|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
'k DAcht Telephus van myn belangen af te trekken,
Met hem myn dwaaze liefde en zielsgeheim te ontdekken.
Ik hoopte, dat zyn min, door gonst noch hoop gevoed,
Zou zwigten; dat de spyt zou dooven zynen gloed.
Maar vrucht'loos: hy volhard in zyn rampzalig minnen;
Die neiging heerscht te sterk in zyn verliefde zinnen.
Hy vliegd in zyn bederf, ten zy ik met hem vlugt.
Ik veinsde in zyn besluit te stemmen: hy, uit zucht
Tot myn behoudenis, gaat alles vaardig maaken.
Deeze uur is wensch'lyk, om myn boeijens eens te slaaken:
't Lot zelf begonstigd my in deeze onnoz'le list.
Ik achte 't noodig, dat Ulysses de aanslag wist:
Hy zal, arglistig, voor 't volvoeren zorge draagen:
'k Heb hem ontbooden; wat doet zyne komst vertraagen?
Begonstigd myn besluit; verhaast, verhaast myn dood,
Gestoorde Goden, die myne ondergang besloot:
Gy zelf deeld in myn drift, om my in 't graf te rukken.
Zie uw Slagtoffer voor uw haat gewillig bukken.
Ik wil uw vonnis, en myn roem voor Pyrrhus magt
Verzek'ren, nu de dood alleen myn leed verzacht.
En gy, nootlottig Prins, dien ik te veel geloofde;
Wyk uit dit hart, 't welk gy van rust en eer beroofde.
Maar, ach! bezef, hoe zeer gy daar wierd aangebeên,
Zelfs uit die pooging, uit myne angst en tederheên.
Zie uw Polyxena bereid, door 't staal, te sneeven,
Dewyl zy, zonder u te minnen, niet kon leeven:
Haar heil en vreugd hing af van u alleen: maar de eer,
| |
| |
| |
Tweede Tooneel.
Ulysses, Polyxena,
'k WAchte u reeds met ongeduld, myn Heer.
't Behaagde u onlangs my een trouwe raad te geeven,
Waar aan de welstand scheen te hangen van myn leeven.
Nu zal ik, achtende aan uw yver my verpligt,
Die raad vergelden met een noodiger bericht:
Verwierp ik de uwe, gy zult myne beter volgen.
Ja, 't lot, de Koningsstam verbolgen,
Veranderd myn besluit, tot heil der Grieksche Staat.
'k Bevorder hun geluk, in weêrwil van myn haat.
Weet, dat uw Volk in my de zoete hoop zou derven
Van hun te rug reis, die zy baanen door myn sterven;
Dat ik hen licht'lyk zoude ontkoomen door de vlugt,
Zo 't leeven my behaagde in dood'lyke ongenucht.
Men zou deeze aanslag, die wy u oprecht ontdekken,
Terwyl u Pyrrhus vleid, ter middernacht, voltrekken.
Ik vlood naar Myfiën, door 't bosch van Ida heen.
En, zo gy twyfeld aan de waarheid myner reên,
Kund gy, ik sta 't u toe, om u gerust te stellen,
Tot voor de Tombe van Achilles my verzellen.
'k Wil niet ontkennen, dat myne yver voor 't belang
Des Volks, my stemmen deed, Mevrouw, uwe ondergang:
Dat ik beducht was, dat u Pyrrhus mogte slaaken;
Uw schoonheid vieren, en 't bevel zyns Vaders wraaken.
Maar, wie zou denken, dit vermoeden, zo gegrond.
Te zien bekrachtigd, en gesterkt, zelfs door uw mond?
O deugd, van 't lot gedrukt! o moed, tot sterven vaardig!
Versmaading van de dood, het schoonste leeven waardig!
| |
| |
Ach! was Achilles toorn, die zo uitspoorig brand,
Naar wensch te stillen door eene andere offerhand!
'k Zoek uw meêlyden niet, en veel te koele klagten.
Wy sterven niet voor u, als we ons ten offer slagten.
Ik had reeds, als ik my doorstiet met eigen hand,
De hoop verydeld van 't benaauwde Griekenland;
En dus Achilles geest, verkropt van toorn, gebrooken
Uit 's afgronds kerker, aan den oever laaten spooken,
Eu waaren, daar hy schreeuwde, en dorste naar myn bloed.
Maar, 'k vond veel zoeter, dat ik dus onschuldig boet,
En 't vonnis onderga, zo heilloos uitgesprooken.
'k Werd, door myn dood, van hem op 't heerelykst gewrooken.
