El sisilobi, of het basisonderzoek

[p. 67]

[VII]

Met heel veel moeite, en een haast van pijn en inspanning verwrongen gezicht slaagt het politiekordon erin, het enthousiast jubelende volk bij de parkeerhaven in de Gravenstraat, in bedwang te houden. De vele agenten kunnen slechts met een verwensing in de mond toezien, hoe een aantal lieden zich op het hek en op de muur van het kerkhof een zitplaatsje verschaft om de zich formerende sisilobistoet te zien. Een nieuw en luider gejuich stijgt op als de stoet zich in beweging zet om naar het stadscentrum te vertrekken. Weer zingt men de namen van hoge funktionarissen. Dit schitterende maar bedrieglijke schouwspel blust de laatste twijfels in zelfs de meest wantrouwende harten.

Men kan niet meer aan de echte, enig echte en hoge werkelijkheid van de sisilobis en hun houders twijfelen. Zij die toch nog twijfelen, begaan daarmee een doodzonde en dienen uit de gemeente verstoten te worden. Kinderen, kleine kinderen zijn in hun pyjama's op slippertjes of blootsvoets door hun ouders meegenomen, om dit vooral toch niet te missen. Het zijn eenvoudige kinderen, van eenvoudige mensen, voor zover er meervoudige, hogere mensen bestaan. Nooit zullen zij een sisilobi bezitten of een bizondere boerikikar. Hun eenvoud behoedt hen voor listigheid en vals geld te bezwijken.

Een onzichtbare god rijdt met hen mee op hun gewone maar heilige boerikikarren en beschermt hun gewone maar echte ezels in het drukke, bijna chaotische verkeer bij de markt en de steigers, waarheen zij hun vrachten vervoeren. Moeders sloven als dienstboden om hun zoon of dochter het vierderangsexamen te laten doen. Zij, dat arme proletariaat, mogen toekijken. Het kent geen kategorieën, noch stoort het zich aan grensgebieden. Hard, hard, werkt het en telt geen anderen buiten schot.

Er komt eens een god, die hun kinderen hoeden zal als hun toekomst zich anders realiseert.

- Is meneer Rusman er nog? -

- Hebt u hem zien weggaan? -

- In de kleedkamer? -

- Hij had er al lang kunnen zijn. -

Verwarde, haastige stemmen van een paar vrouwen en mannen, nagelen Buni eerst aan de bank, waarop hij nog steeds voor de

[p. 68]

grote spiegel zit. Hij weet niet hoelang hij er gezeten heeft. Niet wat hij gedaan of gedacht heeft. Weg, weg moet hij als de hollende voetstappen naderen. Hij kruipt weg in een grote hangkast en trekt de deur dicht.

- Is hij hier gaan zitten? -

- Ja, ik heb hem hier binnen zien gaan... -

- Zijn kostuum hangt er nog. -

- Buni, Buni! -

- Hebt u hem echt niet zien weggaan? -

- Weet u dat heel zeker? -

- Zijn sisilobi staat nog in de tuin geparkeerd. -

- Hebt u zijn butler gezien? -

- Ja mevrouw, die heeft het kostuum gebracht. Heel vroeg. Hij reed in een zwarte Buick. -

- Ja, dat is Buni zijn wagen. -

- Buni, Buni... ben je er nog? -

- Misschien is hij naar huis gegaan. -

- Dat kan niet, wanneer dan? -

- We komen er net vandaan en er was niemand. -

- Ik heb hem echt niet zien weggaan, meneer. -

- Mijn god hoor, er zal toch niets met hem gebeurd zijn? -

- Laat hij zijn sisilobi vaker hier voor een nacht staan? -

- Ik heb het nooit gezien, mevrouw. -

- Buni zal de laatste zijn die zo iets doet. -

Ze gaan achter elkaar de kleedkamer uit, nog steeds allerlei veronderstellingen makend. Buni, die eindelijk de deur op een kier kan zetten, vangt nog op dat hij met zijn butler in de zwarte Buick op weg naar het souper is.

De omgeving hier lijkt, na de enorme drukte, wel uitgestorven.

Hij kan duidelijk horen hoe ze enige opdrachten aan de suppoost geven, in hun enorme sleeën stappen en wegrijden. Buni komt uit de kast en neemt weer op de bank plaats. Hoe lang hij er weer zit, weet hij niet. Plotseling springt hij op. Angst, beklemmende angst, jaagt hem de kleedkamer uit. Bij de deur, durft hij niet om te kijken. Rent stommelend door de gang. Het podium op. Valt, rolt, staat op, springt de zaal in en snelt over het middenpad naar de grote uitgang. De suppoost roept, gilt dan:

[p. 69]

- Meneer, meneer Rusman... -

Buni hoort het niet, reageert er helemaal niet op. Hij ligt op de grote kokosmat bij de hoofdingang, waarover hij gestruikeld is. Hij kronkelt, krimpt ineen, en dekt met stuiptrekkende, uitgestrekte armen slagen van een onzichtbaar monster, dat hem geselt. Speeksel kwijlt als een ragfijn schuim uit zijn mond, en met zijn hoofd woelt hij onrustig heen en weer als iemand in ademnood. Het gespartel en gekronkel wordt ineens minder.

Houdt op. De toegesnelde suppoost staat doodsbang en bevend naast hem aan de grond genageld. Die man is niet dronken, denkt hij. Bant een dergelijke beschuldiging met geweld uit zijn gedachten. De absolute rust waarin Buni's lichaam dood schijnt te liggen, komt als de katamazoema¹-geest met zijn winti² vertrokken is. Dat weet de suppoost. Hij zoekt geen parapsychologische verklaring voor het verschijnsel waarvan hij getuige mocht zijn. Hij wacht tot Buni zacht begint te kreunen en om water vraagt. Nu mag hij zijn gewone mensenhanden naar hem uitsteken. Hij wil hem overeind helpen, maar schiet terug als Buni's rechterhand vooruit geduwd wordt om een voorwerp van de grond te grissen. Wat is dat, denkt hij, ik heb hier niets zien liggen toen ik schoonmaakte. Hij beseft dat nieuwsgierigheid verboden is en wacht tot de kreunende en om water huilende Buni de vuist opent. Een gouden broche. Een fonkelende letter ‘C’.

Op de mat zittend drinkt Buni een glas water. Telkens licht hij het hoofd op van het glas dat de suppoost hem voorhoudt, om naar de fonkelende gouden ‘C’ in zijn handpalm te staren.

- Meneer, ik verzoek u, u moet drinken, drinken, water drinken. -

Buni gehoorzaamt de suppoost. Door hem ondersteund, verlaat hij het gebouw. Zijn sisilobi is verdwenen. Zijn glanzend gele boerikikar, een vermolmd restant. Hij keert zich om. Wil de suppoost toeroepen een taxi te bellen. Maar zijn stem is te zwak en de man is weer in het gebouw verdwenen.

1 Reuzesluierpaddestoel.

2 Heilige dans (rite).

[p. 70]

- Ik ga te voet naar huis. -

Een vreemde stilte. Een raadselachtige duisternis zweeft in zijn op schelpritsen gebouwde stad. Een paar maal brengt hij de broche naar zijn mond en huilt zacht.

- Cisi... Cisil... -

De rest van de klanken verstikt in zijn keel, waar een smart zich kropt. Een enkele keer waagt hij het ook zijn rechtervuist te openen om naar de gouden ‘C’ te kijken. De schittering straalt uit in duizenden veelkleurig fonkelende sterretjes op zijn transpirerende handpalm. Hij blijft staan en prevelt woorden van goddelijke liefde. Nog voorzichtiger sluit hij de hand. De broche is een bizondere vlinder. De tere, mooie vleugeltjes wil hij niet beschadigen.

Hij komt niemand tegen op de lange afstand van het theatergebouw naar zijn huis in het nieuw aangelegde park. Het Sisilobi-park.

Geen hond blaft in de Jong Baw-straat. Geen auto hoort hij in de verte claxonneren of in een andere straat voorbijrijden.

Op de tast bereikt hij in het donkere huis zijn slaapkamer. Een kleine schemerlamp boven het bed knipt hij aan. Hij bekijkt lang de broche in het perkamentachtig gele schijnsel, kust hem en doet hem dan voorzichtig in een bijouteriedoosje, dat hij onder zijn kussen stopt.

Hij staat op het punt zich uit te kleden, als een hartverscheurend gebalk de neuten waarop het huis staat, doortrilt. Hij rent naar buiten. Gooit de deur van de grote stal naast het huis open. Er is niemand, niets. Geen sisilobi, geen ezel. Hij wil niet bang zijn. Is niet bang. Gaat naar boven en terug in de slaapkamer zegt hij luid:

- Er bestaan geen jorka's en djoembis.¹ Ik kan geen winti krijgen. Nooit! -

Hij transpireert echter hevig.

- Ik neem eerst nog een bad. -

Lang blijft hij onder de douche van zijn marmeren bad staan. Na

1 Spoken.

[p. 71]

het bad voelt hij zich een stuk beter. Hij doet de ingebouwde frigidaire naast de wasbak open om er een fles champagne uit te halen. Er staat er geen.

- Kan Chali weer niet op alles letten? -

Uit een eveneens ingebouwde vitrine haalt hij een champagneglas dat hij vast op zijn nachtkastje klaarzet. In zijn kamerjas gaat hij naar de koelkast in de superingerichte keuken, om een fles champagne te halen. Als hij de kelder in moet om er een te halen, kan Chali, de butler, morgen wel inpakken!

De diepvries slaat automatisch af. Buni staat voor zijn twee meter hoge koelkast. Zoekt, schuift schalen met hele klaargemaakte maaltijden op. Dure zuidvruchten. Perziken. In de deurruimte: Champagne! Alles voor het grijpen. Of toch een kruik jenever? Uit de kelder? Nee, er staat zeker nog wat in de bar, een inham in de met leer beklede voorkamer. Nee, champagne! Hij staat, kijkt en voelt de bewegingen, die zijn geest nu maakt. Straks voor de spiegel in de slaapkamer, zal hij ze kunnen volgen en weten wat hij denkt.

- Ja, maar ik ben nu achtendertig. Ik heb in Holland gestudeerd. Ben teruggekomen. Ik zou hard werken. Heb ik hard gewerkt? Ik ben nu rijk. Ik heb me laten regelen. Een groot huis. Geld, geld! Die studenten zijn gek! Ze willen het land op een afstand besturen! Ze zitten in Holland en denken zoals ik er toen over dacht. Het is geen lange-afstandsraket of een satelliet! Hier moet je zijn, om te weten wat voor moeilijkheden zich voordoen. De bemanning hier alleen kan ingrijpen. Die studenten in Holland zijn een waardeloos grondstation! Ze mogen alleen de tabellen vasthouden of doorbladeren, maar ze weten niets!

