleen... zy verlaten my allen... zy vergeten my allen...
En angstig sloeg de Graef hierop de hand aen het voorhoofd; Willem nam die hand in de zyne: een koud zweet kleefde er op. Hy wilde den Graef uit zynen angstigen droom wekken, en daerom sprak hy:
- Ik, genadigen Graef, ik heb u niet vergeten!
- Wat zoete stemme hoor ik? - uitte de Graef, nog onder den druk van den slaep, - de stemme van een engel!
- De stemme van geen engel, - hernam de jonge knaep, - maer de stemme van Willem, den zoon van van Daen Dikaert, uwen jager, die u komt verzoeken hem toe te laten u in het gevang te dienen en te verzorgen...
Verwonderd rigtte de Graef zich half op en als door eene onverwachte verschyning getroffen, staerde hy den knaep aen, en sprak:
- Gy zoudt hier willen blyven, myn kind?
Willem herhaelde: - Ja, heer Graef; ik kom u verzoeken om u hier te mogen dienen en verzorgen.
De Graef antwoordde niet, doch Willem hervatte:
- O sta my dit toe als eene gunst, heer Graef; laet my myne schuld van erkentenis jegens u kwyten! Myn huisgezin is u alles verschuldigd: het leven van mynen vader, ons aller geluk! Dat heb ik niet vergeten, heer Graef...
- Ach, kind, - sprak de Graef treurig, - er zyn magtige lieden die my meer verschuldigd zyn dan gy, en die
| |
| |
my niet alleen hebben vergeten, maer met myn ongeluk den spot dryven, en my trachten te vernederen zoo zeer zy kunnen.
- Heer Graef, de magtigen der aerde kennen het ongeluk niet; wy, arme lieden des volks weten beter wat het is, ongelukkig, vergeten en vernederd te zyn.
- Kind, - hernam de Graef na eenige oogenblikken overdenking, - ik mag uwe opoffering niet aennemen: jeugdig en teêr als gy zyt, zult gy hier kwynen en vergaen. Eene jonge plant behoeft licht en lucht om te kunnen opgroeijen: dat zou u hier ontbreken, kind.
- In Vlaenderen kwynde en treurde ik, heer Graef, omdat ik u ongelukkig wist en niet helpen kon. Nu ik u helpen kan, zal ik moed en sterkte vinden in het volbrengen van mynen pligt.
- Ach, kind, zult gy u wel kunnen ontwennen aen het ontbreken der liefkozingen van eene moeder, eenen vader?
- Als gy my eenen vader zyn wilt, heer Graef.
- Maer, kind, uwe moeder toch zal weenen om uw gemis?
- Vader zal haer troosten, en zy heeft nog twee kinderen om te beminnen. Heer Graef, verstoot my niet, want dan waerlyk zou ik verdriet hebben voor myn gansche leven.
De Graef rigtte zich geheel op, en aenschouwde met aendacht den knaep die voor hem stond, en hem nu minzaem toelachte. Fernand van Portugael diep ontroerd, drukte Willem aen het hert, kuste hem op het voorhoofd en weende.
- De knaep omvatte de kniën van den Graef en riep vol vreugde uit:
- O, ik dank u, heer Graef, gy neemt myn offer aen!
Toen deze zich hersteld had, sprak hy:
| |
| |
- Kind, dit zyn de eerste tranen van zoete aendoening, die ik sinds lang storte, en die ben ik u verschuldigd! Gy verzoent my weêr met de menschen, want in myn ongeluk twyfelde ik, of er wel erkentenis in een menschelyk hert bestaen kon. Ja, ik neem uw offer aen, dewyl gy het volstrekt wilt: ik zal u een vader, een vriend, een broeder zyn, al wat ik vermag! U beloonen voor uwe schoone daed van opoffering kan ik niet, maer dat zal God eens in den hemel voor my doen.
Willem achtte zich thans gelukkig, omdat hy in alles welgeslaegd had: nu kon hy zich van de erkentenis kwyten, die zyn huisgezin aen den Graef verschuldigd was, en hy deed dit met ware genegenheid en liefde. Altyd zag men den Graef en hem te samen. Wanneer de Graef op het hooge plat van den toren wandelde, dan leunde hy op den schouder van Willem. Als goede vrienden spraken zy met elkander, en beurden elkanders gemoed op.
En het volk dat van beneden die vriendschap zag en de geschiedenis van Willem kende, had nu geen lust tot spotten meer, maer zag met verwondering en als met eerbied naer boven op. Het noemde Willem den engel bewaerder van den Louver: onder die benaming was hy weldra door gansch Parys bekend.
De Graef en Willem onderhielden elkander over het weinig belang, dat men aen het aerdsch geluk hechten moet; zy leerden elkander naer den Hemel opzien, waer zy de gelukkigsten zullen zyn, die hier op aerde in de meeste verduldigheid zullen geleden en gestreden hebben. Scheen de Graef treurig dan zong Willem hem een schoon vlaemsch lied voor, tot hy in blydere stemming was gebragt.
Zichtbaer nam nu de gezondheid van den Graef toe, en scheen hy door de goede zorg en het gezelschap van zyn
| |
| |
jongen makker opgeruimder van geest dan vroeger. Dit was Willems grootste voldoening, het schoonste loon dat hy wenschte.
De jaren strengelden meer en meer de banden van nauwe vriendschap tusschen elkander toe; geen vader hadde meer zyn kind kunnen beminnen en toegenegen zyn, dan de Graef Willem lief had; en geen kind koesterde ooit meer achting en eerbied voor zynen vader, dan Willem voor den Graef.
Somtyds kwam er een zweem van treurigheid het gelaet van Willem verduisteren: het was wanneer hy den blik naer Vlaenderen wendde, want dan dacht hy aen zynen vader, zyne moeder, zyn broerke en zyn zusterke, die hy allen zoo teêr beminde, en die hy in lange niet gezien had; maer hy zag slechts naer het lieve Vaderland op, en dacht slechts aen zyn huisgezin, wanneer de Graef niet by hem was. In des Graven tegenwoordigheid trachtte hy altyd vrolyk en welgemoed te zyn.
Zoo liepen er dagen, maenden en jaren voorby.
|
|
Auteursrechtvrij