Verhalen uit den ouden tyd

III.

Geluk, vrede en genoegen mogt nu het huisgezin van Daen Dikaert genieten. Graef Fernand was een groot liefhebber van jagen, en om zich dit genot in ruime mate te kunnen aenschaffen, had hy zelfs wilde stieren en andere gedierten uit Spanje doen komen, en die vry en los

[p. 76]

eenige bosschen van Vlaenderen ingedreven. Daen Dikaert was weldra een ervaren en geoefend jager, en wist zich door onberispelyk gedrag en dienstvaerdigheid van eenieder, doch vooral van den graef, te doen beminnen. Weldra noemde deze hem een zyner getrouwste dienaren; en waer hy heen ging, hoe ver het ook zyn mogt, moest Dirk hem vergezellen. Maer eens nam de jagt op wilde dieren en vogelen een einde, en moest er jagt op menschen worden gemaekt. Er was een oorlog op hande, een schrikkelyke oorlog met Frankryk. De vorsten van dat groot land hadden Vlaenderen vroeger verscheidene gewesten weten af te nemen, en graef Fernand zocht nu alle middelen uit, om die weder te verkrygen. Hierom verbond hy zich met verscheidene andere vorsten in een algemeenen oorlog tegen Frankryk. Maer te Bouvines, tusschen Doornik en Ryssel, moest het voor hem ongelukkig afloopen: de Franschen, ofschoon geringer in getal dan hunne vyanden, behaelden eene schitterende overwinning: dertig duizend mannen bleven dood op het slagveld. Fernand, graef van Vlaenderen werd krygsgevangen gemaekt, en naer Parys vervoerd!

Onder de mannen, die den graef naer den oorlog waren gevolgd, was ook Daen Dikaert. Deze was in het heetste van het gevecht, altyd aen de zyde van den Graef te zien geweest, en had zelfs menigen slag van hem afgeweerd. Het was enkel toen hy bebloed en gewond ter aerde nederviel, dat men den graef kon krygsgevangen nemen.

Gelukkig was de wonde van Daen niet doodelyk. Hy werd door een zyner krygsmakkers opgenomen en verzorgd, en eenige dagen later bevond hy zich reeds in zyne hut by vrouw en kinderen; maer helaes! daer vond hy toch het geluk en de vrede van vroeger niet meer. Wel behield Gravin Johanna, die na de gevangneming van haren man het bestuer van Vlaenderen in handen nam, hem in bedie-

[p. 77]

ning, wel was er geen gebrek aen levensvoedsel, maer het herte bloedde Daen in de borst. Daer was een gedurig medelyden in, eene martelende bekommernis over het lot van Graef Fernand, zynen edelen weldoener. Ook kleine Willem was zeer met het lot van den Graef begaen, en dikwyls weende hy van bitter spyt, omdat hy teer en zwak was, en niet magtig genoeg om den Graef uit zyne gevangenis te verlossen, of geen middel wist om eenige verzachting in zyn lot toe te brengen.

- En wy hebben hem eeuwige dankbaerheid en erkentenis beloofd, - snikte hy dan onder een tranenvloed, - en wy kunnen niets voor hem doen, niets....

- Neen, niets dan bidden, opdat God hem zou helpen, - weende de vader er by.

Ach! zy moesten daerenboven nog hooren, want het werd alom in Vlaenderen bekend, hoe onmenschelyk men te Parys den Graef van Vlaenderen behandeld had. Gekoord en gebonden, alsof hy een schelm of een moordenaer was, deed men hem zoo regts voor Filips, den koning van Frankryk ryden, wanneer deze als overwinnaer zyne luisterlyke intrede te Parys deed. Al het volk liep uit om den gevangen Graef te zien, - zegt Despars in zyne kronyk, - en op alle manieren werd hy van eenieder begekt, beschimpt en bespot, want men zag dat zulk eene handelwyze den koning vermaek deed. Lieden van het volk gingen al spelende en fluitende voor hem; eenige sloegen op kleine trommelkens, andere zongen schimpliederen op hem, terwyl er waren die hem met vingeren wezen, en de tong naer hem uitstaken. En dit duerde zes dagen lang, dat men zoo den edelen Graef van Vlaenderen langs de straten van Parys voerde! Daerna gaf men hem het nieuwgebouwde sterk kasteel van den Louver tot gevangenis.

Ach! wanneer de goede Daen en zyn zoon die barbaersche

[p. 78]

handelwyze vernamen, dan werden zy er door zoodanig vervoerd, dat zy als razenden rondliepen. Zy hadden al het volk van Vlaenderen willen te wapen roepen, van klein tot groot, om ter redding van den Graef naer Parys te snellen. Zy hadden er de aenvoerders willen van zyn, en alle gevaren trotseren, - maer ach! waertoe was een eenvoudig jager en een zwak kind in staet?

Weldra vernam men ook dat de Graef in het gevang allerstrengst werd behandeld, en alleen zonder gezellen opgesloten was.

- Ach! wat moet hy zoo alleen verdriet hebben en lyden! - riep eens kleine Willem uit, - ach! kunnen wy toch niets, niets doen om zyn lot te verzachten? Hy schonk ons het leven en het geluk, die goede en nu zoo ongelukkige Graef! Eeuwige erkentenis zyn wy hem verschuldigd! - En na dien uitroep viel het hoofd van kleine Willem voorover, en zonk hy in eene diepe mymering.

Dagen lang verkeerde hy in de grootste neerslagtigheid, en die toestand ondermynde zichtbaer zyne gezondheid. Diepdenkend en sprakeloos dwaelde hy dikwyls langs de velden.

Treurig zag zyn vader dit aen.

Eens evenwel rigtte hy na eene diepe mymering het hoofd als met een vast besluit op, en een stille glimlach speelde om zynen mond, terwyl hy vroeg:

- Vader, indien ik een middel wist om den graef te troosten en eenige verzachting in zyn lot te brengen?

- Ho, kind, - antwoordde de vader, - ik zou denken dat de hemel u het middel heeft ingegeven.

- Ik weet zulk een middel, vader.

- Ho, lieve Willem, dan moeten wy het ten uitvoer brengen zoo spoedig mogelyk: het is onze pligt!

- Dan trekke ik reeds van morgen vroeg naer Parys,

[p. 79]

vader, ik zal als eene gunst vragen om de gevangenis van den Graef te mogen deelen: ik zal hem spreken van Vlaenderen, hem liederen van ons land zingen, hem dienen, verzorgen en beminnen, en hy ook zal my lief hebben, en zoo zou het leven hem min verdrietig zyn!

In stomme verbazing staerde Daen Dikaert zynen zoon aen, - maer Willem wierp zulke smeekende blikken op hem, en scheen zoo wel te meenen wat hy zegde, dat de vader er van verschrikte. Ook de moeder slaekte eenen gil van vrees, en zyn jong broerke en zusterke kwamen tot hem geloopen, en sloten zich aen hem, alsof zy vreesden dat hy hen reeds in het oogenblik hadde willen verlaten.

- Kind, - sprak eindelyk de vader, - zulk een besluit verwondert my: hebt gy wel overdacht aen wat gevaren gy u blootstelt? Parys is zoo verre van hier, en daer gekomen, zal men u wel by den Graef toelaten? Zal alle moeite niet vergeefs zyn?

- Toch wil ik het beproeven, vader. Ik zal bidden, smeeken, op de bloote kniën kruipen, zoo het zyn moet. Het kan eene ingeving des hemels zyn, vader, zoo als gy daer zegde. O, laet my die toch volgen.

- En ons zoudt gy verlaten, Willem, - sprak de moeder, - en misschien zullen wy u nooit meer wederzien, en niet meer weten wat er van u geworden is!

- Uwe moeder spreekt waerheid, Willem, - voegde de vader er by.

- Eh wel! - hernam de jongen met bitterheid, - dan zullen wy maer onzen goeden Graef in het gevang van verdriet laten kwynen en sterven. Wy zullen als de meeste menschen ondankbaer jegens hem zyn; wy zullen vergeten dat wy hem alles verschuldigd zyn, en aen hem niet meer denken.

- O dat niet, dat niet, - bemerkte de vader.

[p. 80]

- Ik weet het wel, - vervolgde de jongen, - het zal u, vader, en u moeder, verdriet aendoen omdat ik u verlaten moet; my ook zal dat afscheid pynelyk en hard vallen, want ik heb u allen zoo lief; maer onze Graef lydt zoo veel, en zouden wy ons insgelyks niet wat lyden mogen opleggen, om het zyne te verzachten? En zoo wy het niet doen, zyn wy dan ook geene ondankbare menschen? Ook ben ik haest veertien jaren oud, en goed in staet om eene lange reis te doen.

- 't Is waer, 't is waer, - stamelde de vader half overwonnen, - morgen zullen wy zien!

- O God! - schreide de moeder, - moet dat wel zyn! Vraegt de dankbaerheid zoo veel dat wy ons oudste kind moeten opofferen?

- Vrouwe, - sprak Daen troostend, - eene goede daed vindt altyd zyn loon, is het hier niet, dan is het in den hemel. Blyven wy goede christene en dankbare menschen, en God zal steeds met ons zyn!

Ook de jongste kinderen weenden met de moeder, en riepen uit dat zoo Willem hen verliet, zy met hem moesten meêgaen.

Willem zag er treurig uit, maer bleef echter kalm en gelaten.