1	Je bent een bedrieger! Je hebt een duivelse glimlach in je verrotte smoel waarmee je tegen Rios Radremarigères grijnst.
B	Nee, nee, ik ben een revolutionair, mijn artikel komt in het blad... Jonge revolutionairen redigeren het in São Paulo...
5	Je liegt. Profiteur. Rechtsverkrachter. Antirevolutionaire kloot!
1	Moordenaar...
B	Nee, ik heb Cigollilundo niet doodgeschoten, nee.

[p. 72]

3	Wie dan wel... Njuk misschien?
B	Ik ben een vriend van Eduardo...
5	Je wilt dus beweren dat je Cigollilundo uit pure jaloezie vermoord hebt.
2	Kun je niet iets smerigers bedenken om mee te liegen? Kijk in de spiegel naar je uitstekende giftanden, waarmee je het testament van Rios doorboord hebt, om er het enige produkt dat je produceert, gif!, in te spuiten.
B	Ik ben geen moordenaar...
1	Wie vuurde dan de kogel af, die de ezel de kop verbrijzelde?
5	Cigollilundo heeft je het bed geweigerd. Op je vooruitgestulpte lippen, waarmee je hem wilde zoenen, gespuwd. Je gespleten tong, die je in zijn reine mond wilde duwen, verstijfd...
B	Ik ben niet homofiel... Ik ben getrouwd... (Alle stemmen te gelijk:) Dat zegt ons niets! Het typeert je bedrieglijke leugenachtigheid verder wel.
5	Je bent getrouwd om zelfs ook nog van de vooroordelen tegen homofielen bij de andere sisilobihouders te kunnen profiteren. Stinkzak!
4	Drink nog een fles champagne mi boi, het zal je goed doen.
2	Er zit geen blokje ijs meer in de thermosfles.
1	Heb je een vriendinnetje?
B	Ja, ze heet Ladyan...
1	Is ze je buitenvrouw?
5	Hij zal wel nee antwoorden...
1	Laat je je van je vrouw scheiden om met haar te trouwen?
2	Ze verwacht een baby van hem... hij gaat niet scheiden.
3	Je rammelt, je takelt je vrouw af...
1	Je hebt voorgesteld je giftanden te laten melken om een gifbeker voor Cigollilundo te vullen met je smerig gif.
B	Ik heb geen klassieke opleiding genoten... Cigollilundo heeft geen gifbeker leeggedronken...
3	Ja, op 19 januari 1905 niet, maar jij hebt hem er vandaag een geschonken...

[p. 73]

B	Dat is niet waar, het was een briljante opvoering. De zaal was uitverkocht.
5	Gelukkig maar, uitverkocht aan die sisilobihoudersbeesten, die geld stalen, er kaarten op de zwarte markt mee kochten om ze aan het volk nog duurder te verkopen. We hebben op tijd kunnen ingrijpen. Anders hadden jullie ze de zaal ingesleept, opgelicht om naar jullie toneelverkrachting te kijken!
B	Njuk heeft zich daarmee bemoeid. Ik had er niets mee te maken.
1	Ja, ja, die heeft jou heel goed onderzocht, hoor. Een uitstekende therapie heeft hij je bezorgd...
5	Jammer dat zijn diagnose niet goed was. Hij had moeten zien wat voor een soort krimineel, monetair delinkwent je bent!
3	Evolutie-aanrander!
5	Waarheidsverkrachter! Perverse aircondition onanist!
5	Hij heeft Ladyan in het volgend stadium van een sociologisch proces genaaid.
1	Niet zo ruw...
4	Ladyan kan gerust bij mij komen logeren tot jullie vijfde kind geboren is.
B	Ze krijgt geen vijfde kind van mij.
5	Van wie dan wel, smeerlap?
4	In de stad is alles zo moeilijk. De mensen roddelen vreselijk en laten haar niet met rust. Potie, dat arme meisje...
B	Ik zal het kind wettig als het mijne erkennen.
3	En Paramaribo, heel Paramaribo zal je uitroepen tot een nationale held!
1	Waar ben je mee begonnen? Er hangt hier niets aan de muur.
5	Er is ook geen glazen stolp in de voorkamer. Het vriest er!
2	Chali heeft vergeten de aircondition af te zetten.
B	Ik zal hem morgen op staande voet ontslaan.
5	Jij, je hebt poten!
4	Er zijn geen muskieten en vampieren in deze tijd van het jaar...

[p. 74]

3	Ze hadden er wel moeten zijn om hem leeg te zuigen!
1	Uitgehongerde, agressief piepende ratten moeten hem aanvallen en opvreten!
B	Ik zal de leider de strot door bijten...
3	Hij verbeeldt zich weer tot heldendaden in staat te zijn.
6	Ik zit vanaf elf uur naakt op je te wachten, schat.
B	De garage heeft mijn Buick nog niet afgeleverd...
5	Hij liegt. Hij heeft een wrak van een vooroorlogse Volkswagen.
2	Vers 2292. Zwryasyoska: De ezel als kultuurfenomeen, bladzijde 153, vierde alinea. Zie ook op dezelfde bladzijden 9 en 3.
B	Nee, nee, 2 en 5.
2	2 en 5. Verder aantekeningen 15, 55, en ook Ferrier - 1e druk Den Haag '69.
B	Die ken ik niet.
5	Ferrier hoeft daar niet om te treuren. Gefrustreerde, antirevolutionaire kloot.
1	We moeten geen krachttermen gebruiken.
3	Hij gooit ons anders in het grensgebied.
6	Iedereen weet het al.
B	Je moet je er niets van aantrekken...
5	Ja, ja, kan het jou een moer verdommen. Hetzelfde dacht jij toen je haar tegen een boom in de palmentuin nam!
1	Niet zulke termen in dit airconditioned huis.
5	Ik heb niet eens geld om een airconditioned zwembad in de tuin te laten aanleggen.
3	Waarom vul je er geen formulieren voor in? Ik bedoel een lening. Het à fond perdu regelt zich toch automatisch?
2	Automatisch. Geen overbelasting van het kategorieën-apparaat.
B	Nee, ik teken het vonnis van de protesterenden niet.
Nj	Laat die man je regelen. We breken anders je smoel en je kunt gewipt opdonderen! Jo, motjopá!
8	Soema, a dati a djing?^1

1 Wie is dat nu weer?

[p. 75]

1	O, moesje, bent u ook hier?
B	Brengen jullie die oude vrouw weg hoor, ik wil niet dat ze deze dingen hoort, hoor.
8	Het is op zijn hersens geslagen en het heeft zijn ziel bedorven.
5	Wat?
1	Wees wat beleefder tegen een groot mens.
8	Het water uit die ezeldrinkbak aan de heilige weg. We waren op weg naar de markt. Iedere zondag ga ik naar de kerk baja.^1
4	Moesje, blijf stil hoor. Gods molen draait langzaam maar zeker.
2	Zo, ze zijn dus weg. We kunnen dus doorgaan.
6	Wie heeft me op het schaakbord gezet?
5	Wie anders dan je schat, je goedoe.^2 Dat deed hij al toen hij met een loper tussen je dijen galoppeerde. Te Zandereij, onder het water...
1	Je bent weer bezig de zaak hier met groene zeep in te smeren.
B	Niemand kan het gezien hebben, we waren alleen! Ook in de palmentuin! En het is niet waar!
3	En omdat niemand je gezien heeft, wil je ons wijsmaken dat het niet waar is, die naaktzwemmerij van jou!
1	Ga jij nou ook niet met groene zeep smeren... Het is hier al glibberig genoeg.
4	Maak vanavond een wandeling aan de waterkant. Er waait een gezonde wind in dit distrikt.
2	Ze is teruggekomen. We kunnen die tori^3 wel kappen...
B	Ze roddelt niet. Nooit! Huilt moesje nog?
4	Nee, ze rilt van de koude koorts, een boeboe.^4
3	Als het erg wordt, bel de dokter.

1 (Bevestigend toevoegsel.)

2 Liefje.

3 Gesprek.

4 Filaria-aanval.

[p. 76]

5	Hij heeft het te druk met zijn sisilobi en wenst niet voor een gewone filaria-aanval gestoord te worden.
1	Laten we toch maar de dokter bellen. De koorts is te erg en haar verdriet te groot.
B	Die telefoon wordt getsjekt! Blijf er af!
3	Schiet ons dood of geef ons door aan de bvd! Het kan ons geen moer verdommen!
B	Ik héb toch al gezegd dat ik niet teken...
2	Het regisseren schijnt je niet te bevallen.
6	Hij studeert 's avonds. Hij wil straks naar de universiteit...
5	Het werk van Zwryasyoska heeft werkelijk grote indruk op hem gemaakt.
2	Je wil dus op het statussymbool universiteit statische wetenschappen studeren?
1	Studeren? Dat kan hij niet...
8	Het heeft zijn hersens en zijn ziel aangetast. A pikin misi a bère.^1
4	Ze ijlt. Bellen jullie de dokter op.
5	Door welke kategorie wordt die telefoon getsjekt?
B	Dat hebben ze me niet gezegd...
2	In welke kategorie mag jij zitten?
Nj	Kijk uit met die vent. Hij heeft de hele psychokartering verraden. Nu seint hij die met de vlaggetjes naar de linker-Corantijnoever.^2 Aan de overkant noteren ze het natuurlijk direkt. Hij heult met de Guyanezen. Hij vertaalt hun gedichten in het Surinaams. Hij is een republikein!
1	Een republikein van het soort dat zich keizerlijke eremedailles laat opspelden voor iedere vermoorde, waarheidslievende en getrouwe revolutionair. Hij levert de schedels in!
B	Dat zijn staatsgeheimen!
X	Geef hem een glas Mariënburg.^3

1 Het jonge meisje is zwanger.

2 Grensrivier met Guyana.

3 Rum.

[p. 77]

Ch	Meneer, we hebben geen Mari...
B	Je bent op staande voet ontslagen. Je kunt inpakken...
5	Poot ja, en biedt je ekskuses aan. Geef hem twintig honderdjes. Chali is in dienst van...
B	Mijn bonus wordt morgen op mijn bankrekening overgemaakt, ik heb geen kleingeld in huis...
3	Geef hem een psychologische cheque...
4	Buni, mi boi, je moesje is erg, hoor! Je vrouw is hier komen huilen...
5	Hij heeft haar net zo vaak gerammeld en afgetakeld tot ze met haar kinderen voorgoed is weggegaan.
2	Ze moet als een beest werken.
4	Ze smeekt Mohammed op haar knieën om je van de sisilobi te bevrijden.
5	Niks geen sisilobi-bevrijdingsgesmeek hier... die beesten bestaan niet eens...
1	Dat weet jij niet.
3	Nou, het soort sisilobis dat hier voorkomt...
2	Mohammed is dood...
6	Een nieuwe toch, goedoe?^1 Ik zal het wrak later als aandenken aan jou naast mijn heilige arbeiderswoning parkeren, hoor. De zes kinderen mogen erin spelen en het dak gebruik ik als bloembak. De oudste heet Buni, hij lijkt op je!... sprekend!
9	Joemapima, joemaka-oro!...^2
8	Dat na wan sjin dja a mofodoro jere mi gado...^3
4	De koorts is niet meer zo erg. Komt de dokter nog?
2	Waarom moet Louise zeggen dat Ladyans bevruchting onder een chinese toonbank plaatsvindt? Je kunt toch alleen in de openlucht bestuiven?
L	Zo bedoel ik het niet...

