[Woord vooraf]
De voltooiing van Varianten bij Achterberg geeft mij gelegenheid mijn promotor Prof. dr. M.H. Schenkeveld hartelijk te danken voor de kritische wijze waarop zij mij heeft begeleid op de weg naar de voltooiing van dit boek.
Ik ben ook Mevrouw J.C. Achterberg-van Baak erkentelijk voor de vriendelijke hulp die zij mij onderweg heeft geboden.
Ik ben voorts veel dank verschuldigd aan P.M. Heringa die onbaatzuchtig en met grote nauwkeurigheid Deel I heeft gecollationeerd.
Tenslotte betuig ik gaarne het Bestuur van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek te 's-Gravenhage mijn grote dank voor de toekenning van de subsidie die het drukken en uitgeven van Varianten bij Achterberg heeft mogelijk gemaakt.