'k Wil, dat myn dood zyn roem eene eeuwige eervlek zy,
Een schandige overmaat der Grieksche razerny;
Waar door de Naneef, eens in laatere eeuw bewoogen,
Vervloeken zal uw naam, en woede, en oorelogen.
Dus werd, naar myne hoop, dit wreede gruuwelstuk,
Waar op Achilles dringt, myn voordeel, myn geluk.
't Is vruchteloos, al werde ik fel naar 't hart gestooken:
De dood voldoet myn wensch: des blyft hy ongewrooken.
Maar, zonder Pyrrhus hand, kan nooit de Griek voldoen
Aan 's Vaders eisch: hy moet my slagten, hem ten zoen.
Men trachte des alleen my uit zyn magt te rukken:
Zo zal 't volvoeren, naar der Grieken wensch, gelukken.
Dat hy daar na my by Achilles Grafsteê zoek,
En, voor dat altaar, tot het moordfeit zich verkloek.
'k Zal daar, met beter schyn, den Minnaar overtuigen,
Hoe hy genoodzaakt is voor 's Vaders wil te buigen.
Wel aan, volbrengen wy dit doodelyk besluit,
Eer hy te rug keerd: want wy wierden straks gestuit
Door 's Vorsten razerny, ontroerd van geest en zinnen.
Maar hy verschynd. Wat zal ik in deeze angst beginnen?
Hou gy hem op, myn Heer; en vlei 't ontstelde hart:
| |
| |
'k Bezorg het ov'rig. Prins, waarde oorzaak van myn smart,
Door wien myn rampen zyn ten hoogsten top gestegen;
Uw ongeluk zal haast myn plaagen overweegen!
| |
Derde tooneel.
Pyrrhus, Ulysses.
KEerd gy zo haast, myn Heer? zyn 't reên van staat, of pligt,
Waar door gy onverwacht verschynd voor myn gezigt?
Heb ik, uit trouwe zugt tot 's Volks behoud gedreeven,
Hen tegens morgen niet door u myn woord gegeeven?
Is 't uitstel u te lang? of koomt gy 't ampt bekleên,
Om myn standvastigheid te sterken door uw reên?
Dit 's de oorzaak niet, myn Heer: wy kunnen licht bezeffen
Dat traagheid billyk is in pligten, die zo treffen:
En vinden des te meêr uw lot beklaagens waard,
Dewyl 't tot veinzen dwingd u, zo oprecht van aard.
Myne komst strekt niet, om 't diep geheim te leezen
Van uw voorneemens uit uwe oogen, uit uw wezen;
Noch uw beangste geest te kwellen met die pyn,
Dat gy 't bekennen moet, of wel meineedig zyn.
Men heeft ons de oogen reeds geopend door berichten,
Die zeker gaan, die ons dit nachtgeheim verlichten.
'k Weet, dat Polyxena naar Mysiën vertrekt
Door heimelyk verstand....
‘Wie hęeft zo schelms ontdekt
't Is vruchteloos, myn Heer, uw hart te ontroeren.
| |
| |
De list is uitgelekt: gy kund die nooit volvoeren.
Bezorg dan 't heil des staats: kwyt, zonder veinzery....
Die laffe reden wet myn woede en razerny.
Is de aanslag my ontlegt; 'k zweer, dat uw valsche listen
Mislukken zullen: 'k zal haar, tot myn dood, betwisten
Aan dat bloeddorstig Volk. Ik kan alleen voldoen
Myns Vaders last: hy wil, dat ik zyn schim verzoen.
Des zoude eens anders hand zyn gramschap niet verzachten....
Zo hy misnoegd blyft, gy hebt zynen toorn te wachten,
Geensins het Grieksche Volk; 't geen klaar hem zal doen zien,
Dat zyne laatste wil volkoomen zou geschiên;
Indien zyn Zoon door zo veel zucht en yver blaakte
Tot dienst des Helds, als zy, die 't off'ren der Geschaakte
Ja, 'k merk 's Grieken wreed besluit
Niet dan te klaar. Wel aan, hy zoek myne Oorlogsbuit
In deeze Tent, verhit op moord en gruuwelstukken,
Indien hy moed heeft, haar uit myne magt te rukken.
| |
Vierde tooneel.
Pyrrhus, Ulysses, Ismene.
STeld gy Polyxena, myn Heer, in 's vyands magt?
Ach! is 't uw wil, dat zy rampzalig werd geslagt?