1 Liefje.

2 (Scheldwoorden waarvoor geen nederlandse ekwivalenten bestaan.)

3 Wat een schande, hier voor de deur, mijn god...

[p. 78]

10	Liever had ik toch een ‘njang mi bakasé’ gemaakt.
8	Enèn baja...^1
11	Hij zit zich boven op bed te amuseren en ik krijg hier mijn tweede portie afranselingen voor vandaag...
L	Blijf maar stil. Kalm, ik zal haar wegsturen als ze een beetje uitgeraasd is. Ze kan het ook niet helpen. Zij is even wanhopig als jij nu bent...
B	Gaan jullie weg, gaan jullie weg. Liever word ik krankzinnig...
5	Houd hem tegen... straks heeft hij ook nog zelfmoordplannen.
//	Mag ik me even voorstellen? Ik heb een rol in ‘het stuk’...
//	Straf die kinderen niet, hoor, geen strafregels mee naar huis geven en steek geen vinger naar ze uit... Hun vader heeft een rol in ‘het stuk’.
3	Heeft Paramaribo al niet genoeg reklamezenders? Is dit een spot voor een nieuw insekticide of zo?... Golgate laat straks VN-troepen aanrukken om reklameprogramma's te beschermen!...
1	Stuur die anderen weg, is hij al zo ver met de champagne dat we kunnen beginnen?...
B	Ik begin niets... nérgens mee...
X	Geef hem een portie saté...
5	Geef hem een portie saté met veel peper...
5	Zijn die anderen al opgedonderd? Verdomme. Straks beginnen ze om hemden, wormenkuren en een pomblik te smeken.
1	Rustig, ze zijn naar de met leer beklede voorkamer.
5	Liever kruipen ze direkt in de diepvries...
Ch	Ik heb de aircondition afgezet en het straalkacheltje voor moesje neergezet.
B	Je liegt, rooie proleet, ik heb geen enkel straalkacheltje uit Holland meegenomen. En voor de laatste maal... donder op!
Ch	Naar met de leer beklede voorkamer, meneer...

1 Als je blieft, geen sprake van...

[p. 79]

3	Naar de kelder en de superkeuken. Haal er nog een champagne en een paar lege bierflessen, zoveel als je dragen kunt, en uit de keuken satés.
5	Laat ook wat alata kapepre^1 brengen. Dat werkt sneller.
2	Kunnen we elha een telegram sturen...
B	Waarvoor?
3	Laat het niet aangetaste deel van je hersens toch werken man...
B	Ik ben een waardeloze figuur en deug nergens voor...
5	Ah, hij komt, heerlijk, zalig,... eindelijk! Het heeft zo lang geduurd.
1	Kalm, het heeft ons al zoveel moeite gekost om hem zo ver te krijgen.
B	Ik zal jullie alles vertellen van de kategorieën, de grensgebieden en mijn stelling herroep ik...
Nj	Zie je, zie je, ik heb jullie gewaarschuwd voor die vent! Met een studieopdracht hadden we hem allang moeten wegdrukken!
6	Houd jij je erbuiten, het gaat je niets aan. Kijk liever naar je zuster! Ze werpt kinderen als een rat en hun vaders zijn steeds zoek.
1	Potie, arm meisje, ze weet niet wat haar te wachten staat.
Nj	Ik ga ermee door jullie te waarschuwen. Ik wantrouwde hem al toen hij zogenaamd uit belangstelling rapporten en resultaten van het boerikikarrenvierderangstrauma bij het lagere-schoolkind, op het instituut kwam lenen om niet meer terug te brengen.
2	Waarom heb je de sisilobihouders toen niet voorgesteld om hem weg te promoveren? Met een eredoctoraat bijvoorbeeld.
Nj	Het was al te laat! Hij wist té veel om weggepromoveerd te worden...
5	Ja, ja, zelf kon hij niet verdwijnen en jij moest het in hem dreigende, permanente gevaar van kritische zin, een

1 Zeer hete pepersoort.

[p. 80]

	dynamisch volkomen in de surinaamse maatschappij geïntegreerde universitaire wereld, die niet alleen zou studeren, maar ook denken en kritisch aktief bezig zou zijn, met jouw namengeleuter, direkt astheniseren!
B	Ik wil helemaal niet studeren. Ik wil van het leven genieten, rijk zijn, een groot huis hebben, helemaal aircondition en af en toe met vakantie naar Europa. Ik kijk liever naar het televisiescherm dan naar de straat.
3	Voortreffelijk! Werkelijk voortreffelijk! Hoe vaak hebben jullie hem gespoeld?
Nj	Alleen op die ene avond in dat restaurant.
Ch	O, ogri Buni, Buni Rusman... A no sabi leki foefoeroe poti wrokoman Alata, a wakawaka na njam, njam njam Kai se. Tori tapoe. Wis-Wis...^1
1	Waar haalt hij dat nou weer vandaan...
5	Er klopt geen bal van. De spelling deugt niet. Maar drie strofen en wat voor gelul moet die vierde voorstellen...
3	Het stikt van de fouten. Ferrier zal het wel opschrijven. Die is me er ook eentje, hoor!!
B	Dat beest Chali loopt overal, in al mijn spullen, in mijn manuskript te snuffelen,... ik heb geen bewegingsvrijheid meer.
Ch	Meneer heeft toch getekend?
B	Jullie moeten allemaal gewipt, weggedrukt worden. Geef het door, Njuk! Sta niet als een dede-ede (doodskop) in die hoek! En Chali, joe saka-saka (ellendeling), donder op! Verdomme, donder op!
Nj	Hij dondert niets op! Hij voert hier bvd-opdrachten uit! Daarom is hij hier in dienst als butler. Hij heeft tenminste de ere-doctoraatsverklaring getekend. Buitenschot-kreatuur

1

O, ondeugende Buni, Buni Rusman
Weet niets anders dan het bestelen van de arme werkman
Ratten, lopen/rennen, eten, vreten,
Daag. Dit is het verhaal. Klaar.

[p. 81]

	dat je bent! We hebben het iq van je verrotte, aangetaste hersens niet eens kunnen vaststellen... Ontestbaar sujet!
5	Subjekt...
4	Maken jullie niet zo'n kabaal. Moesje slaapt eindelijk rustig en Ladyan krijgt weeën. Kan iemand op de bromfiets een vroedvrouw gaan halen? Die telefoon wordt getsjekt, anders hadden we er een kunnen bellen. Jullie doen met die jongen, hoor! Buni mi boi...
2	Laten we elha toch opbellen, er komt anders geen eind aan.
3	Wacht nog even... Staat er hier ook een telefoon? Het toestel in de met leer beklede voorkamer, drijft in het kraamwater...
B	Is het er al? is het er al?... mag ik gaan kijken?... Ik heb haar nog niet horen gillen...
5	Dan geniet jij er zeker pas van, hè? Sadist!
3	Ik heb nog een toestel ontdekt...
2	Gelukkig. Waar?
3	In de w.c. Het snoer is lang genoeg. We kunnen het in de deuropening neerzetten.
5	Bel de centrale. Waarmee kunnen we de telefoniste asthenisch injekteren? Het moet een direkte verbinding met elha in... worden...
Nj	-----, of ----
B	Hij liegt, hoor!-------------, doet het veel beter.
1	Hallo ja? ---------, ---------, -----
Nj	Stop, stop, ho..., een keer is meer dan voldoende. Je vermoordt haar.
1	Het is een man. Hallo ja? ---, alleen de eerste twee letters van de naam. Verbinding met elha in...
2	Hallo elha, ben je daar? Vriest het? Sneeuwt het?... O het stormt. Is het herfst?...
5	Zit niet uit dat lagere-schooltaalboek te leuteren!
5	Vraag hoe het met zijn gezondheid is en of die tajers en tamarindestroop goed zijn aangekomen. Ik heb zo'n moeite gedaan om ze op tijd op de knsm-steiger te krijgen.

[p. 82]

2	Ik kan het niet verstaan. Hij antwoordt alleen dat die stroop verzuurd is.
3	Hallo elha, wat doe je in je vrije tijd?... wat?... je hebt nieten je kunt er dus ook niets in doen... wie heeft je dat geschreven?... van?... dat?... studenten?... muziekstudenten en zo... schrijvers... ze moeten zich niet met de politiek bemoeien... doen ze het toch?... ze hebben groot gelijk, hoor...
1	Hallo elha... ja... wie heeft Rios Radrimarigeres opgenomen in Marchado de Assis zijn vriendenkring?... de assis...
3	Niet zo luid. Buni wil straks die naam ook filologisch expliceren!
2	Welke naam?...
5	Van de beroemde Marchado de Assis..., hij zal er wel een stomme ‘h’ voor gaan zetten. Je reinste verkrachting van de briljante braziliaanse letterkunde.
1	Heeft hij echt bestaan?... nee, niet Marchado de Assis, die hebben wij toch gelezen? Bras Cubas en zo. Sartre probeerde het toch ook in La Nausée en Camus in Le Mythe de Sisyphe?.. ja, jammer dat Sartre die geestigheid van Bras Cubas zo verbitterd... ik ook niet, ik heb Camus niet gelezen...
3	Hallo elha... wat?... mang; die verbinding is slecht hoor!
3	Misschien wordt het beter als we nog een keer asthenisch injekteren. Dat gaat toch?
Nj	Als die verbinding met elha jullie zo belangrijk is, kun je het proberen. Ik stuur jullie niet om het te doen...
1	Laat mij dat doen......................... Hallo ja, zelfde verbinding... ja... uw kollega?... misschien een hartaanval... Hij is dood neergevallen.
Nj	Twee keer was genoeg geweest.
1	Ja, hallo elha, ben je er nog? De verbinding was even verbroken, de telefonist in de Gravenstraat is dood neergevallen. Een telefoniste heeft het nu overgenomen.
5	Zit daar niet zo over te lullen! Maak het kort!
2	Hallo elha, hoe zit het precies met de godheid, de keizerlijke godheid die het volk niet in de president wil aanbidden...

[p. 83]

	Wat?... we moeten dus de braziliaanse historie bestuderen? Ook voor die stippellijntjes en dat grensgeschil?... enghe,^1 ...ja, Njuk heeft iets gerapporteerd over slaande ruzies en zo, om stippellijntjes... o, dat bedoel je niet...
5	Hallo elha, er is net een zoon ter wereld gekomen in dit huis. Hij heeft glad haar en hij bewijst zijn chinese grootvader daarmee een grote eer. ... enghe, onder de toonbank... gewoon...
3	Bind ze vast, bind ze vast, ze komen, ze komen, hoera, hiep hiep, hoera......................................
5	Kun je ze horen, elha? ze komen, ze komen. Ja, we hebben ze al vastgebonden. Buni wil een volledige kategorieën- en grensgebieden-voor-buitenschot-mensen-bekentenis afleggen. Moeten we het aanhoren?... nou ja, ik vraag het alleen maar, wij zijn het ook niet van plan.
Nj	Wat voor smerige streek is dit, laat me los, maak me los ik zal jullie allemaal...............
1	Ja, Njuk is bezig asthenisch te injekteren. Merk je er iets van?
2	Kun je ze nu horen? hoor je ze niet? De agressief piepende uitgehongerde rioolratten ook niet?... wat?... je hebt vanmorgen al naar klavecimbelmuziek moeten luisteren... waar?
3	We hebben ze de hele afgelopen maand achterna gejaagd. Hoeveel? Ik schat een twintigduizend. Mang, je ziet geen rat meer in een riool hier rondscharrelen. En echt van die grote, weet je...
4	We gaan vast naar beneden hoor, moesje heeft geen koorts meer.
1	Laat Ladyan met de baby wachten tot de boerikikarren er zijn.
B	Ik zweer het jullie, ik vertrek direkt naar Cuba om er te regisseren als jullie me losmaken.
5	Je komt er niet eens in, ze ruiken je profiteurssmoel op mijlen afstand.

1 Volgklank van de luisterende.

[p. 84]

Nj	Ik bezorg, ik regel jullie vijf ton en ruimte om huizen te bouwen, laten jullie mij het onderzoek voltooien en om drie uur 's middags toch in mijn aircondition zwembad liggen. Ik heb me altijd, dag en nacht uitgesloofd voor dat hele vierderangsboerikikarrentraumaresearchplan!
2	Hij raakt van streek en vergeet zijn alfabetisch lexikografische volgorde... wat? Buni moet hem korrigeren, zeg je?
5	Hallo elha, het gaat niet hoor, er komt schuim uit zijn bek.
3	Hallo elha, ... ben je er nog? We zullen je moeten ophangen hoor, want we komen hier handen tekort. ...O, dat schuim uit zijn... nee ik denk niet dat het een katamazoema is, ...het is groen.
2	2 Hij heeft die maidenhair-krans helemaal staan opgrazen...
5	Ze had het hem in een sinaasappelkrat moeten voorzetten...
Nj	Het is een neurose, wat weten jullie...
3	Hallo elha, hij heeft maidenhair staan grazen uit een sinaasappelkrat en dat is een neurose... wat? ...dat zou dus ernstige komplikaties met zich mee brengen. ...enghe ...enghe ...de spot, de brutaliteit, de pathologische judasachtigheid waarmee hij Cigollilundo geregisseerd en doodgeschoten heeft. ... Zodra de stoet zich hier opnieuw geformeerd heeft, stoppen we ze in die grote sinaasappelkratten. Ze liggen nu nog in hun onderbroek op bed...
B	Ik wil niet in een plata dèdèkisi^1 liggen, nee, nee... ik ben geen drenkeling en geen doodgeschoten moordenaar...
Nj	Ik ook niet, ...wacht toch tot de volgende verkiezing...
1	Hallo elha, ben je niet van dat toestel te slaan? We moeten je ophangen.
5	Elha, hallo, ...wat? je kunt ze nu ook horen. We moeten elkaar hier in de oren schreeuwen om verstaan te worden... ja enkele boerikis balken. Vrolijkheid, denk ik. Ach nee, ...hoe kom je er bij? Ik heb helemaal geen boeritji gezegd
1	Hier is het manuskript, ja... hallo... Sir Francis Willoughby

1 Inderhaast getimmerde platte doodkist.

[p. 85]

	van Barbados naar Suriname..., 1650... tabakskuituur en oorlogen met de Indianen... de nederzetting heette Thorarica...
5	Hij kent zijn geschiedenis, hoor!
2	Waarom laat hij die joodse vluchtelingen onder leiding van David Nassi, in de periode 1835-75 nog een keer met een geaffekteerde boeriki(boeritji)uitspraak terugkomen?...
Nj	Een geval van amnesie en we hadden toen nog niet eens gespoeld!
1	Ze kwamen toch maar één keer?... In 1664 met... eh... eh... kapas,^1 om de suikerkultuur te ontwikkelen. Nee, ze hadden geen ezels, en ze mochten Joden-Savanne voor de Engelsen koloniseren? Dat van dat stadsgedeelte in Paramaribo is toch ook een leugen?
4	Kan een van jullie die kinderen niet verbieden, ze laten die ijsschaaf niet met rust en de tamarindestroop is al bijna op, o...
2	Niemand schaaft er meer ijs, verdorie. Er is straks niets meer en geen druppel stroop als we te Nieuw Amsterdam aankomen. Het is geen ongeorganiseerde buitendag!
5	En zeg aan al die May's en Ma-E's,^2 dat niemand pinda's, pitjel en roti of bara's krijgt vóór etenstijd...^3
3	Druk je toch niet zo chiastisch uit, het taalprobleem is al groot genoeg...
1	Daar is alles ten slotte mee begonnen. Het eindigt als zij door de ratten opgevreten zijn. Te Nieuw Amsterdam zullen wij met een echte boeriki en een rang, in een vierdimensionale harmonische verhouding, opnieuw beginnen.
Nj	Nemen jullie ons meeee!!! Nemen jullie ons meeee!!!... We willen in de grote rode bakstenen gevangenis onze straf uitzitten en als moordenaars sterven...

1 Grote ketels om rietsap tot suiker te koken.

2 Roepnamen voor ventende hindoestaanse en javaanse vrouwen.

3 Pinda's en pitjel: javaanse gerechten; roti en bara's: hindoestaanse gerechten.

[p. 86]

B	Ja, wij willen als moordenaars sterven. Neem ons meeee!!! Naar de rood-bakstenen gevangenis van Nieuw Amsterdam... Gaan jullie toch op ons staan om de stoet boerikikarren te fotograferen en de vierderangers...
5	Jullie meenemen? Jullie mogen ons dankbaar zijn dat we jullie straks door uitgehongerde, agressief piepende ratten op een natuurlijke manier laten opvreten. Alleen mensen sterven! En alleen mensen mogen zich in de ‘Embocadura de la Plata’ weerspiegelen als de maan schijnt. En vanavond schijnt de maan, als wij daar aan de monding een heilig feest van het nieuwe vieren.
2	We redden jullie nog uit de klauwen en snavels van de zestienpotigen en de twintigverstelbaarvleugeligen....
Nj	Met die hebben we nooit veel opgehad...
5	Je liegt! Pathologische vent... jullie hebt ze in het openbaar één vinger toegestoken, zogenaamd... en onder de tafel jullie hele lichaam. Laat er een schot vallen hier! Een rel op die eenmansuniversiteit!... dan zal je ze zien neerstrijken,... bij duizenden!... al moeten ze in hun land de belasting met 175% verhogen! Een bloedspetter, en de hele wapenindustrie draait op volle toeren. De monsters op zestien poten zullen onze stad door hun gedreun in elkaar doen storten. Ze zijn gevaarlijker dan pirings^1 in de Boven-Marowijne... jammer dat die in de Corantijne^2 niet voorkomen... we hadden ze best kunnen gebruiken.
2	Hallo elha... we hebben geen pirings in de Corantijn no? Hoe?... hij heeft ze niet... voor een proefschrift moet je ze toch hebben? ...theateralmanakken enz. affiches... hoe weten we of het historisch juist is ...de datum van de première? ...wel, hier staat iets van 15 november 1904... Rio de Janeiro... gespannen sfeer, grensgeschil met Engels-Guyana, een kolonie, en Victor Emmanuel III gooit zich als arbiter op... waar? in dat grensgeschil?

1 Piring-pirana: vraatzuchtige vis.

2 Grensrivier (west) met Guyana.

[p. 87]

3	Hallo elha... ja, dat van ons is toch veel ouder wat?... ja in die ‘Grant’ brief... weer uit engelse handen... in die brief krijgt Francis Willoughby, graaf van Parham... nog een paar titels... Sir geloof ik, en Suriname cadeau van koning Karel II... in 1651... dat klopt toch?...
2	Laten we... opbellen.
5	Geen sprake van, die man geeft nou les en hij schrijft niet iedere dag boeken over de surinaamse geschiedenis.
1	Zo oud is dat grensgeschil toch?... beschimmeld? Wat?
3	Met opzet hebben ze het laten beschimmelen... enghe... in 1816^1 wilden ze nota bene het Nickerie-distrikt annexeren....... het is ze niet gelukt, toen hebben ze het maar verengelst achtergelaten... wat?... die schimmels?... ze hebben ze er afgekrabd. Toen ze onafhankelijk werden en ze hebben alle Guyanezen ermee geïnsemineerd... o... wel goed dan, gewoon ingespoten... een soort inenting... en nu lopen ze weer te donderen... Ik ben benieuwd. In 1861 hadden wij een tsaar Alexander III van Rusland, die arbiter speelde in het grensgeschil met Frans Guyana, om de Marowijne-Lawa kwestie - ook al een grensrivier... nou ga maar door, de Brazilianen, Victor Emmanuel III... als Frans Guyana nu ook onafhankelijk wordt, kan het een mooie boel hier worden. Die Guyanezen beginnen hun oostgrens naar het oosten te verplaatsen, die Frans-Guyanezen hun westgrens naar het westen en de Brazilianen rukken op naar het noorden! Er blijft niets van ons over! Misschien alleen Paramaribo, een soort Monaco, vakantieoord voor europese vorstenhuizen!
5	Ze kunnen zich de moeite besparen, want wij laten het nooit zover komen, laten ze zich maar flink met de schimmels inspuiten, wij pakken de zaak hier wel beter aan... wat?... die handleiding. Ja, ja, dat poli-interpretabele ding! Een soort militair reglement... enghe... wat er ook gebeurt, de arme soldaat is altijd schuldig. Al strijdt en

1 1816 - einde engelse tussenbestuur in Suriname (1804-1816).

[p. 88]

	komt hij voor de meest humane rechten op, hij is schuldig, want je kunt natuurlijk als kommandant alle kanten uit met dat ding... zo gaat het ons ook... zodra we voor iets opkomen, hoe goed het ook is, plegen we insubordinatie... enz. ...nee, zodra een Surinamer politiek verantwoorde uitspraken doet... enghe..., nee, mang... wij doen daar niet aan mee, we hebben geen briefkaarten naar Griekenland gestuurd voor gevangenen... ja, we willen ze zeker steunen... natuurlijk... maar als wij, als Surinamers, beginnen onze gedachten te uiten... ja, dan zijn we gemene, linkse, bedrieglijke, anti-amerikaanse... revolutionaire honden... ja... dergelijke beschuldigingen komen natuurlijk uit de mond van de fascisten onder hen...
3	Ja elha... nog even... wat? is het werkelijk waar... ik heb het nooit geweten... nee, we hebben er niets van teruggevonden... nergens... het is maar goed dat Buni er niets van weet, die man was ook een revolutionair in zijn tijd! ...elf universiteiten, geloof ik... hij is ze allemaal langs geweest... knappe vent... ja dat was toch zijn dissertatie: Over de Romeinse Redenaar Asinius Pollio? Hij heeft de heleboel in Nederland op stelten gezet met zijn revolutionaire ideeën, en... ja, hij heeft ze bijna allemaal verwezenlijkt... verkiezingen... enghe... groot staatsman hoor...
2	Elha, hang je nog aan dat toestel?... ga je nog niet slapen? Over welke revolutionair hadden jullie het zoëven... 1848?... Engels of Marx... in Nederland... in '48? ..Thorbecke? Stormt het nog? Wat zegt het weerbericht? ...wat? windkracht 10? ...wat? ...ik zal het even doorbladeren... ja die Njuk-publikaties van dat basisonderzoek ook... We hebben alles ja, ook de psychokaarten uit de safe..., nee, we gaan er niet mee op patrouille ...hoe? ...dat doen de ratten... Hier uit die pub. Njuk. ...waar heeft hij dat grensgebied vandaan? Van een? Van die prof? ...toch niet uit - Samenleving in een grensgebied? ...enghe... ja, de ploeg om de bierflessen kunstig te breken is er ook. Ik geloof dat zelfs de grootste bierbrouwerij ter wereld nog nooit zoveel lege bierflessen bij elkaar heeft gezien als wij uit de kelders

[p. 89]

	en onder de bedden in de huizen van heel het sisilobipark verzameld hebben. Verschrikkelijk! Ik geloof dat ze ermee in het bad gingen... Ja, ze gaan de huizen ermee bombarderen, zodra wij naar Leonsberg vertrokken zijn beginnen ze... ze komen later... wat? ...er is van alles te eten...
5	En die kategorieën, waar heeft hij die vandaan? O dat weet je niet... nee, er staat verder niets bij... of wel... maar ik kan er geen moer van verstaan... het is allemaal zo slordig geschreven... ja, met de hand... je reinste inkt en ballpoint knoeierij... wat? hoe? ...zuiver amerikaanse stijl... die reservaten... die staan in het manuskript... de hele kantlijn is volgekrabbeld... cirkeltjes, ellipsjes en hokjes, weet je wel... enghe... bovenaan de bladzijde twee naaiende poppetjes... enghe... krabbelperiode...!
Nj	Dat kind werkte op mijn zenuwen!... Ik heb haar niet laten flauwvallen...
B	Je liegt... je liegt... schoft!... je hebt het haar laten zien!... je wilde ook dat ze het voelde!...
Nj	Ze was al zeventien. Ze zat niet op de lagere school...
5	Ja, ja, ze kon het dus hebben hè? Je keide^1 d'r en scheepte haar af met een klm-tripje van 1500 gulden voor zes weken Holland ...schoft!... kinderverkrachter!... pedoheterofiel!
Nj	Ze had nog geen rijbewijs. Niemand wilde me helpen er een te regelen voor haar...
1	Naai jij je akademische knikjes maar aan elkaar hoor, je kunt het misschien als doodskleed gebruiken. Nog maar even en het is met jullie gebeurd...
2	De hal staat al vol, elha... we geven ze veertig kooien... nee ze blijven hier in de slaapkamer... de aircondition zetten we af ...wat? hoeveel? ongeveer duizend... we hebben ook kooien met honderd en zo, maar die gaan naar het park... we moeten alles systematisch verdelen... Die bvd-ronselaar hebben we in de kelder gegooid. Hij krijgt vijfentwintig.

1 Zwanger maken.

[p. 90]

	Dat is wel genoeg? ...Voor hem alleen...
1	Als ze hem hebben opgevreten, kunnen ze zich aan de alkohol te goed doen... wat zegje? Ze hebben daar ruimte genoeg om elkaar in hun deliri tremi achterna te zitten... Fraaie boel hoor...
5	Nog even een administratieve mededeling, elha... nee, geen geldzaken mang!... die kooien... ja, die kooien hebben we door een blikslager uit zink laten maken hoor... aan de waterkant, vlak bij de Watermolenstraat... net wat je zegt... we werden getsjekt... nergens... nérgens konden we ijzer krijgen... zeker dachten ze dat we er kanonnen uit gingen gieten... waar? ik weet het niet, misschien in een jorka-oro^1 aan de Schietbaanweg...
B	Oeng hanga, hanga... sje... sje... djai... djai...^2
5	Buni kwijlt weer groen schuim uit zijn bek... hij verbeeldt zich Rios en denkt dat we in de houding zullen knallen... Ha, hoera... de grote sinaasappelkratten worden net binnengedragen... Wacht je even?... ik moet even helpen om ze erin te gooien... Zal ik de hoorn op een kooi leggen?... Ze zijn vreselijk uitgehongerd... ze hebben allemaal hun eigen staart en die van hun buurman opgevreten... sommige zijn al met hun voorpoten bezig...
2	Njuk is bewusteloos...
5	Breng hem direkt tot bewustzijn... dit mag hij niet missen...
1	Hallo, elha... ik ben het... nee, we hebben ze niet leren praten... anders zouden de imapima's en joemakahoro's hier niet van de lucht zijn... en dan nog dat piepaksent... om helemaal gek van te worden... Kun je nog een paar instrukties geven?... o... je hebt een portugese vertaling... bij de hand... een soort inkunabel dus... o, dat kan dus niet... een origineel dan... nog wel een eerste druk... zo uit de wieg... dat bedoel ik niet... geen wiegedruk... lees de rituele handeling voor... LEES DE RITUELE HANDELING VOOR...

1 Diepe, valleiachtig begroeide kuil.

2 Weg van hier, gaan jullie weg... vort...

[p. 91]

5	Er moet nog iemand in de Gravenstraat dood neer vallen!...
4	Heeft iemand de broche van Cicilia gezien? Hij zat in een bijouteriedoosje... op het nachtkastje... Een gouden ‘C’ in de slaapkamer...
5	Wie is dat? De vroedvrouw die op de bromfiets is gekomen?
3	Nee, misschien Njuk zijn buitenvrouw... ze is komen huilen en smeken... wie moet zij gaan smeken?...
B	Neeeeeee, neeeeee, CICILIA... Cicilia is mijn getrouwde vrouw, ik ben met haar getrouwd, we hebben vier kinderen, drie jongens en een meisje... ik houd van je, CICILIA! Ze heeft dure stof bij Sauma op rekening genomen voor een avondjurk... niemand in de stad heeft zo'n patroontje... voor de première. CICILIAaaaaaliaaaaaiaaa...
1	Het heeft zijn stemorganen ook aangetast!... hij balkt als een sisilobi... wat hij die arme Mohammed niet in de sandalen heeft geschoven...
4	Geef hier die speld!... die broche... Cicilia moet zien hoe het op haar nieuwe jurk staat, ...of het past bij de kleur ...en het patroontje.
8	Ala din goot sani foe na potie piking, ala din boei, nanga din kitting nanga din linga, ai waka'e panti'f soso, baja...^1
L	Hij koopt er weer sieraden mee. Voor die koepari,^2 die parasiet van een meid Ladyan...
6	Noemen jullie me naam niet hoor, só...
5	Is zij weer naar boven gekomen? En nog wel om te schelden ... Er wordt niet meer gescholden... de onbereikbaren... komen eraan... het bombardement is precies getimed...!
2	Hallo, elha, wist je dat? ...Hij loopt al die sieraden van zijn vrouw Cicilia te beleggen... bij een panti-oso^3... Ik begrijp het ook niet, als hij tekent heeft hij toch genoeg geld om

1 Alle gouden sieraden van het arme meisje, armbanden, halssnoeren en ringen, belegt hij niemendal...

2 Teek.

3 Vendu-huis.

[p. 92]

	nieuwe voor Ladyan te kopen? ...wat? nee, geen geelzucht... wie?... goudzucht...
Nj	Een neurotische aandoening...
5	Je bent net op tijd weer bijgekomen... Jij, je bent niet verknipt... niet schizofreen... jij, je bent versplinterd!... een versplinterde figuur ben je!... gedraag je... anders...
3	We hebben een hele fles limacol en een fles alkolade op je smoel moeten sprenkelen voor je weer bijkwam...
1	Geef aan die vrachtrijders en vierderangers door dat ze hier niet met mest moeten strooien... daar is die te kostbaar voor... We beginnen op de Leonsbergbrug pas met strooien... de hele rivier wordt er ook bestrooid...
4	Kunnen we allemaal in de Tapoeripa? Die kinderen mogen niet verdrinken hoor...
5	Zeur niet... we gaan helemaal niet met de Tapoeripa naar Kabel oversteken. Er staan dertig pondo's^1 bij de Leonsbergbrug klaar. Alles en iedereen kan erin. De karren, allemaal en alle boerikis. Buitenboords slepen ons naar de overkant... De hele Kabel-steiger is met bloemen versierd...
3	Met de standbeelden is alles in orde...
5	Kon je weer niet wachten!?... awari!^2
3	Ik heb alleen maar onder het dek van aan elkaar genaaide rijstzakken gekeken... even maar...
2	Elha... ja hallo... stormt het windkracht tien...? De standbeelden zijn mooi hoor... Ja, uit graniet... nee, drie beeldhouwers... voorlopig... Wel persoonlijk vind ik... nou straks begrijpt men me hier verkeerd... ze zijn allemaal heel mooi. Bizonder mooi. ...ja, die beeldhouwers hebben echt hun best gedaan hoor... nou een boeriki voor een boerikikar, kop ietwat opzij gehouden... heel mooi effekt... daarnaast een vrachtrijder... houdt teugels in de hand en kijkt omhoog... het vierderangsmonument... ja, het

1 Open schelpschuiten.

2 Buidelrat.

[p. 93]

	is een monument geworden... geen van de modellen voldeed aan de eisen... een heel mooi monument... geweldig... die beeldhouwer zegt dat hij... ja wat ja het... die het schiep... beeld... nieuw... no?... ja, hij zegt dat hij onder invloed van Henry Moore staat, dat Henry Moore hem beïnvloedt... een positieve invloed... enghe... Nee, geen gebeeldhouwde wajangpop... nee... ook geen ventende vrouw, een matten torsende Pa-E^1... schitterend, twee meter hoog... voorovergebogen... met matten op zijn rug, en aan zijn linkerschouder... het is in zwart en wit uitgevoerd... prachtig... enghe...
L	Vergeet Buni niet wakker te maken. Vanmiddag regisseert hij toch die ams-Kweekgroep... wat spelen ze?
C	Het is nog geen half vijf... kwart over vier... die klok gaat goed... ik heb hem met de sirene van twaalf uur nog gelijkgezet... die kinderen moeten in het bad hoor..., ik rimpel dit nog even... wil jij die mouwen voor me erin zetten?... dat patroontje is leuk hoor...
L	Heb je dat pomblik nog nodig voor Buni zijn verjaardag, overmorgen toch?... mang... hij schreed naar de veertig, no?
5	Verdomme nog aan toe... kunnen jullie niet opdonderen. Waarom moeten jullie ook op alles vooruitlopen... Echt, er wordt hier in de stad vreselijk geroddeld... roddelaars!...
Nj	Een anticipeale neiging...
5	Houd je smoel!... of we slaan je weer bewusteloos. Wil je soms een geslaagd experiment aantonen? Dat je die agressief piepende, uitgehongerde ratten geadapteerd hebt en dat je nu al in je krat bent geakklimatiseerd? Je publiciteitswaarde is nul!... nul! weet je dat?...
2	Hallo, elha... nee, we hebben ze nog niet losgelaten... de ratten... iemand anticipeerde... en Njuk moet de onadapteerbaarheid van de agressief piepende, uitgehongerde rioolratten toegeven... anders slaan we hem weer bewusteloos... nou dan direkt dood... er is geen

1 Ventende Javaan.

[p. 94]

	alkolade en ook geen limacol meer om hem weer bij te brengen ...wat? hoe? we sprenkelen het over zijn smoel...
1	Elha, stuur je ons een herdruk van John L. Stephens' ...Ja... Incidents of travel in Yucatàn... zo heet het toch? kunnen we daar iets terugvinden over de geniaal wiskundige uitvinding van het getal ‘nul’, ook die vreselijke berekeningen die ze maakten, ...computers zijn er niets bij... Maya-priesters... O, hij heeft alleen de fresko's kunnen waarnemen... nou dan hebben we het als vergelijkingsmateriaal voor de dekoratieve surinaams-indiaanse schilderkunst... en weefkunst...
3	Elha, ja... ik ben het... nog een paar belangrijke vragen... nee geen geld... kun je... heb jij een goede filologische explikatie voor het woord sisilobi? ...waar hebben ze het vandaan?... wat? zwendel met volkskarakter... deden ze dat? maar dat komt toch straks? ...in dat andere toneelstuk, waarvoor Cicilia nu een leuk patroontje met Louise naait? ...de broche, de gouden ‘C’ staat goed op die dure stof... ja, tante Wiesje is het komen halen... Buni wilde het beleggen... om andere sieraden voor Ladyan met dat geld te kopen...
6	Mijn naam is geen spek voor je bek hoor, ...so!
3	Ja, ze kwam even zeggen dat haar naam geen spek voor mijn bek is... Heb je al een explikatie gevonden... wat?... sisi...o, el sisi... in het Arabisch... ‘ezel’? Lees je het nu met arabische letters of gewoon?... en de wat?... een afwasmiddel of een nieuwe insekticide... daar staan we hier om zes uur mee op en we gaan er om twaalf uur mee naar bed... met die afwasmiddelen, insekticiden en kakkerlakken!... de hele dag reklame... o, hoe noem je het? een suffix... o, lobi is dus een suffix... ze hebben het achter sisi gevoegd... enghe, fajalobi (vurige liefde/bloem)... enghe, komt niet in het Arabisch voor... enghe... wat? bij je grootmoeder op het erf... twee bomen... wel, we kunnen nog best wat fajalobis gebruiken om te versieren, hoor... we zullen iemand sturen om een paar te plukken... voor die boerikis... je moet ze zien, jongen... en die boerikikarren... helemaal versierd,

[p. 95]

	opgetooid... met rode en gele cana's, crotons,... franjepana's... koeliebromki... nee, die grote boeketten van? o die bloemen? wel, orchideeën, alle kleuren bougainville en maidenhair... nee, het zijn geen kransen, gewoon grote ruikers. Schoolkinderen uit Commewijne... na de onthulling, symbolische overdracht en dat soort toestanden... toespraken distriktskommissaris en zo overdracht aan museumbestuur, worden die ruikers door die schoolkinderen aan de voet van de standbeelden gelegd... daarna de hele dag feest... tot morgenochtend...
5	Bezorg die jongen geen heimwee... kap die zaak en pak hier aan, we komen niet klaar...
L	Het staat je geweldig, Cicilia, nee, je figuur komt goed uit... je moet een paar zwarte schoenen erbij nemen... wil je die van mij lenen?
C	Nou, ik ga hem even wakker maken... wil je die kinderen even van het erf roepen?
L	Jongens,... jongens... Cilike... komen jullie bij die pomme de rac-boom vandaan hoor,... jullie moeten in bad... vlug voor je vader beneden is... het is al halfvijf... Bunneke, hoor je niet!
5	Wel verdomme, laat me niet razend worden, hadjakasaka,^1 ze had echt een njang mi bakasé voor je moeten maken... Vind je ook niet? Je parasiteert op de verregaande vrijpostigheid! Denk je soms dat we ons werk hier in de steek laten om voor jou te gaan applaudisseren of ‘Wu’ roepen tegen Ladyans moeder? Hier, pak je pomblik, en ga direkt op boerikikar twaalf zitten. Je komt met twee May's en een Ma-E in een eettent te zitten. Onthoud het goed, want we zijn niet van plan om het in Nieuw-Amsterdam nog een keer op het feestterrein uit te vechten, wie bij wie in een tent komt te staan en wat hij moet doen. Je moet pom verkopen!
C	Ik geloof dat hij een oogje op dat meisje uit de derde klas

1 Verdomme.

[p. 96]

	ams heeft. Iemand heeft me gisteren telefonisch die story doorgegeven. Of kweekschool, ik weet het niet zeker... ik moet die zaak gaan tsjekken... dat kind speelt een hoofdrol in De pantserkrant... daar werkt die groep nu aan...
3	En nou is het genoeg. Verdomme! Naar de badkamer met jullie, vooruit, direkt, zeg ik... Schiet op alsjeblieft, ik bega anders een moord hier!
4	Duw ze niet zo... oh... het zijn vrouwen...
2	Slik die lamastraal in...
5	Van wie is dat toneelstuk... van wie is het?... weer een stuk van een...!
1	Vlieg niet zo sangonisch op, het is een prima, uitstekend stuk, van een geniale schrijver... een genie... onder de genieën!
Nj	Haha, haha... jullie willen ons kwijt... ahaha... het is sanguinisch!...
5	Mang, je zit gewoon om een brokobatra^1 te bedelen!...
2	Hallo, elha..., drink je koffie met slagroom? Is het daar zondag? Ja, we hebben ze in de badkamer opgesloten. Ladyan ook. Wat? of ze hebben gehuild? Ze versterken het rattenbazuinkoor, ja ze huilen nog... driestemmig, een bas en twee alten... wat?... dat is dus tweestemmig... wat? twee sopranen en een alt... mooie kombinatie, een kleuring voor het agressief gepiep. Heb je ze ook geadopteerd... onder je eigen naam?... weet wel waaraan je begint... ondank is 's werelds loon. Ja dat doen we ook... we binden ze met geweld op drie boerikis... en ze gaan de stoet vast vooruit... twee vrachtrijders en twee vierderangers gaan mee... je weet hoe ze zijn, bij Blauwgrond keren ze natuurlijk stilletjes terug, om al dit gezwoeg hier onvruchtbaar te komen maken... we kijken wel uit...
5	Ja, nou ben ik het volkomen met jullie eens, volkómen!... het is een uitstekend toneelstuk... geweldig!... Wie heeft het voor ze uitgezocht?... bestaat niet dat dit een keuze is van

1 Klap met gebroken bierfles.

[p. 97]

	Buni!... ja... maar dan een keuze van voor de spoeling... met Mariënburg.
1	Hallo, elha... je hebt er gebak bij... is er iemand jarig?... wij hebben bojo, plauri, geroosterd geitevlees en roti's voor vanavond... tante Wiesje en moesje willen nog een paar findoes en kiksies^1 bakken... ja die boeboe is helemaal gezakt... Hier hebben we niets... die rotzooi in die koelkast en in die diepvries durven we niet aan te raken... wie weet wat dat bvd-monster in dat eten gestopt heeft. Ma-E heeft ons wat pèjè's^2 met een van de kinderen gestuurd. We hadden vreselijke honger... nee we bijten niet op onze nagels...
3	Ik kan me gewoon niet voorstellen dat je naar zijn gezeur zit te luisteren... waar gaat dat stuk over... neeeeee, niet ‘het stuk’... Kweek- en ams-meisjes spelen toch geen rol in ‘het stuk’ van Cigollilundo?... dacht je dat?... dat er een paar als figurantjes gebruikt werden... een schandaal... hadden ze de hele week vrij van school? iemand moet ze geregeld hebben... nou ja, voorbehoedmiddelen...
Nj	Antikonceptionele...
5	Houd je erbuiten, toen je dat arme zeventienjarige kind op je bureau nam, kon voor jouw part de hele antikonceptie naar de maan als jij maar lekker klaar kon komen...
1	Bedaar, ja... we gaan nou over naar een andere ernstige zaak, en maak de zaak hier niet glibberig. De ernst is al glibberig genoeg. De hollende roepen we vast een voorzichtig hallo toe...
3	... ik weet het allemaal niet, elha... we moeten het voor je gaan tsjekken... waarover gaat de PANTSERKRANT?
1	Het stuk is van 1935. Diktatoren en horden belagen steeds beklemmender de vrije geest. Het stuk is gericht tegen de partikuliere wapenhandel en de journalistieke praktijken hier van...

1 Taarten.

2 Zetmeelwafels.

[p. 98]

5	Op zijn eindexamen had hij een negen...
3	Moeten we het niet veranderen... elha... De vrijheid van de geest der kritiek en privéwapenhandel?...
1	Verander liever de ondertitel... nee de titel van Pankows artikel. Beroemd redakteur, een nieuwe redakteur...
5	Hoe luidt dat artikel?
3	Gewoon, de Pantserkrant: Hoe men uit schrijfmachines machinegeweren en uit machinegeweren idealisme maakt... onthulling over onszelf...
1	Dat kan worden...
5	Jij hebt twee keer mogen astheniseren... laat mij ook wat doen... dat kan worden... hoe men uit... aluminium en uit aluminium verstelbaarvleuglen smelt... met bommen... onthulling over de...
2	Zeg toch gewoon uit bauxiet aluminium en uit aliminium twintigverstelbaarvleuglen smelt... onthullingen over de amerikaanse bauxietroofbouw...
1	We moeten het toch aan de lokale sfeer aanpassen!... wat? ontslagen?... wie?... wordt een chef zetterij in dat stuk ontslagen omdat hij een kommunist is?
5	Om hier in Paramaribo hetzelfde effekt als toen in 1935 te kunnen hebben in die scène, moeten we hem tot een castroiaan omdopen... kommunist gaat misschien nog, maar liever radikaal... dat is bij goed toneel altijd het beste...
2	Pankow wordt ook ontslagen? ...nee, hij gaat zelf weg?...
3	Nadat hij de hele dievenbende, handelaren redakteuren een les in waarheid gegeven heeft en met sukses... hoe heet zij?
2	Hoe?... Mary Leroy, was ze nog niet met Pankow getrouwd? gingen ze? ...nee, dat niet... zomaar...
5	Louise en Cicilia willen weten hoe ze heet, ze kunnen dan makkelijker tsjekken wie voor Mary Leroy speelt in De pantserkrant... we moeten heel snel zijn... stel je voor dat op het laatste ogenblik een ander meisje die rol in der hoofd moet stampen omdat hier de eerste Mary Leroy in verwachting is van de regisseur, meneer Buni Rusman! ...nee, in dat stuk is ze toch niet zwanger? van Pankow... al hoopt ze vurig dat hij haar trouwt!

[p. 99]

1	Die chef zetterij Jensen helpt Pankow toch? goeie vent... als hij de volgende ochtend een soort protestdemonstratie organiseert in de gang slaat een agent hem in de boeien...
3	Laten jullie dat stuk nou, we nemen een duik in de braziliaanse geschiedenis... Dat pamflet uit 1849... ja, tegen Pedro II gericht, open kritiek... recht van vrije meningsuiting ook aan de vlakke kust... aan die vrije kritiek danken de Brazilianen hun republiek... behalve die presidenten, die geen open kritiek duldden... enghe... ja, toen misschien begrijpelijk... de republiek stond in 1905 nog in haar kindersapatos...
5	Daarom dat gezeur... bekritiseren we onze eigen mensen, dan hoor je in het buitenland dat we willen bekritiseren om een republiek uit te roepen, bekritiseren wij de buitenlanders, dan houden we ons niet aan dat poli-interpretable reglement, en zijn we bezig onafhankelijkheidsoorlogen te organiseren...
3	1935 is erg ver... waarom hebben ze niet Patrice Loemoemba van Aimé Cesaire, de briljante schrijver uit Martinique, genomen?...
5	Ja, maar dan is er geen vlag meer die de lading dekt... Pantserkrant klinkt zo onschuldig als Victoria en haar huzaar^1... hopelijk is het effekt straks overrompelend...
1	De jaartallen en de namen kloppen... maar wat doen ze in dit stuk?
5	Welk stuk?...
2	Hallo, elha... ben je niet in slaap gevallen? ...en je hebt een sigaret aangestoken... wat?... je rookt blakaté^2... brandt het al?... je plakt het met spuug no?...
5	Zit niet weer een uur te zeuren en vraag het nou! Verdorie!...
2	...wat doen al die namen in ‘het stuk’, ...nee, niet daar, het stuk van CIGOLLILUNDO? ...Nee, Buni mag het nog

1 Operette, die een enorm sukses oogstte in Paramaribo.

2 Shag.

[p. 100]

	niet weten... ja, hij mag nog niet weten dat het niet bestaat... maar al die jaartallen kloppen toch?
3	Je twijfelt toch niet aan mijn historische deskundigheid?
1	Toch ook niet aan de mijne...
Nj	Paranoïde prototypen!
5	Zwijg, houd dat stinkende gat dicht, chromosoomloos residu!
C	Haal me portemenee uit me markttas, Bunneke, er is weer geen stuk zeep in de badkamer... een stuk palmolive bij Alwin (de Chinees) op de hoek... vlug... nee, ik heb geen geld voor zure komkommer... kom dan jongen, sta niet te zeuren... hè... ik wil dat jullie voor je vader in bad gaan... hij is altijd zo wrevelig als hij 's middags niet lang genoeg kan slapen... Louise, het is of ratten hier de zeep in huis opvreten...
2	Het is niets bizonders hoor, ze zijn niet stilletjes van Blauwgrond teruggereden, ze worden nu onder luid gejuich, ...kun je het horen? ...ja? ...op de opgetooide boerikis, ...meesterlijk, jongen... je moet zien hoe trots die dieren hun met fajalobi versierde koppen sierlijk heen en weer bewegen... ja, ...ze gaan de stoet voor... iedereen maakt aanstalten om te gaan... Louise houdt haar pomblik als een baby op schoot... nu zet ze het op haar hoofd... tegen de zon... Ladyan? die zit op kar twee... ja, met moesje en tante Wiesje, May, Ma-E zijn er ook met nog een paar kleine hindoestaanse en javaanse kleuters... de baby ligt in een platte baskiet^1...
1	...Hallo, elha... als hij aan dat toestel hangt komt er niemand anders aan de beurt... ja... de sirene loeit... die op het dak... op de toren van het politiehoofdbureau aan de Waterkant... ja tegenover de Platte-brug... ze zijn daar toch niet meer, ...de onbereikbaren? ...ze hebben het hele sisilobipark omsingeld en een deel begeleidt nu, zitten op muilezels... ja ‘hassis’... de stoet naar Leonsberg...
2	Ik ben er weer, elha... hoor je die kindervoetjes en voeten?

1 Mand.

[p. 101]

	Ze versnellen hun pas... wij moeten ons ook gaan klaarmaken om te gaan, hoor...
5	Schieten jullie toch op mang... altijd alles in een hurrie, typisch laatste ogenblik werk... die ratten knagen het zink al bijna door... nog voor we ze hier in het slaapvertrek kunnen loslaten...
3	Dat bvd-ronselaarmonster Chali hebben ze in de kelder al helemaal opgevreten... ze rennen elkaar nu wild achterna... in een kring... iedere rat ziet een rat in die andere ratten... witte, geloof ik...
5	Hallo, elha, hallo... je lacht je dood... zullen we je met de kelder verbinden?... misschien krijg je toch een sprekende rat aan de lijn. Mang... je weet nooit waartoe ze met hun deliri tremi in staat zijn... wat?...? ...je biologische belangstelling voor deliri-tremiratten is nihil... nou goed dan... we gaan ophangen, hoor... nee, geen sprake van... wij betalen die telefoonrekening niet... wat? ...val niet? failliet... kan best... de ptt zal wel 1% van de schuld krijgen.
B	Hoor het volk mij toejuichen... ik rijke, hoge man... de twijfel door buitenlandse bedriegers en surinaamse studenten in Nederland, in onschuldige harten als fosforhapjes opgediend, is geheel uitgeblust nu zij zien hoe ik op mijn mooie sisilobikar en met mijn echte sisilobi naar mijn rijkdom, mijn groot aircondition huis rijdt... in het door 1250 tuinlieden van de werkverschaffing onderhouden sisilobipark... IK RIJKE GROTE IK... IK BEN EEN NATIONALE HELD...
5	Hij is helemaal krankzinnig geworden... elha... ja, we vinden het ook jammer... als de ratten hem straks opvreten, verbeeldt hij zich dat hij door lakeien met gouden penseeltjes in bad gestopt wordt... of dat hij El Dorado^1 geworden is... die pratadèdèkisi noemt hij zijn parima^2...

1 Vergulde man.

2 Meer van stofgoud.
Beide gezocht door eerste spaanse avonturiers, na de ontdekking van Guyana door Ojeda.

[p. 102]

	Over wie? ...voor jou... zeg het nog eens duidelijk en langzaam... waar blijft hij?... hij woont bij je nicht... is het een buitenkind van je?... smeerlap!... sorry... o... een wat? ...hoe kan dat dan?... van je prepurale periode?... een inkarnatie van je prepurale periode? hoe heb je hem gedoopt?... de kleine Abendanon... enghe, bij nicht ‘N’... wel, ik zal de boodschap overbrengen, hoor... ja, dat je hem laat groeten... met veel liefs... ja, ik zal hem een doller (2,50) geven. Neem over... mang, neem over... ik moet alles nog kontroleren en de gevechtsklaarheid inspekteren... anders loopt de heleboel hier fout... ja, elha... van de bommenwerpers... het HELE sisilobipark.
2	Hallo elhaatje... we gaan afscheid van je nemen, hoor... ach só bedoel ik het niet... we zijn toch niet door de telefoon op dèdè-oso^1 bij je gekomen... drink je alweer koffie met slagroom... is er iemand dood? ook weer gebak? nee... alleen bij het eerste kopje dus... ze zijn gierig, hoor!... kom je gauw? ...we zullen je nog uitvoerig schrijven, hoor... ja we sturen foto's van alle standbeelden... natuurlijk in kleuren... je moet het genuanceerd zien en niet zwart-wit... ja, ik zal ze eraan herinneren dat ze kleine Abendanon bij nicht ‘N’ voor je moeten groeten... maar hoe kan dat, mang? ...een inkarnatie van je prepurale periode?... wat? ...je vernieuwt steeds... iedere dag... je laat je door niemand vastroesten... nee, dat hebben we niet gedaan... we hebben niet op ze gestaan om foto's van de optrekkende stoet te maken... Ja, het manuskript sturen we per luchtpost... Goed, ik wacht nog even... ik hoop dat die anderen het niet erg vinden... ja, rol nog een blakaté...
C	Voor pom braad ik de kip eerst met het zoutvlees in hollandse kokosolie...
3	Trek er je niets van aan, elha... Cicilia is nog niet weg. Ze is al op een boeriki gebonden maar dat dier vertikt het een poot te verzetten... hij blijft stokstijf staan... ze aait hem

1 Rouwbeklag.

[p. 103]

	vertederd over de kop... ze wil hem omhelzen... ja, die baas van dat dier, een vrachtrijder, is nog even een bita^1 in die bar gaan drinken maar hij is nog niet terug... het is vreselijk druk daar... allemaal bouwvakkers... ze eten brood met kakkeljauw en veel peper en drinken bier... a... hij komt eraan... No doe mevrouw, a ogry^2...
5	We moeten nu gaan racen, hoor. De fresko's beginnen al langzaam samen te vloeien... ze overschrijden elkaars grenzen... die van de slapende man in profiel en die ernaast in zeer prachtige, dekoratieve symbolische beschilderingen, de dynamische ruimten voor het verrichten van de magische aktiviteiten door de geest... vlug... fast!
2	Hallo, hallo... elha... elha... ze steken al over... ja over de Surinamerivier... naar Kabel... de hele rivier is met pondos bezaaid... je ziet gewoon geen water meer in het zonlicht schitteren...
1	Nee, wij zijn nog hier... we kijken door een verrekijker... wat? op het aircondition dakterras... hoe is het met je biologische belangstelling? ...De piscessiale coëxistentie is mislukt, hoor... ja, bedreven door zwarte en roodbruine surinaamse kwiekwies... wat? matoelis?... nou, matoelis dan in plaats van roodbruine kwiekies en rossige hollandse goudvissen... ja, ze zijn allemaal dood en de dood heeft ze allemaal even bleek geverfd... ze stinken vreselijk... het is hier niet om uit te houden van de stank en het is ook gloeiend heet hier onder die kolossale glazen koepel... weer een karwei van Chali!... nee, niet die dooie vissen... de aircondition is af-ge-zet... de aircondition is afgezet!
2	Moeten we Buni water geven? ...hij schuimt geen groen meer uit zijn bek... nee, dat weten we, het is geen katamazoema^3 ...komplikaties... ja, maar dat komt toch

1 Borrel.

2 Niet doen, mevrouw, hij is erg ondeugend.

3 Reuzesluierpaddestoel.

[p. 104]

	straks... dat Cigollilundo nooit bestaan heeft... en die voorstelling te Port of Spain dan?... in het Engels?... die vertaling van William F. Loughby?... een niet afgestudeerde student franse taal en letterkunde... nog niet?...
0	Indien men stelt, dat Cigollilundo geen homofiel geweest zou zijn, was het stuk, zijn stuk, nooit geschreven... en kon hij zich nu, als een dankbare vrachtrijder in of buiten de gevangenis van São Paulo, in het smerige vuil van zijn met ratten krioelende krot, een rijk en geslaagd man noemen met zijn drie vrouwen en zestien kinderen... zijn littekens, als medailles op de borst aan allen tonen... en dit... van een wetenschappelijk asinuslogisch standpunt...
5	Verdomme, er zit ergens een medium... dit is Zwryasyoska!... hij leest zijn eenentwintigste gekorrigeerde en herziene drukproef aan zijn vrouw voor... hoe is het mogelijk?... de eenentwintigste... hij zal het groots gaan vieren... wat? op dat feest zal niets ontbreken... franse wijnen en kaasjes en gestolen manuskripten... ja... ja... leve de asinuslogie en dergelijke slogans...
3	Hallo, elha... ja, het medium is weg... hij is in juni '67 overleden... hartaanval!... jammer, hij wilde nog naar Zuid-Afrika gaan met vakantie... (brieven aan zijn zoon, pub. maart '68). Nog een paar belangrijke vragen in boerikivlucht... juist man... je bent helderziend no? over dat artikel... van die buitenlander... die de surinaamse bevolking te gering acht en daarom een universiteit balast voor de onderwijsbegroting... enghe... enghe... al wordt het een eenmansuniversiteit... als hij er maar kan denken, kritisch denken... wat? ...dat is onzin... dat het een kommunistisch noodverbandje zou worden... om aan gewonde studenten te verstrekken... ja, denkende mensen, die ook nog kritisch zijn, ook ten aanzien van zichzelf, en wat er in hun eigen land gebeurt, zijn gevaren, permanent dreigende gevaren voor de geheiligde geestelijke stilstand. Men ziet graag een soort potentiële staatsmoordenaars in ze, ja, hun kritiek richt zich toch tegen die staatshoofden, die met leugens en materiële praalzucht de massa een soort bewustzijns-

[p. 105]

	vernauwing bezorgen... zodat ze niet verder kijken dan hun t.v.-scherm groot is, zolang hun koelkast maar gevuld is en er geld genoeg overblijft voor een nieuwe slee, zijn ze tevreden... zij verbeelden zich ook het scheldwoord revolutionair uitgevonden te hebben... zo noemen ze je als je nog in een stadshuis zit... en guerrillastrijder word je als je naar het oerwoud gedreven wordt... ja... daar kunnen ze je met de twintigverstelbaarvleuglen makkelijker bombarderen of doodschieten... maar ook dat is nog maar voor korte tijd... straks ook gewoon in de stad... tot er eens een eind aan komt!... ja...
1	Kom... elha... hij moet zijn hart ook eens luchten en ik ben het volkomen met hem eens, we moeten natuurlijke enzymen aan de ontwikkeling toedienen... geen preparaten... ze hebben allemaal een nadelige nawerking... de meeste een heel kwalijke zelfs... laat het artikel maar rusten... ze zijn bang... we mogen zeker niet denken... je reinste direkte en indirekte koloniale diktatuur!... op lange afstand en op korte... lokaal en interlokaal... enzovoort... enghe... zodra een afhankelijk land maar iets van zich laat horen, lanceert de t.v. ...zogenaamd rituele moordpartijen en zo... ze zeggen dat ze van natuurvolken direkt kultuurvolken willen worden enzovoort... ja... zeker het soort kultuurvolken dat monsters in de wapens draagt en het roven nog maar niet kan kultiveren tot iets humaans... het bloed kruipt waar het niet gaan kan... enghe...
5	Alles O.K. ...daar gaan ze... we laten de ratten los...
2	Wacht nog even... eventjes maar... geef hier die telefoon, ik sleep hem naar de hal... hallo, elha... rook je al... wat? op je knie?... met een hand gerold?... de standbeelden zijn al onthuld.............................................................................. hallo, hallo, ...hallo, ...halloooooo, ja elha, ben je er nog? de distriktskommissaris houdt een speech... moet je hem horen?... nee ik zit nu in de reportagewagen van de srs en de sts,^1 ik volg alles op een relay-kamera... wat? ...ben je

1 Surinaamse radio/televisie.

[p. 106]

	moe? ...aangedaan? ...potie ...moet je niet wat feestelijke klanken horen? ...opgewekte muziek... zal ik je doorverbinden met... met Nieuw-Amsterdam?... die stad heet nu officieel Njoen Fotto... nee, een draadloze verbinding... ja... javaanse gamelans... hindoestaanse muziek... een kawina... of een kasiko? ... wat wil je horen?... het zal je wat opvrolijken... ja... er is ook een steelband... ja, speciaal uit Trinidad overgekomen... enghe... dezelfde band die ieder jaar voor de jaarbeurs komt... geweldig no?
5	Houd op met dat sentimentele gedoe... mang... elha! ...we moeten nu echt gaan, hoor. Ja, ik zal een paar speciale opnamen van de ‘Embocadura de la Plata’ voor je opsturen, hoor... daaaag... nee, mang, hoe kan ik zo iets dan vergeten... ik zal kleine Abendanon persoonlijk een brassa^1 gaan geven... ja bij nicht ...‘N’ ...goed, ik zal haar ook een brassa geven... daaaag... adjossie... kai se tan boen^2...
3	Nou, elha... tot ziens dan... we zullen aan je denken... wat? ...ja, het... ja, misschien moet ik weer zeggen het officiële gedeelte... wordt afgesloten met een selamatan^3... nee niks voor officieel genodigden... wat voor onzin is dat?... de selamatan is voor iedereen... voor iedereen... daarna, aan de waterkant op een geweldig podium hoog aan de oever, gedeeltelijk zweeft het boven het water, een gedramatiseerde episode uit de Bhagawad Gita... door een hindoestaanse dans/balletgroep... ik heb de generale bijgewoond, schitterend!... ja, Ardjoena en de wagenmenner komen het podium oprijden en dan in pantomime Ardjoena's vertwijfeling... en daarna los hiervan natuurlijk... een aantal symbolische volksdansen... dan in een spreekkoor... ach, er worden in een spreekkoor

1 Omhelzing.

2 Groet.

3 Religieuze maaltijd.

[p. 107]

	indonesische gedichten voorgedragen en liederen gezongen... nee, ...het verdere muzikale gedeelte wordt door de Creolen verzorgd... later op de avond een koncert met werken van Villa-Lobos, Ginastera, Vervuurt, Snijders... ik noem ze zo maar op... en als openingsstuk een werk van Helstone ...enghe ...ja natuurlijk worden er archiefopnamen gemaakt... ja... nou haatje... hij wil je ook nog even groeten tang boen hoor... ja natuurlijk gaan we kleine Abendanon een brassa geven... daaaag...
2	Daag, elha... daaag... lieve elhaatje... nee, ik ben niet verliefd op je geworden... heb je al iemand? ...wie? ...ga je straks alleen naar je bed? ...met wie? ...daaag... tan boen... heee, luister, schrap dat vers uit dat Buni-epos, hoor, als je dat manuskript ontvangen hebt... de surinaamse literatuur heeft naast haar uitstekende produkten een aantal waardeloze leetoris^1 ...neeee... ik bedoel geen jorkatoris!^2 ...alleen die leetoris!... daaag... ben je er nog? ...we zitten hier helemaal in de snoeren en koptelefoons verstrengeld... we rijden nu over de Anton Dragten-weg naar Leonsberg... wat? van hun? ...er is niets van ze overgebleven... duizend een maand uitgehongerde, agressief piepende rioolratten! ...mang, je moet ze niet onderschatten hoor...
5	Ja, elha... ik ben er weer... ik had net verbinding met de reportagewagen... nee, met de helikopter... boven het sisilobipark... het is met de grond gelijkgemaakt... hoor... een leger van ongeveer 25000 uitgehongerde, agressief piepende, dronken ratten trekt er bazuinend doorheen... ze hebben allemaal een van die vlaggetjes uit die pub. Njuks in de rechterpoot... ja, ze zwaaien ermee... sommige knagen uit louter plezier het puin tot poeder... geen grassprietje meer... daaaaag tang boen hoor... ja bij nicht ‘N’... ja-- daaaaaaag...
1	A tori moes tap no... er moet nu een eind aan het verhaal

1 Leugenverhaaltjes.

2 Spookverhalen.

[p. 108]

komen... wat? snik je? ...ga je naar bed? ...met wie? ...goed, gaan jullie dan maar in bed snikken... wij gaan naar het feest... daaaaaaag... elha.