Ik trad, op 't hooren van geruchten,
En eene kreet des Volks, die my voor ramp deed duchten,
Ter Tente uit in het veld. 'k Zie myn Prinsesse treên
| |
| |
Recht naar Achilles Tombe, en 't dood'lyk altaar heen;
Verzeld op deeze tocht van eene drang van menschen,
Die haar, naar gonste of haat, straffe of verlossing wenschen.
Zy wierd van Arsaces gevolgd: hy spreekt my aan:
Ga, zegt hy, vlieg, Ismene, en doe den Vorst verstaan
Dit dood'lyk ongeval. Ik hoopte, uit deeze reden,
En zo veel blyken van uwe edelmoedigheden,
Dat zy, uws ondanks, licht der Grieken onbescheid...
Trouw'looze, ach! 't is uw list, die my zo schelms misleid;
Terwyl uw valsche mond my ophoud onder 't spreeken!
Gy zyt gelukkig, dat myn arm zich niet kan wreeken
Met u te straffen: dat myn tyd te dierbaar is;
Terwyl ik vliegen moet tot haar behoudenis.
| |
Vyfde tooneel.
Ulysses, Ismene.
HEt heil van 't Vaderland moet by my 't zwaarste weegen.
De hach'lyke uitkomst maakt nochtans myn geest verleegen.
Hoe red zich Pyrrhus in die barning van gevaar?
Kan hy haar slagten, of beschermen voor 't altaar?
Goôn! welk een staatstorm schynt ons boven 't hoofd te hangen?
Hoe 't zy, ik ga, en kwyt myn pligt, voor 's Volks belangen.
| |
| |
| |
Zesde tooneel.
UW strengheid, wreed geval, heeft onze hoop geknot!
Maar, zien wy de uitslag van 's Prinsessen leevenslot.
| |
Zevende tooneel.
Telephus, Ismene.
WAar spoed gy heen? wat kan uw wezen zo ontroeren?
Wat zoekt gy hier, myn Heer, en laat u dus ontvoeren....
Is, in myn afzyn, iets gebeurd, Ismene? ik dacht
Te melden uw Prinses, hoe veilig deeze nacht,
Helaas! 't is al verlooren:
Zy is in 't Grieksche heir.
'k Zie Arsaces. Die weet de zaak met zekerheid;
Dewyl hy zelf, myn Heer, haar derwaards heeft geleid.
Ach! onverzoenb're Goôn, zal zy onschuldig boeten?
| |
Achtste tooneel.
Arsaces, Telephus, Ismene.
TEr goeder uur, myn Heer, koome ik u hier te ontmoeten.
Hebt gy Polyxena verzeld uit deeze Tent?
| |
| |
't Geheim van haare vlugt, myn Heer, was me onbekend.
En, toen ik eind'lyk zag, dat zy zich scheen te spoeden
Naar 't Grafgesticht, kon ik 't onmoogelyk verhoeden;
Nog haar besluit en wil weêrstreeven door myn raad,
In eene drang des volks van hooge en laage staat.
Maar alle hoop, myn Heer, heeft ons noch niet begeeven;
Want Pyrrhus in der yl, tot haar behoud gedreeven,
Heeft, in zyn grimmigheid, het dood'lyk zoenaltaar,
Gewyde Vaten, ja den gryzen Offeraar
Ter aarde neêrgebonsd, en, onder 't hevig woeden,
Alom ruimbaan gemaakt. Hy kan haar noch behoeden,
En doet het Grieksche Volk verstuiven, waar 't hem naakt.
Een deel der Dolopers, wiens hart van yver blaakt
Voor 's Konings welstand,is bereid met hem te sneeven,
En bied den Griek het hoofd. Maar 't zal niet lang weêrstreeven
Die overmagt van volk, als 't in hun rang geschaard,
Door hunne Hoofden, hen zal dwingen door het zwaard.
Kom, in die nood, myn Heer, kom, met uwe oorlogsknegten,
Uw Mysiërs, den Vorst beschermen, onder 't vechten.
Wel aan, Getrouwe, 'k zal, met versche magt, de hoon...
Maar, zie ik Pyrrhus niet verschynen? groote Goôn!
De schrik beklemd myn hart: wat maakt hem zo verlegen?
Hy schynd mistroostig, slaat aan 't woeden, zonder degen.
| |
Negende tooneel
Pyrrhus, Telephus, Arsaces, Lycas. Lyfwacht.
ACh! wreede Vrienden, laat my sterven. 'k Heb te snood,
| |
| |
Te schelms misdreeven. 'k Vlieg wanhoopende in myn dood.
Weêrstreef my niet: ik moet de straf van 't moordfeit boeten.
Myn dolle drift... Ach! Prins, moet ik u dus ontmoeten!
Wat maakt u dus ontsteld?
Men heeft myn arm met kracht
Ontwapend, dat zy niet een heilloos ondier slagt,
Tot wraak van myn Prinses.
Dat tuigd myn wanhoop, en myn rouw, niet in te toomen.
Wraak! Goden! geeft ons kracht in deeze jongste nood.
Wel aan, Prins, draag u kloek, en wreek met my haar dood.
Wien moet men straffen? wie bestond haar aan te randen?
Wie heeft de schoone Maagd vermoord met helsche handen?
Neen, ik ben 't: stoot toe.
Ik ben dat monstendier, ontaard van deugd en eer,
't Onzalig speeltuig van 't geval, en 's Hemels toren.
De Grieken stonden nu geschaard, om in te booren,
En haar, myns ondanks, my te ontrooven met geweld.
'k Zie Agamemnon van zyn Lyfstaffiers verzeld,
Daar hy voor uit treed, om haar uit myne arm te rukken.
In deeze stant, verwoed, verkropt van ongelukken,
Nu voor de reden doof, val ik den Wreedaard aan.
| |
| |
Maat, ach! Polyxena, toeschietende onder 't slaan,
Vliegd moedig tusschen beide, als 't lot en dolle woede
Myn blinde zinnen zo verrukt? in euv'len moede,
Dat in haar lieve borst, helaas! myn heilloos staal...
Ach! Prins, stoot toe, en strem dit doodelyk verhaal,
Dat my het hart doorsnyd. Gy moet myne ondaân straffen,
En aan haar lieve Geest gerechte wraak verschaffen.
Neen, 't was genade en gonst, zo 'k u de doodsteek gaf.
Leef, leef, rampzalig Prins, maar leef tot uwe straf!
Nootlottige oorzaak van haare eindelooze plaagen,
Of dood'lyk-werktuig tot verkorting haarer daagen.
Leef, maar gepynigd, ja, verscheurd van bitt're smart,
En wroegend naberouw, een geessel voor uw hart.
Die indruk stelle u staâg 't bebloed taf 'reel voor oogen
Van uwe onmenschlykheên, en heillooze oorelogen;
Hoe gy de aloude Vest ten grond hebt omgewroed,
Op 't Koninglyk geslagt met vuur en staal gewoed;
Den gryzen Priamus doorstooken voor de altaaren,
Zyn Zoonen omgebragt in 't bloeijenst hunner jaaren:
Hoe, door uw dolle liefde, uw Vader is gedaagd
Uit zyne Grafzerk, om de aanbiddelyke Maagd
Te doemen: hoe gy hebt volvoerd met booze handen
Een moord, die eeuwig u op 't knaagend hart zal branden.
Daar my de onsterf'lyke eer gebeurd, dat zich myn min
Onkreukbaar heeft gewyd die schoone Trojaanin;
Dat ik voor haar belang heb 't uiterste ondernoomen,
Haar aangebeden, in haar dienst myn bloed zien stroomen:
Terwyl ik van myn hand een zoete rust verwacht,
En eeuwig met haar Schim vereene in 's afgronds nacht.
Hy doorsteekt zich, en valt in de armen van Arsaces: waar op Lycas de degen van Telephus wegrukt, waar mede zich Pyrrhus dooden wil.
Wel aan, door 't zelve staal zal ik myn tegenspoeden...
| |
| |
Ach! Vorst, wat gaat u aan?
Moet gy myn dood verhoeden?
Waar toe myn veege ziel, haars ondanks, 't licht gespaard?
Met myn Polyxena vervloog myn vreugd van de aard.
Ontmenschte Vader, rys; verschyn de Grieksche Magten,
En eisch, met grooter recht, dat zy uw Pyrrhus slagten.
Myn arm heeft zwaar gedoold: 'k heb u, en my verraân:
Ja, 'k heb, in weêrwil van myn hart, het feit begaan.
Haat gy dan 't bloed zo zeer,waar uit zy is gesprooten,
Dat het u niet verschild, hoe 't werd ten zoen vergooten?
Zo zyt in 't end voldaan: 'k heb myn Prinses geslagt.
Maar, toen gy 't eischte, heeft uw wreedheid wel gedacht,
Dat haare dood uw Zoon zou kosten rust en leven.
Wel aan, 'k moet sterven, en uw wil niet wederstreeven.
De wanhoop sleept hem weg. Men trooste, en sta hem by,
Tot de eerste ontroering van zyn geest bezadigd zy.
Einde van het vyfde, en laatste Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij